Η ισορροπία είναι άθροισμα βημάτων και
ζωή είν’ ένα διάλειμμα του κόσμου στην ραγδαίως επιδεινούμενη κατάσταση
Να πω εξαρχής πως η τεχνολογία έχει πολλαπλασιάσει όχι πάντα άρτια εκδοτικά, (αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα), και πάντως ελεγχόμενες ως προς το περιεχόμενό τους τις ποιητικές εκδόσεις. Εξ ου και το βάρος που πέφτει –πέραν του χρόνου– στον αναγνώστη να διακρίνει και να ξεχωρίσει όσα και όσους αξίζει να επιμείνουν. Η Κλεονίκη Δρούγκα μέχρι τώρα έχει κερδίσει το στοίχημα. Όπως σημειώνει κι ο Γ. Φρέρης «κατορθώνει να αποτυπώσει αισθήματα και συναισθήματα, ξεδιπλώνοντας το πολύχρωμο παρελθόν πάνω στο σήμερα, παρουσιάζοντας ένα σφιχτοδεμένο κράμα όπου παρόν και παρελθόν πλέκουν ένα μέλλον, μάλλον αβέβαιο».
Παίρνω το σχήμα ενός πουλιού
κι ελπίζω σε μια θάλασσα.
Τινάζει ο Αύγουστος την άμμο
Καθώς ρίχνει εσάρπα στους ώμους
έναν Σεπτέμβρη γεννά
στην πόλη
χωρίς φεγγάρι.
Διαλέγω δυο στίχους από την πρώτη ποιητική συλλογής της Κλεονίκης Δρούγκα Οκλαδόν με τον χρόνο και πέντε στίχους από τη δεύτερη συλλογή το Ξεκάθαρο κρύο για να επιβεβαιώσω τη λιτή σαφήνεια αλλά και την καθαρότητα της γραφής: σαφώς ταξινομημένης, δίχως πλατειασμούς και λυρικές εξάρσεις, δίχως περιττά σχήματα, με τις λέξεις να ανακτούν το γνώριμο βάρος τους [ώρα πολλή/ διέγραφα λέξεις / καταδικάζοντάς τες στην αφάνεια] μέσα σ’ έναν μεστό ώριμο ποιητικό λόγο: μην επιτρέψεις στη θάλασσα να περάσει χωρίς νόημα/ μάθε να αναπνέεις στον βυθό/ είναι μια δεξιότητα/ στρέψε το βλέμμα σου/ δες τη χελώνα πώς σέρνει το δισάκι της/ αν έχει ο αέρας κάτι να πει/ ας μιλήσει τελευταίος («Θυμός» Ομχ).
Και να σταθώ στην έννοια και λέξη «θάλασσα» που φιγουράρει 15 φορές σε δώδεκα από τα σαράντα τρία ποιήματα της συλλογής: «Μια χάρη», «Ξεκάθαρο κρύο», «Δίχτυα», «Στο λιμάνι της Σμύρνης», «Το λες ζωή», «Πρόσκληση εαυτού», «Δυο λόγια καλοκαιρινά», «Ημερομηνίες παλιές», «Λογομαχία», «Επιθυμία», «Η θάλασσα μέσα της», «Απ’ την αρχή». Κι αν προσθέσουμε και την 1η ποιητική συλλογή και τα παρεμφερή με τη θάλασσα «αλμύρα», «βυθός», «χειμερινοί» τότε ερχόμαστε να προσθέσουμε άλλα επτά ποιήματα με το ομότιτλο προ τελευταίο ποίημα και τους δυο τελευταίους στίχους που προέταξα. Κι αν στην πρώτη συλλογή θα στεκόμασταν στο ουσιαστικό «ζωή» στη 2η θα ολοκληρώναμε την περιγραφή επιγραμματικά «ζωή= το πέταγμα πουλιού πάνω από μια ανοικτή θάλασσα». Με το γαλάζιο κι απέραντο του νερού, πέρα από τη βασική πηγή ζωής, να συμβολίζει τον ανοικτό ορίζοντα της ύπαρξής μας.
