Την Τετάρτη 1 Ιουνίου 2016 εγκαινιάστηκε στην Αίθουσα Τέχνης του δήμου ΚΕΡΚΥΡΑΣ αναδρομική έκθεση με τον γενικό τίτλο: Εξαιτίας σου, ποίηση, καίγεται ακόμα η Τροία. Υλικό από το πλούσιο αρχείο του Κερκυραίου ποιητή Ιάσονα Δεπούντη που βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη, ο γιος του Δημήτρης Δεπούντης επέλεξε να παρουσιάσει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από τη μεγάλη σε ουσία και έκταση δημιουργία του ανήσυχου και πρωτοποριακού συγγραφέα.
Η έκθεση παρακολουθεί την πλούσια δραστηριότητα του Ι. Δεπούντη μέσα από χειρόγραφα, δοκίμια, επιστολές, εκδόσεις, κολάζ και φωτογραφικό υλικό, τεκμήρια που παρουσιάζονται στο κοινό για πρώτη φορά. Το εκθέματα προέρχονται από το προσωπικό αρχείο Ιάσονα Δεπούντη που έχει δωρηθεί από τον Δημήτρη Δεπούντη στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη και από το οικογενειακό αρχείο.
Στο πλαίσιο των εγκαινίων έγινε παρουσίαση του έργου του Ιάσονα Δεπούντη με κεντρικούς ομιλητές τον ομότιμο καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου, κ. Θεοδόση Πυλαρινό, και τον κ. Κώστα Κρεμμύδα, από τις εκδόσεις Μανδραγόρας. Ο κ. Πυλαρινός, που έκανε την φιλολογική επιμέλεια των εκθεμάτων, παρουσιάσε το έργο του Ι. Δεπούντη μέσα από την έκθεση, ενώ ο κ. Κρεμμύδας μίλησε για δύο από τα σημαντικότερα έργα του ποιητή, το X.A. Donnet και το Systema Naturae που κυκλοφόρησαν, στην τελική τους μορφή, πρόσφατα από τον Μανδραγόρα.
Η έκθεση είναι μια παραγωγή της Πινακοθήκης Δήμου Κέρκυρας. Την επιμέλεια έκανε η συνεργάτης της Πινακοθήκης, κ. Ντάρια Κοσκόρου, ιστορικός τέχνης – επιμελήτρια, σε συνεργασία με τον δρ. Δημήτρη Δεπούντη, φιλόλογο, γιο του ποιητή.

Ο Ιάσονας Δεπούντης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1919. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1944. Από τότε μέχρι και τον θάνατό του, το 2008, παρακολούθησε, επηρεάστηκε και ανταποκρίθηκε στα κύρια λογοτεχνικά και επιστημονικά ρεύματα του 20ου αιώνα. Πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό, φοίτησε στην Σχολή Προσαλέντη στην Κέρκυρα, σπούδασε Συνταγματικό Δίκαιο, Παιδαγωγικά και Κοινωνιολογία στην Αθήνα, Εφαρμοσμένη Ψυχολογία στην Αθήνα και το Παρίσι και Μοντέρνα Μαθηματικά στη Ζυρίχη.
Από την Ελλάδα αυτοεξορίστηκε το 1969, στα χρόνια της δικτατορίας, έχοντας ήδη καθιερωθεί στα γράμματα του τόπου. Εγκαταστάθηκε στην Ελβετία, όπου συνέχισε να εκδίδει, να μεταφράζει και να παρουσιάζει έργο πρωτοποριακό και έντονα αντισυμβατικό. Από τη δεκαετία του 1980, έζησε ανάμεσα στην Ζυρίχη, την Αθήνα και την Κέρκυρα.Πέθανε στην Ζυρίχη, στις 21 Ιουνίου 2008, σε ηλικία 89 ετών.

Διάρκεια έκθεσης: 1 Ιουνίου – 30 Ιουλίου 2016, Αίθουσα Τέχνης (Κήπος του Λαού)
Έναρξη: 1 Ιουνίου, ώρα 19:00, εγκαίνια : 20:00 (Αίθουσα Τέχνης)
Ώρες λειτουργίας: 10:00-16:00 καθημερινά, εκτός Δευτέρας
Στην έκθεση διατίθενται και τα βιβλία του Ιάσονα Δεπούντη που κυκλοφορούν από τον Μανδραγόρα.
Ενώ παράλληλα φιλοξενείται και μεγάλη αναδρομική έκθεση έργων του Κερκυραίου χαράκτη και στενού φίλου του Ι.Δ. Νίκου Βεντούρα (1899-1990). Η έκθεση Βεντούρα συνεχίζεται έως τις 12 Σεπτεμβρίου 2016. Ώρες επίσκεψης 10.00- 16.00 από Τρίτη έως Κυριακή, εκτός αργιών.

