Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγική Σχολή – Τμήμα Νηπιαγωγών
Κοινό Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
Δημιουργική Γραφή και Εκπαίδευση (τμήμα 2ο)
2ο Τμήμα Δημιουργικής Γραφής Εκπαίδευσης
Με αφορμή τα πρόσφατα μαθήματα στο Εργαστήριο Ποίησης έχουμε τη χαρά να παρουσιάσουμε τις εργασίες των φοιτητών του Μεταπτυχιακού Τμήματος ως ένα πρώτο ελπιδοφόρο δείγμα γραφής. Οι εργασίες (κοινές για τους φοιτητές κάθε τμήματος) αφορούν ποιήματα γραμμένα με τη μέθοδο της αυτόματης γραφής, μετατροπή πεζού λόγου σε ποίημα, αξιοποίηση αυτούσιων φράσεων κάποιων πεζών κειμένων σε ένα νέο ποίημα κλπ. Αφήσαμε πλήρη ελευθερία στους φοιτητές προκειμένου να διαλέξουν τα ποιήματα με τα οποία θα ασχοληθούν και θα παρουσιάσουν στη συνέχεια. Παρότι είναι κοινά τα θέματα έχει ενδιαφέρον να δούμε τις διαφορετικές οπτικές των ποιημάτων που παρουσιάζουμε σήμερα.
Κ.Κ.
Τζημίκα Μαρία-Ελένη
Θέμα 2ο:
Το γέλιο σου – δεν θα ξεχαστεί,
θα ηχεί για πάντα στα αυτιά μου.
Το άρωμα σου – μια γλυκιά ανάμνηση,
σαν ένα φρεσκοκομμένο μπουκέτο λουλούδια.
Η άνοιξη – αγαπημένη σου εποχή,
φορούσες τα αγαπημένα σου φλοράλ φορεματάκια.
Ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη!
Ένιωθες ελεύθερη.
Έτσι μου έλεγες.
Μονάχα εσύ βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό…
Δεν σου άξιζε αυτό το τέλος.
Άφησες πίσω ανθρώπους,
που σ ΄ αγάπησαν πολύ.
Είμαστε εδώ.
Απέραντη θλίψη μας κατακλύζει.
Δεν κουνάμε τα μαντήλια μας.
Αυτό είναι για αταξίδευτους στεριανούς.
Ελπίζω,
μέχρι να ανταμώσουμε ξανά.
Σύντομα…
Απολογισμός
Βράδιασε και σκέψεις σε κατακλύζουν πριν κοιμηθείς.
Έρχεται η στιγμή που βρίσκεσαι αντιμέτωπος με τις πράξεις σου.
Τα χρόνια περνάνε… ή μήπως πέρασαν;
Αναρωτιέσαι, τελικά, εάν έζησες την ζωή που πάντα ονειρευόσουν.
Η ζωή είναι σαν ένα ταξίδι γεμάτο εμπειρίες και προκλήσεις.
Σε πάει, όπου φυσήξει ο άνεμος.
Άνθρωποι, συναισθήματα, στιγμές όλο εκπλήξεις.
Άλλοτε ευχάριστες ή και δυσάρεστες.
Σαν ένα ανεξιχνίαστο πάζλ που ψάχνεις με κόπο να βρεις το επόμενο κομμάτι που λείπει.
Σκοπός σου να συμπληρωθεί ολοκληρωτικά.
Να γεμίσεις το μέσα σου.
Τα κατάφερες;
***
ΡΗΓΑΝΗ ΜΑΡΙΑΝΝΑ
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Αναμονή η ζωή σε ουρά σούπερ μάρκετ.
Να κοιτάς με αγωνία το καλάθι του άλλου.
Κι εσύ ενοχικά να κρατάς τις σερβιέτες.
«Παντρέψου! Εσύ πότε θα κάνεις παιδιά!»
Σχέσεις σιωπηρών υποσχέσεων και ηχηρών ματαιώσεων.
Και η μόνη σου έγνοια ο γερασμένος σου σκύλος,
που τον έχεις επιλέξει στο δικό σου «καλάθι»,
να σου θυμίζει κοιτώντας σε με ευγνωμοσύνη ότι γεράσατε μαζί.
1. Τίποτε δεν φοβήθηκα στη ζωή. Αισθάνομαι αθάνατος
Δεν έχει μείνει τίποτα.
Μας τρέφει η επιείκεια των «αξιολογήσεων».
Η αίγλη των προγόνων μας κοντράρει την κατάντια μας
κι εμείς μποέμικα κωφεύουμε.
Αρκεί η συνείδηση του κακέκτυπου εαυτού μας
κι των δίπολων του τώρα και του πριν,
για να βραβεύσουμε σε τηλεπαιχνίδι την ανοησία μας.
2. Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς
Τραπουλόχαρτα στα ράφια της βιβλιοθήκης προμηνύουν τις μελλοντικές σου αποφάσεις.
Κι εσύ τα κλέβεις μη σε δει η σοφή φύλαξ της αέναης γνώσης!
Με ενοχή εξερευνάς τους μαγικούς τους κώδικες
που οδηγούν σε κρυμμένο θησαυρό σε εξωτικούς τόπους.
Πόσοι πριν από σένα τον αναζήτησαν προς γνώση ή προς τέρψη,
σε μια εκούσια υποχώρηση εαυτού
που θα δώσει τη σκυτάλη στο αναβαθμισμένο τους άλλο.
***
Α’ ΕΞΑΜ Εργαστήρια Παραγωγής Ποιητικού Λόγου στην Εκπαίδευση
Καθηγητής: Κρεμμύδας Κώστας
Φοιτήτρια: Χατζηπαπά Ανθή
1ο θέμα: ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ικετεύω το χρόνο
σε δρόμο επιστροφής
να με σύρει.
Παλιούς δισταγμούς ν’ αγγίξω
να τους ελευθερώσω.
Αναρωτιέμαι ο πόθος
λυγίζει το ατσάλινο παρόν,
αυθαιρετούν οι δείκτες του χρόνου,
αδούλωτες μένουν οι στιγμές.
