21.11.19 Τρίτη. Είναι από τα περίεργα ζευγάρια που μ’ αρέσουν μέσα στο συρμό. Αυτός κοντός, γεροδεμένος, λιμοκοντόρος, ανοιχτό όλο το πουκάμισο μπροστά, με οδοντογλυφίδα. Αυτή είναι γυναίκα; Τουλάχιστον αυτό θέλει να δείξει παρά το αντρικό πρόσωπο. Έντονα ξανθό μαλλί, σχετικά κοντό, αλλά όχι πεζοναύτη, περιποιημένο, έντονη πούδρα, όλα είναι έντονα και το κραγιόν και μεγάλα σκουλαρίκια, και μεγάλα πλαστικά στήθη, πλην όμως στητή και πολύ σοβαρή, σχεδόν αυστηρή, κάνει μπαμ μπροστά στον σαχλάμαρα. Όσοι μπαίνουν στο συρμό χασκογελάνε, κάποιοι στραβομουτσουνιάζουν, όλοι απομακρύνονται λίγο λίγο.

«Το πραγματικό είναι αυτό που αντιστέκεται να συμβολοποιηθεί με τρόπο απόλυτο», λέει η αλεπού Λακάν.
«Από μία πληγή αυτό που ενδιαφέρει είναι η ουλή». Πάλι Λακάν.

Διεφυγε ρουθήνιο 106, το παραδέχτηκε η ρωσική πλευρά. Ταξιδεύει, ήλθε στην Ελλάδα, πάει και Αφρική. Μη φοβάστε δεν είναι επικίνδυνο! Ραδιενεργά βέβαια μανιτάρια βρέθηκαν σε σούπερ μάρκετ της Γαλλίας. Πόσο συνδέονται με το περιστατικό τα ασυνήθιστα επίπεδα ρουθηνίου/106 που ανιχνεύτηκαν στην ατμόσφαιρα πολλών χωρών της Ευρώπης; Τι είναι αυτές οι διαρροές; από πυρηνικούς αντιδραστήρες; Λεπτομέρειες είναι. Μην ανησυχείτε, ο Μιθριδάτης ποτέ δεν παθαίνει.
Είτε το θέλουν είτε δεν το θέλουν, εμείς θα κάνουμε πυρηνικό εργοστάσιο, λέει ο Ερντογάν, που έχει ξεφύγει, σε μια δεύτερη σχετική είδηση.

Ίσως άλλοι κάποτε διαλέξουν αμερόληπτα καλύτερα υλικά. Δημήτρης Δούκαρης.

22.11 17 Μία μάντρα σύννεφα. Οι νεκροί έφτασαν τους 21 στην πληγείσα περιοχή της Μάντρας Αττικής. Ακόμη πολλά σπίτια δεν έχουν νερό και ηλεκτρικό. Έχω αφήσει τους Τυφλούς του Νίκο Α. Μάντη ήσυχους στη σελίδα 391 εκεί που «η Έρμα πλατσούριζε πηδώντας στην πισίνα απ’ το βατήρα με τρόπο που έκανε τα γυναικεία της κάλλη να τραμπαλίζονται ανέμελα και αστεία» κι εκεί που ο αφηγητής, αφού έπαιξε αυτοαναφορικά και με το όνομά του Λαμπρόπουλος, ομολογεί πως «δεν είχε ιδέα για όλα αυτά τα στοιχεία περί αριστερής τρομοκρατίας στην Ελλάδα». Δεν πάει άλλο. Η πολλή συνωμοσιολογία τρώει τον αναγνώστη και αλλάζω περιεχόμενο πέφτω με τα μούτρα στον Ηλία Καραμπέτσο γιατί μπροστά μου έχει αρχίσει Η σταφιδική εξέγερση του 1935.