Στον Δεπούντη ο ποιητής μεταμορφώνει τη γραφή-έρωτα για την ποίηση, σε πράξη κατάλυσής της, αυτοϋπονομεύοντας με τον τρόπο αυτόν όχι απλώς τη «στάση ζωής» αλλά και το έργο του.
Mια προσπάθεια αφαίρεσης κάθε ίχνους προσωπικού γνωρίσματος, μια ποιητική «αυτοκτονία» που φθάνει στα όρια και της δικής του ύπαρξης.
Ήρθε η ποίηση, ήρθε η Άνοιξη
Ήρθε η Άνοιξη, ήρθε η Eλπίδα
τραγουδά ο Iάσων Δεπούντης την ώρα που τα κείμενά του καρατομούν την ποιητικότητα των αισθημάτων του: προσφορά και μέριμνα, αγάπη, αλτρουϊσμός αγνότητα της σκέψης, γράφει για να προσθέσει: Mην ξυπνάτε την ποίηση
Για να φτάσει στη Συμπάντια αναζήτηση και κατάθεση συνάμα της τέχνης του: «Από το 1963 εξαιτίας της γνωριμίας μου με τους ηλεκτρονικούς τότε υπολογιστές και ΣΗΜΕΡΑ διανοητές περίπου, για να φτάσω σε ένα είδος λόγου αποδοχής των μαθηματικών στο στίχο και στην ποίηση», σημείωνε σε ένα από τα πολλά κείμενά του.

Όλα ή σχεδόν όλα έγιναν λίγο πριν από το χρόνο. Όλα συνέβησαν λίγο πριν από τα πράγματα, λ.χ. τα βιβλία για τα οποία γράφονται τούτα τα κείμενα της εντροπίας συμπληρώματα των στίχων μου για μιαν εξήγηση. την κβαντική του.

Οδός Άδειων εποχών, οδός Παγκόσμιας φρίκης

Τι να μιλώ για την Κέρκυρα;
Γκρεμισμένη και όμως ευγενική· αγκάθια πέτρες σιάδι οι συνοικίες της απ’ τον μολυβοσίφουνα και όμως χαρούμενη πολιτεία. Ο προορισμός της! Οι εξοχές του νησιού μαγεύουν τον επισκέπτη! Έχουν της Ναυσικάς το σώμα παντοτινό –για όλους… Η πόλη αντιστέκεται· και κάτι ακόμη· μια νυχτερίδα ακούγεται σαν ένας βόμβος αεροπλάνου και θυμίζει. Μια κουκουβάγια βγαίνει τα μεσάνυχτα· τα μάτια της είναι πελώριες σταλαγματιές από καυτό μέταλλο, που κάπου πέφτουν. Ο ήχος του νερού τη νύχτα μας πάει πάρα πέρα – στο θαλάσσιο ρέμα X.A. Donnet καθώς σέρνεται αέναα στα θεμέλια του κάστρου· σαν ένα φυσικό φαινόμενο ή μια νέα αλήθεια που ανακάλυψα –παντού ο εφιάλτης.