Μα ο χρόνος αρπάζει και πάλι τα ηνία.
Νικά τη μνήμη,
όλα χάνουν τη σειρά τους
και οι προσδοκίες τη σκυτάλη.
Οι παλιοί δισταγμοί,
δε ζουν πια,
γέννησαν νέους,
να με συντροφεύουν στο σήμερα.
2ο θέμα: (Αποχαιρετισμός στον Καββαδία)
Θλιβερό ραπόρτο
έφερε η θάλασσα.
Μήνυσε για τις ψυχές
που δεν βρήκαν τη δική τους ήπειρο
και αναζητώντας τη
σε κοφτερή αδιαφορία
προσέκρουσαν.
Ζωή, ελπίδα, όνειρα
Χαροχτυπιούνται.
Όλα άργησαν
Κι ας βιάστηκαν
Για το ταξίδι το αλαργινό.
3ο θέμα: Το κείμενο του Τόλη Νικηφόρου
Τα φτερά σου ξεδίπλωσες,
τα τίναξες αδιάφορα
χωρίς δισταγμούς,
μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο.
Σε ορίζοντα καθαρό
γδύθηκες από τα «πρέπει»
σε βαρύ ένδυμα του χειμώνα
κι ετοιμάστηκες να πετάξεις.
Σωστά. Οι σκέψεις εκεί εδραιώνονται
στον κόσμο που η ποίηση σμιλεύει
κι ο λόγος πλούσιος τρέφει κάθε απόφαση.
***
Κωνσταντίνα Κωνσταντοπούλου
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ένας απολογισμός από ανθρώπους…
Παράδεισος είναι οι άνθρωποι.
Εκείνοι που βοηθούν.
Εκείνοι που το σπίτι τους είναι συνέχεια ανοιχτό.
Εκείνοι που έχουν μια κενή θέση στο μεσημεριανό τραπέζι
Και ένα ζεστό πιάτο φαγητό.
Εκείνοι που βρίσκουν χρόνο
Για κουβέντες, βόλτες, εκδρομές.
Εκείνοι, που μαζί τους μας συνδέουν σημαντικά,
Σκοτεινά και φωτεινά σημεία.
Εκείνοι που μας μαθαίνουν.
Εκείνοι που μας βγάζουν από το παραμύθι και
Φέρνουν αντιμέτωπους με αληθινούς δράκους και κακές μάγισσες.
Εκείνοι που εκτός από προβλήματα, βλέπουν και λύσεις.
Εκείνοι που βρίσκονται πάντα δίπλα μας.
Βλέποντας στο βίντεο της ζωής μας, εκείνη την κασέτα
Με την ετικέτα απολογισμός, σίγουρα οι μορφές όλων αυτών των ανθρώπων,
Θα υπήρχαν πίσω από την οθόνη.
Να μας κλείνουν το μάτι και να μας χαμογελούν, λέγοντάς μας:
Kαλά τα πήγες μέχρι στιγμής!
Νίκος Καββαδίας
Όλα άργησαν για σένα φέτος.
Το τηλέφωνο σιωπηλό.
Το γραμματοκιβώτιο άδειο.
Στέκεσαι στο παράθυρο και περιμένεις.
Έναν ήχο. Μια λέξη. Μια μυρωδιά. Την Ελένη.
Η λεμονιά στην αυλή δεν έχει ακόμη ανθίσει.
Θέλεις ένα από τα λευκά της άνθη.
Για να στολίσεις τα μαλλιά της.
Όπως τότε που ένας γλυκός χθεσινός άνεμος τα περιτριγύριζε
Και όλο το σπίτι μύριζε λεμόνι.
Θυμάσαι; Μα φυσικά θυμάσαι!
Αφού στέκεσαι στο παράθυρο και περιμένεις.
Τραγουδώντας τα δικά σου τραγούδια αναμνήσεις σε κατακλύζουν.
Γέλια, φωνές, φίλοι γιορτές.
Και η Ελένη, πανέμορφη όπως πάντα, στέκεται στο κέντρο,
Φωνάζοντάς σου δυνατά:
Mα εσύ τι βρήκες;
Έναν παράδεισο που δεν τον έχω πια.
Και μου λείπει.
Μου λείπει πολύ…
ΑΠΟ ΠΕΖΟ ΣΕ ΠΟΙΗΜΑ
Λένε πως τίποτα δεν υπάρχει.
Ούτε γλώσσα, ούτε πολιτισμός, ούτε εθνική ταυτότητα, ούτε θρησκεία.
Όλα όσα μας συνδέουν αρχίζουν να αποσυντίθενται.
Και εμείς που είμαστε;
Αποκομμένοι από το παρελθόν,
Δεν βλέπουμε πως η επανάσταση στη ζωή και στην Τέχνη
Προκύπτει από τη βαθειά σύνδεση με το πριν μας.
Νιώθω τυχερός, που έζησα το πριν αυτό
Και φοβάμαι το τώρα που αντικρύζω.
Αναζητώ μια σανίδα σωτηρίας.
Ξέρω πως θα την βρω όταν όλοι κατανοήσουμε ουσιαστικά,
Και τι δεν είμαστε.
Ποιος άραγε μπορεί να μας σώσει, από την δαιμόνια τούτη πλάνη,
Πέρα από τον ίδιο μας τον εαυτό;
***
Δέσποινα Πανάγου
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Λίγο κρασί, για τους μεγάλους απολογισμούς της ζωής.
Λίγα δάκρυα, για όσα θέλαμε να πούμε αλλά γαμώτο, δεν προλάβαμε.
Λίγη νοσταλγία, για ότι όμορφο πέρασε και ποιος ξέρει αν θα ξαναρθεί.
Λίγη τρυφερότητα, για όσους μας κράτησαν το χέρι στα σκοτεινά.
Λίγη αγάπη, για τον εαυτό μας που τόσο ποδοπατήσαμε.
Λίγη ζωή ακόμη, για να ζήσουμε όσα με πάθος ονειρευτήκαμε.