«Κυρίες και κύριοι ήμουνα από παιδί κλεισμένος σε Ίδρυμα της Αρχιεπισκοπής και έκλεβα από τις προϊστάμενες λεφτά από τη τσάντα τους τα μοιραζόμαστε με τους φίλους και τρώγαμε πατατάκια γαριδάκια.»
Έχει μπει κουρεμένος σαν νεοσύλλεκτος με ένα μικρό τατουάζ στο λαιμό και αιφνιδιάζει όλο το βαγόνι, με το λόγο του που είναι σαν γλυπτό.
«Με έβαλε ο πατέρας μου στο Ίδρυμα γιατί είχα την ατυχία να χάσω από πέντε χρονών τη μητέρα μου. Έκανα πολλά και κάθισα οκτώ χρόνια φυλακή, αλλά τώρα είμαι καθαρός κοιμάμαι σε παγκάκι και ψάχνω για δουλειά. Αν ξέρετε για οποιαδήποτε δουλειά κάτι, πείτε μου, καθαρίζω, βάφω σφουγγαρίζω, τα πάντα κάνω, πονηρά πράγματα πάντως δεν κάνω.»
«Δεν μπορείς να ταξιδέψεις στο μονοπάτι, προτού γίνεις ο ίδιος μονοπάτι». Γκοτάμα Βούδας

23.11. Πέμπτη. Μία ώρα διαβάζανε τον κατάλογο των βιβλίων και των άρθρων του χαλκέντερου Παναγιώτη Νούτσου, ων ουκ εστί αριθμός, στην παρουσίαση του βιβλίου του Γνώση και επί-γνωση που έγινε στον Ιανό κι ήταν φίλοι καλοί από το Πανεπιστήμιο και τα συνέδρια του συγγραφέα και κόσμος σοφός. Φυσικά με τις γνωστές αβροφροσύνες και τους επαίνους «ήταν πάντα φωτισμένος από μικρός» κλπ. δεν έμεινε χρόνος να μάθουμε πολλά, για τη μετανεωτερικότητα και τη μετά-αλήθεια. Κι είναι κρίμα γιατί ο Νούτσος είναι πολλά πράγματα μαζί, πέρα απ’ όσα αναφέρθηκαν, ακούραστος διοργανωτής και στυλοβάτης συνεδρίων, ειλικρινής φίλος των Ελλήνων μεταναστών και απανταχού ελληνιστών και όχι μόνο. Κι η μετά-αλήθεια είναι ότι υπάρχει μία σύντροφος πίσω του που είναι πάντα παρούσα και τον στηρίζει σε όλη του την καριέρα, η γλυκύτατη Μαρία. Εν τούτοις ο Τίτος Πατρίκιος βρήκε την ευκαιρία στη «συζήτηση» που ακολούθησε να πει τα δικά του, να θυμηθεί συναντήσεις ιστορικές και να τα «χώσει» στον ιστορικό Αντώνη Λιάκο, ο οποίος δεν παρευρίσκετο εις την αίθουσα. Κοιτάξτε πώς έκανε τη σύνδεση: Θυμήθηκε μια ιστορία το 1946 με το Ζαχαριάδη, ο οποίος, «πανίσχυρος ων Γραμματεύς του Κόμματος διατύπωσε την άποψη πως δεν υπάρχει συνέχεια με τους αρχαίους, ότι αυτά περί συνέχειας είναι μεταφυσικές αρλούμπες των δεξιών και σκεφτείτε, ό,τι έλεγε τότε ο Ζαχαριάδης ήτανε νόμος, το κύρος του ήταν ακλόνητο», παρατήρησε ο Πατρίκιος. «Κανείς δεν τολμούσε να τον αμφισβητήσει και τότε (το 1946 πάντα), σηκώθηκε ένας νεαρός, ο Σβορώνος κι είχε το σθένος να πει πως η γλώσσα και οι παραδόσεις είναι δείγμα συνέχειας. Φυσικά έπεσε σε δυσμένεια και μετά έφυγε στο Παρίσι, όπου η χούντα αργότερα του στέρησε και την υπηκοότητα. Και υπάρχουν άνθρωποι που απορρίπτουν το Σβορώνο ως εθνικιστή και σωβινιστή, όπως ο Αντώνης Λιάκος».
Να του κόψουμε τη γλώσσα λοιπόν του Λιάκου, του άθλιου αυτού ασυνεχιστή, που δεν σέβεται τίποτα. Πώς μπορεί να υποστηρίζει τέτοια πράγματα, που πολύ μας μειώνουν ως Συνεχιστές της Ιστορίας και του παγκόσμιου πολιτισμού. «Βέβαια η γλώσσα εξελίσσεται», παραδέχτηκε ο Τίτος «κι εγώ που έχω ζήσει πολλά χρόνια στο Παρίσι, ακούω συχνά τα εγγόνια των φίλων μου στη Γαλλία και δεν τα καταλαβαίνω τι λένε, γιατί μιλάνε τη δική τους αργκό».
Στη συνέχεια ο Τίτος θυμήθηκε και τον αρχαιολόγο Πουλιανό που μέτρησε το DΝΑ σε κόκκαλα αρχαίων και βρήκε ότι έχουμε το 74%». Είμαστε δηλαδή κατά τρία τέταρτα Αρχαίοι. Αλλά και κατά 98% χιμπατζήδες, βρε Πατρίκιε.
Πάντως ο συμπαθής υπουργός Μπαλάφας που παρακολουθούσε την εκδήλωση με ιδιαίτερη προσοχή, λαμβάνοντας το λόγο ισορρόπησε τέλεια: Εγώ δεν ξέρω από φιλοσοφία, ένας πολιτικός μηχανικός είμαι, είπε, αλλά έχω εθνική αυτοπεποίθηση. Είναι φανερό ότι η γλώσσα, οι νοοτροπίες, οι συμπεριφορές ενός λαού είναι δείγμα συνεκτικότητας και συνέχειας. Αλλά αυτή η «συνέχεια» δεν μπορεί να μας κάνει να θεωρούμε τους εαυτούς μας ανώτερους από τους άλλους, γιατί οδηγούμαστε σε άλλες καταστάσεις, κατέληξε ο υπουργός.