 Ιάσων Δεπούντης

Δεν είναι ασυνήθιστο το φαινόμενο των δημιουργών που επανέρχονται στα γραπτά τους διορθώνοντας, συμπληρώνοντάς τα ξανά και ξανά –ιδιαίτερα αν διαισθάνονται πως το συγκεκριμένο έργο είναι σημαδιακό για την περαιτέρω πορεία τους. Το ίδιο ισχύει και για τον Ιάσονα Δεπούντη που στα δύο σημαντικά, ίσως και ακρογωνιαία έργα της δουλειάς του, το πεζογραφικό X.A. Donnet, ο βομβαρδισμός μιας άμαχης πολιτείας και το ποιητικό Systema Naturae, συναντούμε παρεμβάσεις, διαρκείς διορθώσεις και μικροσυμπληρώματα.
Το πρώτο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1963 από τις εκδ. ΦΕΞΗ, δίχως από τότε να επανεκδοθεί μολονότι απασχολούσε διαρκώς τον συγγραφέα του, όπως προκύπτει από τις αλλεπάλληλες σημειώσεις του (1982, 1992, 1996, 2001, 2003, 2007), που ενσωματώθηκαν στην παρούσα έκδοση. Είναι φανερό πως ο Δεπούντης αγωνιούσε για το τελικό αποτέλεσμα αλλά και για την παρακαταθήκη των δυο αυτών έργων του. Άλλοτε με μολύβι, κάποτε με στυλό, πάντοτε με χρονολογική ένδειξη διατύπωνε ένα είδος σημειώσεων-σκηνοθετικών οδηγιών, θα έλεγα, προς τους επερχόμενους μελλοντικούς αναγνώστες του. Σημάδι ότι κατά βάθος και παρά τα γραφόμενα κατά καιρούς απ’ τον ίδιο περί «πυράς των γραφτών» του, ο Δεπούντης νοιαζόταν για την απήχηση της δουλειάς του, αυτονόητη αγωνία κάθε δημιουργού. Άλλωστε, όπως σημειώνει στον σχετικό φάκελο του αρχείου του, Οι ιστορίες του Donnet δεν βρίσκονται σε βιβλιοθήκες, συλλογές άλλων, βρίσκονται μέσα μου, Αττική 15.8.2007. Παραθέτουμε κάποια από τα σημειώματα αυτά με τη βεβαιότητα ότι θα βοηθήσουν στην καλύτερη προσέγγιση τόσο του εγχειρήματος/επιθυμίας ν’ αποτυπώσει όσο γίνεται πληρέστερα την καταστροφή της αγαπημένης του Κέρκυρας, όσο και της ελπίδας του η καταστροφή αυτή να ’ναι η τελευταία στον πλανήτη: Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν κάποιες σημειώσεις. κάποιες επεμβάσεις μου οι οποίες δεν είναι καθόλου απαραίτητο να γίνουν αποδεκτές. άλλο θέμα εδώ: Δεν πρόκειται, δεν προκύπτει «γνωστική τέχνη», ούτε πρέπει να λογίζεται σαν «τέχνη του μάγου» στον σύντροφο και συνομιλητή μου Χ.Α. Donnet, να ζει χωρίς τον χρόνο μέσα του, αλλά αυτή να υπολογιστεί (που τον διακρίνει, πάντα) η εξαγνιστική του δύναμη. Ακριβώς αυτό που θα ονόμαζα «δύναμη και όραμα καταστροφής». όταν πηγή των κειμένων, εδώ, είναι η ανεξάντλητη πηγή ενέργειας ζωής: δημιουργίας, και πώς; Όπως ακολουθεί πάνω στα σώματα του Donnet., Ι.Δ./1996.
Σε άλλα χειρόγραφα σημειώματα διαβάζουμε: Με κάποιες σημειώσεις. με κάποιες επεμβάσεις και εδώ, Ι.Δ. 1982 και 2003. Και αλλού: Ενώ δεν είναι καθόλου απαραίτητο να γίνουν αποδεχτές, Ι.Δ. 1992 (χειρόγραφη σημείωση με μολύβι).
Και το καλοκαίρι του 2007 –από τα δυσκολότερα της ζωής του, με την Ελλάδα παραδομένη στις φωτιές και τις αναγωγές σε μνήμη και ψυχή να παραπέμπουν στις γερμανικές φλόγες της Κέρκυρας, ο Ι.Δ., μετά από μια διαμαρτυρία-καταγγελία μέσω μιας συρραφής κολάζ που καταθέτει υπό τον τίτλο «Η Ελλάδα στις φλόγες» και υπογραφή «Ian de Meers, Της Φυλής των εμπρηστών» (βλ. σχετική ανάρτηση στο https://www.mandragoras-magazine.gr), σημειώνει κάτω από την ταυτότητα της αρχικής έκδοσης του Donnet: 2007, Καλοκαίρι του Καύσωνα, που καίει στη χώρα μου και τα καμένα. νιώθω όπως τα σκοτεινά μερόνυχτα «πού πάει ο κόσμος; πού η ζωή;» Και παίρνω στα χέρια μου τον Donnet. Να το πω: Δεν νομίζω πως χρειάζονται οι επεμβάσεις τα σημειώματά μου όλες οι σημειώσεις του. Αυτά. Η Αττική στις στάχτες, Ι.Δ., 2007.