ΓΡΑΜΜΑ
Για όλες τις θάλασσες που φοβήθηκες να εξερευνήσεις, γιατί είχες τα μάτια σου στη στεριά, σου αφήνουμε λίγο φιλτραρισμένο από τα μάτια μας, θαλασσινό νερό.
Για κείνο το φορτηγό που περίμενες να σε πάρει μα καθυστέρησε, σκέψου πως ίσως να σταμάταγε σε λάθος προορισμό.
«Αν ο Κολόμπος ανακάλυψε την Αμερική, εμείς δεν βρήκαμε τη δικιά μας ήπειρο να ξεμπαρκάρουμε» μπας και πείσεις τον εαυτό σου πως έχεις ακόμα χρόνο.
Ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη, μα τούτος ο Μάρτης σε πήρε μακριά.
Αντίο φίλε μου.
***
Εργασία στο μάθημα: Εργαστήρια Παραγωγής Ποιητικού Λόγου στην Εκπαίδευση
Καθηγητής: Κώστας Κρεμμύδας
Φοιτήτρια: Ιωάννα Μουράτογλου
Τμήμα: Δημιουργική Γραφή και Εκπαίδευση 2
Άσκηση 1
Για όσους αντίκρισαν ουρανό
άξιζε το πέρασμα στη γη
η αίσθηση της βρεγμένης αμμουδιάς στα πόδια
η βαθιά ανάσα της αλμύρας
η μουσική στο ραδιόφωνο το βράδυ
αρκούν για δυο στιγμές χαμόγελου
κι ας τρέχουν οι στιγμές
κι ας φεύγουν και οι άνθρωποι μ’ αυτές
κι ας σπάνε μέσα μας κομμάτια.
Αξίζει η ζωή στο γαλάζιο
Άσκηση 2
Αντίο αγαπημένε μας ποιητή
εσύ που μας πήρες μαζί σου στο ταξίδι
που μας έμαθες τη θάλασσα
που ξεδίψασες την ψυχή μας.
Σύντροφε ποιητή,
εμείς δεν βρήκαμε τη δική μας ήπειρο να ξεμπαρκάρουμε
μονάχα εσύ βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό.
Αχ αυτός ο Μάρτης
φεύγει ότι όμορφο είχε
φεύγει κι αυτός μαζί σου
ξεκουράσου στην τελευταία σου κουκέτα
και χαμογέλα
ποιος τυχερός κόσμος περιμένει να σε υποδεχτεί;
Άσκηση 3
Μη μου προδώσεις τη ζωή σου
άσε με μόνη να σε ψάξω
ούτε μια λέξη να μην ξέρω
το καλοκαίρι να σε μάθω
κάτω απ’ τον καυτό ήλιο
ανάσα βαθιά
αίσθηση μοναδική στα δάχτυλα
κι ας σε γεμίζω αποτυπώματα
είναι τύχη να τρυπώνω στη ζωή σου
αυτό ήταν
οι λέξεις ακόμα τριγυρνάνε μέσα μου
σ’ ευχαριστώ συντροφιά μου
ίσως τα πούμε ξανά καμιά φορά
***
Κώστας Σταύρου
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Έρχεσαι στα ξαφνικά,
μεγαλώνεις πιο ξαφνικά,
πιο γρήγορα, πιο βιαστικά.
Τρέχεις, όλο τρέχεις και πάλι τρέχεις.
Ως πού να φτάσεις;
Και γιατί να φτάσεις;
Στάσου.
Κοίτα.
Ζήσε.
Για να τρέξεις πάλι.
ΑΣΚΗΣΗ 2Η (Καββαδίας)
Είναι μαζεμένο απ’ της θάλασσας τον καθάριο βυθό
η ψυχή σου.
Πλούτος που θες να αφουγκραστείς.
Κι αναρωτιέμαι:
ποιον της αβύσσου σου τον κόσμο αφήνεις να αγγίξει;
Είσαι της σκέψης το πρώτο ξύπνημα.
Σαν Άνοιξη.
Ο Μάρτης! Αχ αυτός ο Μάρτης!
Της φύσης πρώτος ανθός.
Πρώτο φως.
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΕΖΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΕ ΠΟΙΗΜΑ
(Τόλης Νικηφόρου – Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς)
Απέναντι στον όχλο, στην καθημερινή βουή
στέκεσαι αγέρωχη εσύ.
Ακούγεται μέσα σου η σιωπή.
Μπλέκονται οι σκέψεις απ΄ το χαρτί
μυριάδων ανθρώπων η πνοή.
Έρχομαι να ξαποστάσω κι εγώ
τον εαυτό μου για να βρω.
***
Λαμπρινή Παπαχατζή,
Δημιουργική γραφή και εκπαίδευση, Τμήμα 2
Τόλης Νικηφόρου, Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς, Διηγήματα.
Τι αποζητάμε;
ένα ζευγάρι φτερά
Όλα τα βρίσκω
στα φύλλα αυτά
Βουνά από χρυσάφι
Στεριές φωτεινές
Θάλασσες μαύρες
Υπόγειες στοές
Απλώνω το χέρι
σε παίρνω μαζί
να βρούμε τα θαύματα
μετά τη βροχή
Απολογισμός
Η οθόνη αναβοσβήνει
σταμάτησες να με κοιτάς στα μάτια
Ψάχνεις να βρεις τον εαυτό σου
μέσα στην ξένη αποδοχή
Πρέπει να υπάρχει κι άλλος δρόμος
μ’ ακολουθείς;
Καββαδίας
Δεν θα σε κλάψουμε
Δεν θα μας δεις να κουνάμε τα μαντήλια μας
Ποιος άνεμος σε παίρνει μακριά;
ποιο τσακισμένο καραβοφάναρο
σε πέταξε σ’ αυτές τις στεριές;
Από τον βράχο σε βλέπουμε στο καράβι που πλέει αλάργα
χωμένο στο πούσι
Δεν θα σε κλάψουμε
Δεν θα μας δεις να τρέμουνε τα χείλη μας
Ποιος καπετάνιος φυσάει την μπουρού;
ποιο το λιμάνι
που άθελά σου φουντάρισες;
Πάρε μαζί κομμάτι στεριά
να σταθείς μη φοβάσαι
πάρε μαζί καθάριο νερό
να πιεις να μας θυμάσαι
***
Μαρία Παντελιά
1ο Θέμα:
Απολογισμός
Δε θέλω να κρατήσω παρά μόνο τον έρωτα.