Σαν σήμερα έφυγαν από τη ζωή οι Γάλλοι Αντρέ Μαλρώ το 1976 και Λουί Μαλ το 1995. Συγγραφέας ο πρώτος της Ανθρώπινης υπόθεσης , με την αριστερά στα χαρακώματα του ισπανικού εμφυλίου, με τη δεξιά του Ντε Γκόοοολ στο Υπουργείο Πολιτισμού. Σκηνοθέτης ο άλλος της «φευγάτης» ταινίας Η Ζιζί στο μετρό. Άλλες καταστάσεις.

24.11. Παρασκευή. Tourbillons (Στροφοδίνες) , του «Γάλλου» πια, πρωτοπόρου μουσικού, Γιώργου Απέργη, χωρίς καθόλου μουσική –πού αλλού; στη Στέγη Ωνάση με επτά ευρώ. Το σύγχρονο αδιέξοδο, η αφόρητη μοναξιά κι o άνθρωπος στη δίνη της τεχνολογίας.
Μια γυναίκα (συγκλονιστική, άλλοτε σαν υψίφωνος, άλλοτε σαν χαρούμενη τρελή, η Donatienne Michel-Dansac) κάθεται σε ένα τραπέζι, πλαισιωμένη από δύο οθόνες. Εκατέρωθεν δύο μικρές κάμερες αποτυπώνουν τη μορφή της. Μια ηθοποιός-τραγουδίστρια, ένα βίντεο και γρήγορος ρυθμός με απρόσμενες εναλλαγές με λαρυγγισμούς και φωνήματα, με ομιλία και σιωπή, ένα μαύρο τραγούδι εντέλει.
Ο Γιώργος Απέργης που συνεργάστηκε με τον θεατρικό συγγραφέα της Σχολής του Παραλόγου, Arthur Adamov έχει συμπεριλάβει στην παράσταση το βίντεο του Daniel Levy, κι έχει μετατρέψει ένα αρκούντως σκοτεινό έργο σε μια παιγνιώδη, χαρούμενη, φωτεινή περφόρμανς. Μόνο σήμερα και αύριο. Κρίμα.