Η συλλογή οκλαδόν με τον χρόνο είναι χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες ενώ το ξεκάθαρο κρύο στον συμβολικό αριθμό επτά: επτά οι σοφοί της αρχαιότητας, τα θαύματα του κόσμου, οι ελεύθερες τέχνες κατά την αρχαιότητα, επτά επί Θήβας, επτά τα χρώματα του ουράνιου τόξου, τα ιερά μυστήρια αλλά και τα θανάσιμα αμαρτήματα κι έπεται μακρύς ο κατάλογος για τον αμήτορα κατά τους Πυθαγορείους αριθμό. Και βέβαια το άθροισμα των ενοτήτων στα δυο βιβλία είναι ο περιττός, κυρίαρχος αριθμός 11, που αντιπροσωπεύει τη φώτιση μέσα από την πνευματική έμπνευση. Μια συμβολική ερμηνεία της ποίησης / ένα χρώμα στο ασπρόμαυρο συχνά κόσμο/ ένας αναχρωματισμός που ενυπάρχει βεβαίως και στις δυο συλλογές της Δρούγκα: κεντρική αναφορά «η ζωή» και βασική παράμετρός της, ο άνθρωπος. Η ουσία της ποίησης. Απ’ την οποία εμφανώς παραλείπεται η άλλη συνιστώσα αυτή του θανάτου που απλώς υπονοείται όπως τα κόκκαλα στον βυθό της προκυμαίας στη Σμύρνη (βλ. το σχετικό ποίημα που ανέφερα).
Κι όμως «η μνήμη μάς ανήκει» όπως γράφει στον «Απολογισμό» της η Κλ.Δρ.. γιατί ότι χαράζεται στο χαρτί δεν είναι άλλο από μνήμη και συναίσθημα εκεί όπου εδράζεται η μάθηση. Από κει και πέρα έρχεται ο λόγος για να αποτυπώσει σε πυκνούς στίχους με δωρικότητα, ακρίβεια, ουσία, ευφυΐα, αισιόδοξη οπτική το σύγχρονο ποίημα.
«Να ξέρεις ότι προσπαθώ, ζωή» είναι η τελευταία ενότητα της 1ης συλλογής Οκλαδόν με τον χρόνο. «Το λες ζωή» είναι τίτλος ποιήματος στο ξεκάθαρο κρύο:
Ξυπνάς απότομα
αποφεύγεις τους καθρέφτες
να μη βλέπεις τη φθορά.
Το λες πανικό.
Πετάς πάνω από καταιγίδες
μ’ ένα τραγούδι των Beatles
παραφυλάς τον κηπουρό
μ’ ένα μακρύ ψαλίδι
κόβεις τη βροχή.
Το λες αναχρωματισμό.
Κρεμιέσαι ανάποδα από έναν πλάτανο
λύνεις τα μαλλιά ενώ
βουτάς το κεφάλι στη θάλασσα
πνίγεις κάτι ψίχουλα λύπης και
το λες αντάρτικο.
Δεν θα σταθώ σε παρηχήσεις του «π», σε υγρά, ένρινα και διπλά σύμφωνα, σε άφωνα και ημίφωνα, στο συριστικό «σσσ…», σε αντιθέσεις έρωτος και συντριβής, θέλω να κλείσω απλώς με τις άπειρες δυνατότητες που μας παρέχει η γραφή για να αντιστεκόμαστε και να αναδιατασσόμαστε κάθε φορά που τα πράγματα δυσκολεύουν γύρω μας, κι αυτό το εξασφαλίζει η καλή ποίηση και η ανοικτή διάθεση του αναγνώστη. Δείτε μια απλή φράση, ακούστε τη κι ας αναρωτηθούμε για τις δυνατότητες/ αισθήματα που μας γεννούν απλές λέξεις όπως η φράση/στίχος «το λες αντάρτικο». Ικανή συνθήκη να ξαφνιάσει τους καιρούς, για να πατήσουμε τις ζάρες στου μέλλοντος τις μέρες και να αποφανθούμε μετά βεβαιότητος αντάρτικο δια βίου ή όπως λέει και στον τελευταίο της στίχο η Δρούγκα «till death do us apart» μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος.
Κώστας Α. Κρεμμύδας
***
Η Κλεονίκη Δρούγκα είναι πτυχιούχος Φιλοσοφικής ΑΠΘ, κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος. Οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί της στρέφονται σε σενάριο – κινηματογράφο, ποίηση, πεζογραφία και εκπαίδευση. Έχει εκδώσει ένα βιβλίο, επιστημονικά άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, εισηγήσεις της σε πρακτικά ελληνικών και διεθνών συνεδρίων και ποιήματα-διηγήματα σε ποικίλα λογοτεχνικά περιοδικά. Συνέγραψε σενάρια μικρού μήκους ταινιών μυθοπλασίας και συνεργάστηκε σε ταινίες τεκμηρίωσης, με βραβεύσεις σε ελληνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς. Εργάζεται στο Τμήμα Κινηματογράφου, Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ ως μέλος Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ), με διδακτικό αντικείμενο «Σενάριο».