Δε θέλω τίποτα παρά μόνο τον πόνο.
Εκεί εγώ μια στέγη βρήκα.
Ξανά στο είπα:
”Δεν είμαι ποιητής”.
Μα ό,τι το μέσα τρυφερεύει.
Αυτό -και μόνο- σφιχτά κρατάω.
2ο Θέμα:
Αρκούντως νωρίς
”Εμείς δε βρήκαμε τη δικιά μας ήπειρο” λένε πολλοί.
”Δεν είχαμε την ευκαιρία, δεν, δεν, δεν”
Μα το μόνο που έλειπε ήταν ψυχή.
Ψυχή ψυχωμένη!
Κι είναι κι άλλοι που λένε:
”Εμείς δε τα κουνάμε τα μαντήλια μας. Αυτό είναι για αταξίδευτους στεριανούς.”
Μ’ αυτούς θέλω να ‘μαι.
Και σε θέλω μαζί μου.
Γιατί κρατάς πυρκαγιές φυλαγμένες.
Γιατί σε είδα.
Είδα πως ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη.
Σε θέλω μαζί μου.
Για να μη μπορεί κανείς να μου πει:
”Όλα άργησαν για σένα”.
Για να είναι πάντα αρκούντως νωρίς.
3ο Θέμα: Να μετατρέψετε σε ποίημα τα παρακάτω κείμενα:
Θωμάς Γκόρπας Τίποτε δεν φοβήθηκα στη ζωή. Αισθάνομαι αθάνατος
”Ελ-αδικα”
Χωρίς συναίσθηση.
Χωρίς ”εμείς”.
Χωρίς ”εγώ”.
Δε μπουσουλάμε κι όμως τρέχουμε ήδη.
Χωρίς το ”χθες”, σαθρό το ”αύριο”.
Κι εμείς απλώς αυτάρεσκα γελάμε.
Μπροστά γκρεμό
***
Αγγελική Τσολάκου
ΘΕΜΑ 1ο
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Μεταλλαγμένος σε κάθε καινούρια εποχή Πορεύεται ο άνθρωπος Αλλάξανε οι εποχές; ή αλλάξανε οι άλλοι;
Κάθε κινητό και ένα χέρι μη τυχόν και μας δουν με άλλο μάτι!
Ανθρώπινη επαφή τεχνητή νοημοσύνη και έτσι προχωράει η ζωή με λίγη εμπιστοσύνη!
ΘΕΜΑ 2ο
Ταξίδια μακρινά και καθημερινά. Ο Μάρτης! Αχ αυτός ο Μάρτης! μας δημιουργεί ωραία ταξίδια τραγουδώντας τα δικά σου τραγούδια
Κάθε μέρα εδώ να παλεύουμε με τη θάλασσα Εμείς θα πάμε για σκάντζα βάρδια Ποιος θέλει να ’ρθει; Μονάχα εσύ βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό!
***
Αθανασία Παπαγεωργίου
Δημιουργική γραφή και εκπαίδευση
Τμήμα 2
Μάθημα: Εργαστήρια Ποιητικού λόγου
Καθηγητής: Κώστας Κρεμμύδας
Ασκήσεις
Απολογισμός
Κάθε πρωί απ’ το θολό τζάμι
Παρατηρεί κανείς τα τραίνα από το σταθμό
Που έρχονται και φεύγουν
Ώρα 8, ώρα 9, ώρα 10
Αναχωρούν χωρίς να χάνουν ούτε λεπτό
Και επιστρέφουν πάντα εδώ την ίδια ώρα
Μια μακάβρια επανάληψη
Κάθε πρωί περιμένει στο σταθμό ο άνθρωπος με το μαύρο καπέλο
Με τον καφέ του στο ένα χέρι και την εφημερίδα του στο άλλο, να κοιτάζει συνέχεια το ρολόι του βιαστικά χωμένος μέσα στη γκρι του καμπαρντίνα
Κάπως έτσι κι εγώ έχω εγκλωβιστεί εδώ
Στη μέση της διαδρομής
Περιμένοντας να έρθει ξανά η στιγμή της γέννησης μου.
Αποχαιρετισμός
Το βλέμμα καρφωμένο στην κουπαστή, μήπως και φανείς
Μάταια, μόνο το πούσι απλώνεται παντού και σου τρυπάει τα κόκαλα
Όλα άργησαν για σένα φέτος
Μονάχα εσύ βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό
Κι εμείς μείναμε πιο φτωχοί, πιο μόνοι να παλεύουμε με τα κύματα
Δεν κουνάμε τα μαντήλια μας
Κανείς δεν ξεφεύγει από τη μοίρα του
Ξεκουράσου στην τελευταία σου κουκέτα στην πιο μικρή καμπίνα που γνώρισε ποτέ ναυτικός.
Από το πρώτο απόσπασμα «τίποτα δεν φοβήθηκα στη ζωή».
Πλαστική εποχή
Πλαστική εποχή
Τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Πλάνεψε την ύπαρξη μας.
Ζωή σε δώσεις
Που θάβεται κάτω απ’ τις χωματερές
Και τις ευφάνταστες τηλεπερσόνες
Και η τέχνη ο πολιτισμός
Εκτέλεσαν το καθήκον τους εδώ και χρόνια
Και τώρα αποχωρούν θριαμβευτικά
Στη δύνη του κυκλώνα.
Ρευστές ζωές γεμάτες φόβο
Κινούνται με αβεβαιότητα στον πιο βαθύ ωκεανό
Καθώς η φύση ετοιμάζει θριαμβευτικά την εκδίκηση της,
Κάποιος τρέχει να σωθεί πίσω απ’ το ηλιοβασίλεμα.