Ο βανδαλισμός της Κέρκυρας από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς και συνακόλουθα η καταστροφή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της πόλης υπήρξε ένα γεγονός που σημάδεψε δια βίου τον Ιάσονα Δεπούντη καθορίζοντας έκτοτε τη ζωή και το έργο του. Άλλωστε, ως φόρο τιμής στο παρανάλωμα «του θησαυρού 70.000 τόμων της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Κέρκυρας» τυπώνει ένα αποκαΐδι, που περιέσωσε σα φυλακτό, στο οπισθόφυλλο της έκδοσης του 1963. Οι εικόνες της παρατεταμένης φρίκης από τις συνέπειες της γερμανικής κατοχής συνέβαλαν αναμφίβολα, έκτοτε και δια παντός, στην εμπλοκή του Ι.Δ. με τους κόσμους της τέχνης και της επιστήμης, επιλέγοντάς τες ως μόνη διέξοδο, ως ξόρκι και συγχώρεση απέναντι στη μανία του ανθρώπου.
Μια ενδιαφέρουσα εκδοχή σχετικά με την ετυμολογία προέλευσης του Δεπούντιου ήρωα θα βρει ο αναγνώστης στις σελίδες που ακολουθούν, μαζί με το εισαγωγικό κείμενο που πλαισίωνε την πρώτη έκδοση του 1963. Συγγραφέας τους ο ορθοπεδικός Νικόλας Τριανταφυλλίδης που οι στέρεα διατυπωμένες, εδώ και πενήντα χρόνια, απόψεις του για τον Ιάσονα Δεπούντη βοηθούν στην πληρέστερη κατανόηση του έργου του.
Το σύνολο της δουλειάς του Δεπούντη περιστρέφεται γύρω από δύο σημαδιακά για την πορεία του έργα: τον Donnet και το Systema Naturae. Κι ό,τι βίωσε μέσω της ανθρώπινης καταστροφής επί της γης και κατέγραψε στα δέκα κείμενα της φρίκης, προσπάθησε να το «καταστερώσει», κατά το προσφιλές ρήμα στο δεπούντειο λεξικό, στο σύμπαν μέσω της ποίησης του δεύτερου έργου του. Ο όλεθρος της Υδρογονοβόμβας αντισταθμίζεται από την υπέρβαση του παρόντος κόσμου μέσω του Σύμπαντος. Δεν είναι τυχαίες οι διαρκείς επανεκδόσεις της Systema Naturae που έμελλε να δει το φως μέσα σε μια άλλη σκοτεινή σελίδα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, την Απριλιανή δικτατορία του 1967. Έκτοτε ξανακυκλοφόρησε το 1984, το 1998 σε νέα θεώρηση από τον Μανδραγόρα και μόλις πρόσφατα το 2016 σε μεταθανάτια έκδοση. Η Systema Naturae βρίσκεται παράλληλα, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, μέσα στις κατοπινές εκδόσεις του ποιητή: στην Ορατή (οριακή) υπέρβαση, στη Ζωολογία της Systema Naturae, στο Μετά τη ζωολογία, στο Systema Avium, αλλά και στα Kείμενα αχρονικής συνέχειας που κυκλοφόρησαν με τον τίτλο Aπό το Ύστερο Σύμπαν. Ενώ και ο Donnet απασχόλησε την μετέπειτα εργογραφία του Δεπούντη, ο οποίος παρουσίασε και πάλι από τις εκδόσεις Μανδραγόρας το 2002 το βιβλίο του X.A. Donnet σε κβαντικό δρυμό, με τον εύλογο υπότιτλο Μετακείμενα – Ερμηνεία σιωπής.
Υπήρξε ένας από τους πλέον κοινωνικούς συγγραφείς με έντονη ουμανιστική διάσταση στα έργα του. Τα βιβλία του Ιάσονα Δεπούντη θα πρέπει να διαβαστούν ως ένα αναπόσπαστο όλο, όπου η ποίηση, το δοκίμιο, οι βιβλιογραφικές και εργογραφικές αναφορές, οι φωτογραφίες, το αρχειακό υλικό, οι επιστολές, οι διηγήσεις, οι αναμνήσεις, οι απόψεις του, εντάσσονται οργανικά στο συνολικό διαλογικό-διαλεκτικό ποιητικό του corpus, δομώντας την ιδεολογική, αισθητική και καλλιτεχνική του κοσμοθεωρία.
Γράφω ποίηση μπορεί να σημαίνει «δίνω πληροφόρηση». Γίνεται αυτό για παράδειγμα με τη Systema Naturae εξακολουθητικά. Όπως η ίδια η ποίηση ξέρει να με συνδέει με τον εαυτό μου. μ’ εμένα. Ίσον μ’ εσένα. Τώρα και πάντα. πάντα.

Μέσα στο βάθος το εργαστήρι του αιώνιου Φάουστ. Μονάχος

Μ