25.11 Σάββατο. Βόλτα στην Πλάκα και παρακολουθώ ταινιούλες και συζητήσεις για τους υγροβιότοπους σε Οικολογικό συνέδριο που το μανατζάρουν ευαίσθητες κυρίες ηλικίας. Θέμα οι κωφάλαλοι ψαράδες στον Αμβρακικό που πεθαίνει. Κινηματογραφούνε το Λάκη τον ψαρά που εκφράζεται με παντομίμα. Ο κωφάλαλος πολύτεκνος αλιεύς είναι το ίδιο σπαρακτικός με τη Γαλλίδα περφόρμερ του Απέργη, με την .μόνη διαφορά εκείνη κάνει τέχνη σε ένα υποδειγματικό μέγαρο με come il faut θεατές, αυτός παλεύει για τη φαμίλια και τη ζωή του. Τιμή και σ’ αυτόν που σκηνοθετεί θαυμάσια τον Λάκη στον τόπο εργασίας μέσα στους υγροβιότοπους που χωρίς περίσκεψιν, χωρίς αιδώ, ρυπαίνουνε Εκατόγχειρες νεοέλληνες, μετανάστες και τουρίστες.
Η ζωή και η τέχνη συναντώνται για μένα, και χαμογελώ μελαγχολικά σε μία γυναίκα στην πλατεία Βικτωρίας που βυζαίνει το αραπάκι της. Οι ξένες έχουν παιδιά, οι Έλληνίδες όχι –σ’ αυτούς τους σταθμούς τουλάχιστον.

26 Κυριακή. Έχει νοτιά και στο μπαλκόνι ένα σπουργίτι, αλλά μέσα στο δωμάτιο κάνει κρύο δεν έχουμε θέρμανση από το 2009 φοράω δυο μπλούζες και σκουφί. Μόλις κάθομαι στον υπολογιστή αρχίζει η σειρήνα από κάποιο αυτοκίνητο να στριγγλίζει οπότε αποφασίζω να πάω στο παζάρι να γλυτώσω από τους ήχους. Άπειρα παραπάζαρα στο Βοτανικό, άρχισε το χριστουγεννιάτικο αλισβερίσι. Βρίσκω στα γαλλικά ένα Μεροκάματο του τρόμου και είμαι ευτυχής.

27.11 Δευτέρα. Τίποτα σπουδαίο. Η επανάσταση αργεί. Ο Αντώνης Λιάκος στη σημερινή έκδοση της εφημερίδας των Συντακτών μιλάει για «το πνεύμα της γενικευμένης απαισιοδοξίας» που διακατέχει τους νεοέλληνες φέρνει παραδείγματα από τη λαϊκή κουλτούρα και τη λογοτεχνία, αναφέρεται στο άσμα «η εθνική μας μοναξιά» του Μητροπάνου, στο «Πεθαίνω σαν χώρα» του Δημητριάδη, στη «Δυστυχία να είσαι Έλληνας» του Δήμου, αναφέρεται σε όλη αυτή τη νιχελιστική τάση που προϋπήρξε της οικονομικής κρίσης. Ο διεισδυτικός ιστορικός μιλάει για την «ηδονή της απαισιοδοξίας» που έχει διαποτίσει όλους τους πόρους της πάλαι ποτέ κραταιάς ελληνικής επικράτειας και της αθηναϊκής αυτοδιαχείρισης επισημαίνοντας ότι με το ίδιο τρόπο «δυστυχία» θα μπορούσε να είναι και ο Εβραίος, ο Άραψ και ο Κογκολέζος, ακόμη και ο Ρώσος που χάνει στο μπάσκετ το Κύπελλο από έναν Γιαννάκη κι έναν Καμπούρη.

Στην ίδια έκδοση ο εξαιρετικός Μανταίος αποφεύγει ακροβατικά έναν τύπο που παραμιλούσε στο κινητό και πηγαίνει καταπάνω του να τον πατήσει. Εδώ η καταστροφική μόδα του κινητού τηλεφώνου εμφανίζεται σαν οδοστρωτήρας, όπου ο ισοπεδωτικός ατομισμός και ο ισοπεδωμένος άνθρωπος της μαζικής επικοινωνίας δεν αφήνουν σπιθαμή για τον Άλλο που δεν υπάρχει σωματικά, παρά μόνο σε άυλα κύματα με τη βοήθεια ενός ωκεανού κεραιών.