Ένα χέρι πιάνει ένα άλλο.
Ξαφνικά,
Μια ρωγμή,
Ένα παράθυρο
Σε ένα παράλληλο σύμπαν
Κι ένα βλαστάρι ξεπροβάλει δειλά απ’ την καμένη γη.
***
Πινέτη Κωνσταντίνα
«Απολογισμός»
Πρώτα βήματα
και όλα ξεκινούν με τα τουβλάκια
χτίζεις γκρεμίζεις παρατηρείς
τελικά ξαναγκρεμίζεις και
αποκτάς γνώση.
Τώρα πατάς… πιο σταθερά•
προσπαθείς να βάλεις τα κομμάτια στη σωστή θέση …
Μεγαλώνεις και ένα ασταμάτητο κυνηγητό αρχινά.
Σε κυνηγά ο χρόνος
οι ευθύνες
οι παντογνώστες και οι ξερόλες
αλλά και εσύ…
κυνηγάς μια σκιά…
Αναπνέεις αλλά δεν ζεις
δοκιμάζεις αλλά δεν χορταίνεις
αγγίζεις αλλά δεν νιώθεις.
Ήρθε η ώρα να αλλάξεις παιχνίδι.
Φτου και βγαίνεις.
Καλώς ήρθες στη ζωή.
Απλά απόλαυσε το.
Σου αξίζει.
«Αποχαιρετισμός»
Ένας μαρκόνης ανήσυχος, χθες αργά έστειλε το ραπόρτο
τα βρόντηξες και έφυγες
δεν άντεξες το φόρτο.
Τα χρόνια που περάσαμε μοιάζουνε με άγρια χόρτα
ας εκφραζόσουν μια φορά, ειλικρινά
πριν κλείσεις μια για πάντα την πόρτα.
Μα εσύ τι βρήκες;
την σιωπή •
αγαπημένη μου φυσιογνωμία, αγριωπή…
Ὁ Μάρτης! Αχ αυτός ο Μάρτης…
Επαναστάτης! που σε οδήγησε σε άλλη αγκαλιά
δες πως τα ανάτρεψε πάλι όλα• αυτός ο γδάρτης!
Έλεγες…
Δεν κουνάμε τα μαντήλια μας. Αυτό είναι για αταξίδευτους στεριανούς.
Ας πούμε έτσι το αντίο
δρόμους ας τραβήξουμε διαφορετικούς, πιο μακρινούς•
Μπορεί να είναι το καλύτερο και για τους δύο…
3ο Θέμα:
Να μετατρέψετε σε ποίημα τα παρακάτω κείμενα:
(Εμπνευσμένο από το «Τίποτε δεν φοβήθηκα στη ζωή. Αισθάνομαι αθάνατος» του Θωμά Γκόρπα)
«Τέλος τα θαύματα»
Λησμονείς, καθημερινά λησμονείς
που βρίσκεσαι δεν ξέρεις….
Όλα τα θέλεις• από πού τα περιμένεις ;
Σύνδεση μηδέν
ζύμωση καμία
ψάξε πιο βαθιά, ποιος αληθινά είσαι.
Στους λαούς του κόσμου και εμείς
Τέχνη, γλώσσα « χαλασμένα».
Σανίδα σωτηρίας αν ζητείς
θυμήσου τα δίκαια τα σωστά τα πεπραγμένα
Ο χρόνος κυλά
καμία σοβαρότητα πια
Γι αυτό που επικρατεί, η αλήθεια πονά
Θεώμαι ναι
Δρω όχι
Αλλά εγώ τίποτε δεν φοβήθηκα στη ζωή. Αισθάνομαι αθάνατος
Σύνδεση μηδέν
Αδράνεια, παρερμηνεία, λησμονιά
Παλιά και νέα ίσα.
Δεν βλέπεις , δεν ακούς
Τα θαύματα τελείωσαν
δεν θα σας σώσει κανένας, σώσετε εαυτούς.
***
Παμπόρη Αναστασία,
Εκπαίδευση τμήμα 2
1. Απολογισμός
Πώς ορίζεις άραγε μια καλή ζωή;
Σκόρπιες σελίδες πυκνογραμμένες από τι;
Απόηχους γέλιων, λεκέδες δακρύων και αποτυπώματα ανθρώπων πολύπλοκων;
Στίγματα αγάπης και απομεινάρια γεμάτα σκοτάδι;
Ο καταγραφέας στέκεται εκεί.
Η λάμπα του γραφείου του, σχεδόν κλειστή.
Θα πέσει για ύπνο και αύριο πάλι από την αρχή.
Ήταν έστω και λίγο αρκετή;
2. Ποιητικό κείμενο με 4 αυτούσιες προτάσεις από το “Αποχαιρετισμός στον Νίκο Καββαδία”
“Αν ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική, εμείς, δε βρήκαμε τη δικιά μας ήπειρο να ξεμπαρκάρουμε…” μας έλεγες.
Σε παρατηρούσα πάντα να μιλάς, με ένα θλιμμένο βλέμμα.
Να χάνεσαι στου ορίζοντα τη νοητή γραμμή, χωρίς να ξέρω από το χάος πως να σε τραβήξω. Με τάσεις φυγής να υποδέχεσαι την κάθε μέρα.
Όλα άργησαν για σένα φέτος.
Το επαναλάμβανες ρυθμικά μήπως και μπορούσες να το ελέγξεις. Μα πώς;
Γιατί επιτρέπεις ανενόχλητος τις δίνες να σε βυθίζουν;
Ένα καράβι, που πλέει αλάργα χωμένο στο πούσι, αν βρει τη ρότα του θα μας πάρει.
Αν μου έλεγες μόνο πού επιθυμεί η καρδιά σου να ταξιδέψει.. Εγώ το δικό σου χέρι μόνο θα κρατούσα.
Είναι μαζεμένο απ’ της θάλασσας τον καθάριο βυθό…
Όλο το φως που μεταδίδεις, κρυφά, ακόμη κι αν δε το γνωρίζεις, στις σκοτεινές πλευρές του εαυτού μου.
3. Να μετατρέψετε σε ποίημα ένα από τα κείμενα που σας δόθηκαν.
“Τόλης Νικηφόρου, Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς, διηγήματα”
Όπως το αυγουστιάτικο αεράκι τα μαλλιά μας ανεμίζει,
το καλοκαίρι εκείνο, όλες τις σελίδες των βιβλίων είχα ξεφυλλίσει.
Ανάμεσα σε παραλίες, παγωτά και σκανταλιές,
Γέφυρες έχτιζα με χώρες μακρινές.
Είχα εισιτήριο μακράς διαρκείας και κρυβόμουν σε λημέρια γεμάτα μαγεία.
Μακάρι ένα λάφυρο να είχα κρατήσει,
σε κορνίζα στο σαλόνι να με βλέπανε όλοι.
***
Εργασίες για την ποίηση
Σαρδέλη Ευμορφίλη,
Δημιουργική γραφή στην εκπαίδευση
Τμήμα 2
1. Πεζό σε ποίημα
Τόλης Νικηφόρου, Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς, διηγήματα
Με βημα δειλό, διατακτικό
Αποφάσισα την πόρτα να διαβώ
Ένας τεράστιος θησαυρός
Κόσμος καινούριος, μαγικός
Σαν μαγνήτης με τραβά
Με καλεί να πάω κοντά
Ταξίδι ονειρικό θα αρχινήσει
Υπόσχεση πότε να μην σταματήσει
2. Απολογισμός
Πρόσωπα και προσωπεία•
Μασκες όλοι φορούν
Μα δεν είναι Αποκριά
Γέλια ισχνά
Γέλια ψεύτικα
Γέλια φορεμένα
Τα μάτια του κόσμου
Σκιές και ψίθυροι
Ψέματα ναι κολακείες
Γέλια παράλογα
Γέλια προσποιητά
Γέλια θλιμμένα
3. Καββαδίας
Ο χθεσινός άνεμος έφερε στο φως αλήθειες
Τις αλήθειες που πάντα έκρυβες βαθιά
Χθες έλαβες το πιο θλιβερό ραπόρτο
Στέκεις μετέωρος θαρρείς καταμεσής του ωκεανού
Όλα άργησαν για εσένα φέτος,
Ο έρωτας γλίστρησε από τα δάχτυλά σου
Η ζωή σου γλίστρησε από τα δάχτυλά σου
***
ΣΟΚΟΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ-ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ
Διερευνήστε την ποιητικότητα αυτούσιων φράσεων και νοημάτων από τον αποχαιρετισμό στον ποιητή Νίκο Καββαδία που εκφωνήθηκε από τον ναυτεργάτη φίλο του, Χρήστο Παντελίδη, ο οποίος ακολούθησε το ναυτικό επάγγελμα, όταν έφηβος πρωτοδιάβασε το «Μαραμπού». Χρησιμοποιήστε αυτούσιες τέσσερις από αυτές τις φράσεις που εσείς θεωρείτε ποιητικές και συνταιριάστε τες με όσες πρωτότυπες δικές σας κρίνετε απαραίτητες σε ένα πρωτότυπο και ευφάνταστο ποιητικό κείμενο.
Αγαπημένε μου αδερφέ, εσύ μόνο καταλάβαινες καλά πως ζαλιζόμουν, ένιωθα σαν τσακισμένο καραβοφάναρο πεταμένο στην στεριά. Η μέρα φεύγει εύκολα ανάμεσα σε θάλασσα και ουρανό, σε χώρες και πολιτείες καινούριες και αγαπημένες, που με προσμονή κάθε φορά τις πλησιάζουμε, κι αυτές άλλη μια φορά μας ξεγελούν.
Όταν σταματάμε αραιά και που σε ένα ντοκ να δέσουμε πρυμάτσα, κουνώ το κεφάλι σαν σε χαιρετισμό στους ναύτες που πάνε για σκάντζα βράδια σηκώνοντας το γιακά και γέρνοντας κι άλλο τους ώμους. Οι σκέψεις μου μιλάνε στο κεφάλι, τα λόγια πάλι σωπαίνουν. Εκεί με περιμένει η Τζούλι, η ασπρόμαυρη γάτα που έκλεψα στο πρώτο μπάρκο μου στο Σουδάν, και είναι από τότε μαζί μου. Περήφανη και άγρια, χάδια ζητά και προσφέρει στιγμιαία τρυφερότητα, μα δεν θέλει δεσμεύσεις.
Η βροχή που μουσκεύει το φινιστρίνι, μουσκεύει και την ψυχή μου. Έρχεται Μάρτης. Αχ
αυτός ο Μάρτης ! Ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη αδερφέ μου, μέχρι που διάλεξες μια άλλη
πλευρά να ανασάνεις, μια άλλη θάλασσα να ταξιδέψεις. Θαρρώ μόνο πως βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό. Δεν σε κρίνω όμως, δική σου η απόφαση. Θέλω μόνο να είσαι καλά. Κι ας διάλεξες να φύγεις χωρίς εμένα …
Να μετατρέψετε σε ποίημα το παρακάτω κείμενο :
Θωμάς Γκόρπας Τίποτε δεν φοβήθηκα στη ζωή. Αισθάνομαι αθάνατος.
ΤΟ ΘΑΥΜΑ
Θα γίνει το θαύμα να σωθεί η Ελλάδα, ρωτάς.
Κι εγώ που τίποτα δεν φοβήθηκα στη ζωή, απάντηση να βρω προσπαθώ.
Στο χθες πατώντας θα πάμε μπροστά, το σήμερα φέγγει αχνά.
Τον άνθρωπο αγκαλιάζοντας και τον πολιτισμό, ψάχνω μια λύση για όλους να βρω.
Η ποίηση κοιτάζει πίσω για να βλέπει μπροστά.
Ελλείψει σοβαρότητας κυλάει η κάθε στιγμή,
ερήμην μας τα πράγματα συμβαίνουν και είναι ντροπή.