Χωρίς τηλέφωνο, περνούσε καθημερινά μπροστά από τον αφηγητή του Ντοστογέφσκι, ο τσαρικός αξιωματικός, χωρίς να του δίνει σημασία, αναγκάζοντας τον να κάνει στην άκρη, μπροστά στο βαρύ περπάτημα της μπότας, δημιουργώντας του μια υπαρξιακή ταπείνωση και ανασφάλεια.

28.11 Μου τηλεφώνησε ο Δ.Κ να πάμε στον Ιανό για μια νέα επετειακή ποιητική έκδοση του Πατρίκιου . Πάλι Ιανός; Πάλι Τίτο; Πάλι Πατρίκιος; Πάω για την παρέα πιο πολύ κι ο χώρος είναι τίγκα στους φιλάρχαιους επισκέπτες. Βλέπω το Δημήτρη το Φύσσα, δεν βλέπω θέση να καθίσουμε κι η κοπέλα του καταστήματος έρχεται και παίρνει την παραγγελία ενώ είμαστε ακόμη όρθιοι. Πότε θα έχεις την ευκαιρία να ξαναδείς τον Πατρίκιο, μου λέει ο Δημήτρης, τον μεγαλύτερο εν ζωή ποιητή. Στην ηλικία εννοείς, του λέω. Γιατί, ποιος είναι καλύτερος; Κανένας, αλλά ούτε αυτός. Το ξανασκέφτομαι. Καλύτεροι από τον Πατρίκιο είναι πάρα πολλοί, στο μυαλό μου έρχεται η Δαράκη και βεβαίως οι φίλοι μου, αλλά «μεγαλύτερος» δεν είναι κανένας. Ηλικιακά κάποιος είναι, αλλά απλώς τελειώσαμε με τους «μεγαλύτερους», έφυγε άλλωστε αυτή η εστέτ ομάδα που συνέβαλε τα μάλα στη δημιουργία μιας εθνικής συνείδησης και ταυτότητας. Σήμερα δεν υπάρχει η πολιτική αναταραχή, η σφοδρή σύγκρουση των ιδεών, το καλλιτεχνικό milieu. Βρισκόμαστε τώρα με έναν ποιητή που έζησε μεν όλο τον κοινωνικό αναβρασμό, που είναι ο τελευταίος της λεγόμενης γενιάς της ήττας, αλλά δεν έχει τη στόφα του μεγάλου. Καμία σχέση με τον Αναγνωστάκη, τον Αλεξάνδρου και τον Λειβαδίτη σε αγωνία και έκφραση. Αυτός μόνο «μεγάλος» ποιητής δεν είναι. Ευχάριστος άνθρωπος ναι, καλός δημοσιοσχεσίτης ναι, survivor ναι, «μεγάλος» ποιητής με τίποτα. Και να τώρα θα αρχίσει να λέει ιστορίες για το Ζαχαριάδη και το Στάλιν.

Ξέρω «δεν πρέπει κανείς να αρχίσει να μιλάει γιατί μετά είναι αργά να κάνει πίσω» (Α. Μήτσου). Γράφω και δείχνω «ασέβεια» έτσι, παραβιάζω τον κανόνα της καλής γειτονίας, την κατά Σαρτρ καπελοχαιρετούρα, κόβεις γέφυρες, είναι το τέλος της επικοινωνίας, να δείχνεσαι κομπλεξικός, να γίνεσαι βιτριολικός. Αλλά μεγαλύτερος ποιητής ο Τίτος! Πρέπει να ομολογήσω την αμαρτία μου: Είμαι προκατειλημμένος. Δεν μου άρεσε ποτέ το όνομά του. Ούτε το Τίτος, ούτε το Πατρίκιος.