Τι είμαστε και τι δεν είμαστε τα μέσα καθορίζουν,
οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν απ’ τις βρωμιές του πολιτισμού
γη κι ουρανό να καθαρίζουν.
Έκπτωτοι θεσμοί έκπτωτοι άνθρωποι
μέσα στη γελοιότητα βουτούν μπερδεμένοι.
Η ποίηση πόρτα ανοιχτή παραμένει.
Εθνική σωτηρία με τα χέρια στον τοίχο
μια ζωή οι σωτήρες έχουν κίβδηλο ήχο.
Τη λύπη, το φόβο πια δε βαστώ
αντίβαρο να βρω τυφλά προσπαθώ.
Αν δεν σωθείς εσύ, δεν θα σωθώ κι εγώ.
Σας δίδεται το ποίημα «Σε μια κάποια ηλικία» του Czeslaw Milosz (Τσέσλαβ Μίλος), Πολωνού ποιητή, πεζογράφου, μεταφραστή και διπλωμάτη. Ο ποιητής με τρόπο καυστικό μας δίνει έναν πυκνωμένο απολογισμό ζωής. Διαβάστε το ποίημα και στοχαστείτε πάνω σε αυτό. Κάντε ένα ποίημα με τον τίτλο «Απολογισμός» και θα πυκνώνει κριτικά τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου.
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Δακρύσαμε για όνειρα που ξεστράτισαν και δεν μας πήραν μαζί τους.
Αγγίξαμε τα άσπρα μαλλιά μας χωρίς να καταλάβουμε πως ξέβαψαν στου χρόνου το πέρασμα. Λεπτά οι ώρες, κύλησαν στο πρόσωπο και σημάδεψαν ρυτίδες, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη μας. Τα χέρια γέμισαν πτυχές και κηλίδες, σημάδια από τα καλοκαίρια και τους χειμώνες που κύλισαν και τις αγκαλιές που δεν προλάβαμε να δώσουμε. Οι φωνές πνίγηκαν και τα σ’ αγαπώ έμειναν δυστυχισμένα στην άκρη του ματιού, στις ώρες του αποχωρισμού λόγω ανωτέρας βίας. Η καρδιά ακόμα χτυπά, άλογο γέρικο πια, γενεσιουργός παράγοντας το άγχος μιας ζωής : όλα να τα προλάβεις. Οι φίλοι περνούν απέναντι πριν από σένα, για να σε τιμωρήσουν, που διψάς ακόμα. Μόνος πριν το τέλος, πίσω στη χαράδρα δεν κοιτάς. Αν γυρνούσες, στα ίδια χνάρια θα πατούσες.
***
Χαραλαμπίδου Ελένη
Στον Καββαδία
Το πιο θλιβερό ραπόρτο
ο άνεμος το έφερε
στα πληγωμένα μαραμπού να μη
γρυλίζουν πια.
Η θάλασσα σου το έδωσε
τ’ αλαργινό ταξίδι
και εσύ δε θα φοβάσαι πια.
Δε θα φοβάσαι τα λιμάνια
αν πτωχικά τα βρεις.
Τώρα αλάργα, καπετάνιο μου, και αράξαμε.
Αλάργα.
Απολογισμός
Μια ζωή να φεύγω
Μια πνοή που χάνω
Μια στιγμή να ψάχνω
Ένα τοίχο να ζωγραφίσω
Ένα τραγούδι να πω
Ένας τοίχος γεμάτος συνθήματα,
Και χώρος πουθενά να υπάρξω.
Μια συγνώμη με μάτια θολά να γράψω
Αλλά τελείωσε ο χώρος ,έσβησε ο χρόνος.
Έφτασα πάλι στο τέρμα και δεν πρόλαβα
Μια συγνώμη να πω.
Τόλης Νικηφόρου, Η λέσχη της κόκκινης ή της γαλάζιας αλεπούς
Θησαυρός άπαρτος η χρυσή βιβλιοθήκη
Εικόνες που έγιναν ιδέες
Ιδέες που έγιναν σκέψεις
Σκέψεις που έγιναν βιβλία .
Μυρωδιά των φύλλων της ποίησης
Το θρόισμα της πεζογραφίας
Σαν βροχή λυτρώνει τη φωτιά
Της διήγησης η αγάπη.
***
Ευγενία Νικητίδου
Θέμα 1
Απολογισμός
Δεν έχω πια λόγο
Ταξίδια να κάνω.
Δε φτάνω στο τέρμα
Δεν αγαπώ.
Τις σκέψεις μου.
Τις σκέψεις μου χάνω
Στον καθρέπτη μιλώ
Πριν πέσω κι απόψε
Δυο κουβέντες θα του πω.
Ξέρω
Σου ζητάω πολλά
Και δε δίνω πίσω
Πως σε πλούτισα με ψέμα χθες
Για να σε κοιμίσω.
Και μην ξυπνήσεις πιο νωρίς και δεις.
Δεις τι ετοιμάζω.
Πριν λαλήσει ο αλέκτωρ, τρις
Σ’ αρνιέμαι, σε χλευάζω.
Να σ’ αφουγκραστώ για μια φορά;
Να σ’ ακούσω λίγο;
Ή να περάσω στο λαιμό θηλιά
Μήπως και σου ξεφύγω;
Θέμα 2
Αποδόμηση
Στόμα σκοτεινή σπηλιά
Σε κατατρώει πριν προλάβεις
Να βγεις από μέσα.
Αυτό το στόμα σε μισεί
Πριν προλάβεις να περπατήσεις.
Ο σκοπός του.
Ο σκοπός του να σε διαμελίσει
Πριν προλάβεις να μεγαλώσεις.
Ο Μάρτης! Αχ αυτός ο Μάρτης!
Ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη.
Ξέσκιζες τις σάρκες σου.
Κι από κάτω ξεπρόβαλε κύκνος.
Ένας ολόλευκος, εκθαμβωτικός κύκνος.
Αλλά όλα άργησαν για σένα φέτος.
Δε πρόλαβες να ξεφύγεις
Απ’ το στόμα
Πεινασμένου λύκου με δόντια κοφτερά
Βουτηγμένα στο αίμα.
Το αίμα σου.
Κι αφού χόρτασε την πείνα του,
Τη δίψα του
Πέταξε το κουφάρι σου πιο κει.
Για εμάς δε μένει τίποτα άλλο.
Σου αφήνουμε λίγο φιλτραρισμένο, από τα μάτια μας, θαλασσινό νερό.
***
Καλλιόπη Νικητίδου
Μ.Π.Σ Δυτικής Μακεδονίας στη Δημιουργική Γραφή
Τμήμα Εκπαίδευσης 2
ΘΕΜΑ 1
Απολογισμός
Φίλοι μου καλοί και αγαπημένοι,
κι αν η κρίση μου υπήρξε εσφαλμένη
σε πολλά
κι ο λογισμός μου λαθεμένος
ζητώ συγγνώμη
μα τα διδάγματα ήταν αρκετά.
Κάποτε ένιωθα ναυαγός
σε πλανεύτρα θάλασσα
το μυαλό μου ένα κουβάρι
κι εγώ τους δαίμονές μου να δαμάσω.
Στη δίνη ενός κυκλώνα βρέθηκα
με ρούφηξε μέσα του το χάος
και παρηγοριά μού άφησε το σκότος.
Προσπάθησα το τέρας της ψυχής μου να δαμάσω,
να το πνίξω.
Σε χώρα ερημική κατέφθασα,
να λησμονήσω
τα κρίματα που βαραίνουν το νου μου.
Και να με εδώ εμπρός σας
από όλους πιο σοφή
να κραδαίνω τις χοντρές μου αλυσίδες,
δείγμα των τύψεών μου
και να αφήνω να με δικάζετε για ετούτα και για εκείνα.
Κι αν είχα την πολυτέλεια να σας θωρώ από το ψηλό μου θρόνο
Κι αν το λοξό δρομάκι πήρα στην πορεία
Ποιο χέρι ήταν εκεί να με κρατά,
το δρόμο να φωτίσει;
Ποια αγκαλιά μού δόθηκε
εμένα;
Εμπρός λοιπόν παλιοί μου φίλοι την πέτρα ρίξτε
εσείς οι γενναίοι,
εσείς οι σπουδαίοι
μα πρώτα απαντήστε
Ποιος την αξία ενός μυρμηγκιού ορίζει;
Ποιος από σας τολμά να αντικρίσει την αλήθεια του ηλίου
χωρίς πρώτα να δακρύσει;
Γιατί εγώ μέσα από τη λαίλαπα ξαναγεννήθηκα
κι αυτά είναι όλα όσα έμαθα εκεί στην εξορία.
ΘΕΜΑ 2
(Παρατίθενται αυτούσιες σε έντονη γραμματοσειρά οι φράσεις από το κείμενο του Χ.Παντελίδη)
Ο Θάνατος Νονός
Σώματα μικρά, άμορφες μάζες
μοιάζουν πλαστελίνες στου Χάρου τα χέρια.
Για δες τώρα τα βάζει σε σειρά σα στρατιωτάκια
και τα φυλά σαν πολύτιμο θησαυρό.
Κι άλλοτε αγάλματα τα κάνει
για να φρουρούν τις πύλες του Άδη.
Μα αυτά δεν ήταν σώματα μονάχα,
άγγελοι ήταν
που τα φτερά τους δεν πρόλαβαν να ανοίξουν,
το τραγούδι τους
δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν,
τις ζωγραφιές τους άφησαν στη μέση.
Κι ένα ξύλινο αλογάκι παραδίδεται αμάχητο στις φλόγες
Μονάχα εσύ, του λέω, βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό.
Κι ένα περιστέρι πετά πάνω από τα συντρίμμια
που θρέφουν τα αδηφάγα στόματα των μηχανών.
Η ελευθερία μας
Ένα καράβι, που πλέει αλάργα χωμένο στο πούσι,
αν βρει την ρότα του θα μας πάρει.
Δεν κουνάμε τα μαντήλια μας στον θάνατο νονό.
Μήτε τον περιμένουμε στην πόρτα μας,
μήτε τα δώρα του φοβόμαστε.
Οπλιζόμαστε με αγάπη ο ένας για τον άλλο.
Η αγάπη όλα τα νικά.
Ορμητική σαν το νερό
μας σπρώχνει στη μάχη της ζωής,
της γης των προγόνων μας την αλήθεια
να φυλάξουμε.
Κι αν πέσουμε και χαθούμε
των σωμάτων μας η αλήθεια
θα είναι μαζεμένη απ’ της θάλασσας
τον καθάριο βυθό…
Μετατροπή του πεζού κειμένου του Θ. Γκόρπα σε ποίημα:
Το εθνικό μας σύνδρομο
Θέλουμε μπροστά
να πάμε
χωρίς μέσα,
χωρίς επανάσταση.
Θα γίνει θαύμα;
Γιατί ποιος θα μας σώσει;
Οι πολιτικοί και οι άλλοι
κανείς δεν κάνει κάτι.
Δεν ακουμπάμε στην Τέχνη,
την ποίηση,
τον πολιτισμό.
Προχωράμε.
Θέλουμε τουρισμό.
Γιατί ποιος θα μας σώσει;
Ό,τι συμβαίνει δίπλα
συμβαίνει κι εδώ
από καιρό.
Αηδία αισθάνομαι
και λύπη
και φόβο.
Γιατί ποιος θα μας σώσει;
Αυτά τα φοβερά που περνάνε
απ’ τον Τύπο;
ο Θεός ή η Αμερική;
Κανείς δεν κάνει κάτι.
Κι αν εσύ και εγώ δούμε
τι είμαστε
και τι δεν είμαστε
κερδίζουμε.
Νομίζουμε.
Γιατί ποιος θα μας σώσει;
Οι πολιτικοί και οι άλλοι
κανείς δεν κάνει κάτι.