Καταραμένο σούρουπο, καταραμένο δείλι
αλλού τον ένανε κι αλλού τον άλλονε, μας έχεις στείλει
Τα περισσότερα πράγματα συμβαίνουν ξαφνικά: ένας έρωτας -με την πρώτη ματιά, μια αποπληξία -και μένεις Ενεός (τίτλος συλλογής του Νικόλα Ευαντινού), μια απόλυση -για να καταλάβεις πως υπήρξες “επίορκος” που τους ψήφιζες 40 χρόνια κουνώντας Σημαία από νάιλον, πλαστική/ ο κόσμος δεν έχει τίποτε να χάσει και τίποτα να βρει (όπως έλεγε κι ένας μεγάλος που, στο μεταξύ, μίκραινε απρόσμενα). Απρόσμενα, όπως μια νεροποντή το φθινόπωρο ή μια καταστροφή στο σύστημα του word, που κανένας Μαρκ –όσο πρόθυμος κι αν είναι– δεν μπορεί να στην αποκαταστήσει τηλεφωνικώς από Δαφνομήλη σε Σχοινούσα. Έτσι, με υπόδειξη του Γιώργου σε ένα wordpad (δίχως διορθωτή κι επεξεργαστή κειμένου) προσπαθώ. Κι ο Θεός, μαζί με τη Ζωή, ας βάλουν το χέρι τους.
Θα ‘ναι οι κατάρες, σκέφτηκα γι’ αυτά που γράφω, για την απρονοησία την αμετροέπεια την έλλειψη σεβασμού απέναντι σε αξίες θέσφατα ηγεσίες καθεστηκυία τάξη και αρχές τόπου και χρόνου, έθνους-θρησκείας, πολιτικής-πολιτεύματος. Ιδέες για τις οποίες εκατομμύρια άνθρωποι στράγγιξαν μέχρι και την τελευταία ρανίδα του αίματός τους. Για να ’χουμε τη χαρά σήμερα να ζούμε υπό την σκέπη του Άδωνι και του Παπούλια. (Από την απειλή στη νουθεσία): ευτυχώς κοντεύει η 28η Οκτωβρίου για τους γνωστούς Πανηγυρικούς (και τ’ ακόμη γνωστότερα πανηγύρια με τους φρουρούς να φρουρούν τους Φρουρούς του Έθνους, από όλους εμάς που τους επευφημούμε, όπως διαβεβαιώνουν οι εκλογικές διαδικασίες, ο Πρετεντέρης (με μικρή εσάνς πονηρούλικου Τσίμα), και οι δημοσκοπήσεις.
Όχι πως έχω πρόβλημα με τις κατάρες, άλλωστε η λαογραφία μπορεί να μην ήταν το φόρτε μου αλλά μου κινούσε πάντα την περιέργεια το ιστορικό πλέον: “την κατάρα μου να ’χεις απ’ τα είκοσί μου νύχια”. Και οι συνέπειές της -αντίστοιχες της βασκανίας που ευτυχώς δέχεται (και εξορκίζει) η εκκλησία μας. Γιατί η κατάρα (κι η βασκανία) μπορεί να ξεκληρίσουν χωριά οικογένειες παρέες κόμματα. Αλλά η δυναμική της κατάρας εκτείνεται και στον καλλιτεχνικό χώρο: και δεν εννοώ τα ξεκατινιάσματα που από τα ηρωικά χρόνια των Αιμίλιου Λιάτσου (διατέλεσε και επικεφαλής της κρατικής τηλεόρασης επί τρικομματικής) και Σταμάτη Μαλέλη (σημαίνον στέλεχος της ΔΗΜΑΡ), μεγαλούργησαν φτιάχνοντας σχολή και γράφοντας ιστορία στα ειδησεο(!)γραφικά δελτία των καναλιών STAR και ALLTER. Αναφέρομαι στο γνωστό ρεμπέτικο του Παγιουμτζή που τραγουδήθηκε και απ’ τον Ξηντάρη «Κάπελα καταραμένε μη νερώνεις το κρασί», στη θρυλική κινηματογραφική παραγωγή «Η κατάρα ενός ξεριζωμένου», ή στο επικό Ένας όμηρος του Ιρλανδού Μπρέταν Μπήαν «κατάρα τη στιγμή/ σκοτώσαν οι φασίστες το γελαστό παιδί».
Με μόνα -από μνήμης (που επίσης δεν αποτελεί το φόρτε μου)- βοηθήματα, το μυθιστόρημα του Κουβανού Λεονάρδο Παδούρα «Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά» και την καταπληκτική ταινία “Hannah Arent” προσπαθώ να ερμηνεύσω όσα –σε πολλαπλά πεδία– μας βαραίνουν τα τελευταία χρόνια. Γι’ αυτήν την κατάρα του λαού, του κάθε λαού, να σκύβει υπομονετικά το κεφάλι σε ηγέτες, που ηρωοποιεί και δαιμονοποιεί ταυτόχρονα –επιρρεπής σε καθοδηγητές, ινστρούχτορες, κυβερνητικούς παράγοντες, ραδιοφωνικούς παραγωγούς, τηλεπερσόνες, θρησκευτικούς εκπροσώπους, δημοσιογραφικούς κύκλους. Που προτιμά να πληροφορείται αντί να σκέφτεται, να επαιτεί αντί να απαιτεί, να σκύβει το κεφάλι αντί να αγωνίζεται, να ομαδοποιείται ως ανώνυμη μάζα και να στιχίζεται αντί να διαμορφώνει συλλογικά/ισότιμα απόψεις, να ποδηγετείται αντί να ψάχνει οδούς –ακόμα και διαφυγής, μια κι είναι αυτονόητο πως οι διώκτες μας, τουλάχιστον δεν πρόκειται να αποτρέψουν τον εγκλεισμό και να επιτρέψουν τη λύτρωσή μας. Απλές σκέψεις που ξετυλίγονται χρόνια μέσα από επαναλαμβανόμενα γεγονότα για να δείξουν δυστυχώς τις πανομοιότυπες αντιδράσεις των ανθρώπων –που συνοψίζονται πάντοτε στην υποταγή στη μοίρα, τη συνήθεια, τον άρχοντα. Από την παντοδαιμονία του Στάλιν –προϊόν ανοχής και ενεργητικής συμμετοχής ενός τεράστιου περίγυρου που βαρύνονται, εκτός των άλλων: για το μαύρο του φασισμού που σκέπασε την Ισπανία, την εισβολή στην Πολωνία, το μοίρασμα –με τη Γιάλτα– του κόσμου, μέχρι την άνοδο ενός ψυχασθενούς δεκανέα στην Καγκελαρία της Γερμανίας, ή τη σιωπή, αν όχι συνενοχή, κάποιων (κατά Χάνε Άρεντ) θρησκευτικών ηγετών των Εβραίων που δεν μείωσε τις εκατόμβες θυμάτων στα κρεματόρια των στρατοπέδων συγκέντρωσης, ή σήμερα τη Μέρκελ που μας καθοδηγεί με σποτάκια από τηλεοράσεως, και τον Σόιμπλε να προειδοποιεί πως δεν πρόκειται να …σώσουν άλλους μετά από εμάς(!), η ιστορία επαναλαμβάνεται με τους λαούς να υπομένουν να εξευτελίζονται να υποφέρουν και να αφανίζονται, αδύναμοι/άβουλοι να αντισταθούν σε πτώματα. Ο Παττακός ζει –ο Παττακός ξυπνάει στις πέντε παρά τέταρτο τα χαράματα -για κολύμπι και διατάσεις– απόψε μιλάει στο ξενοδοχείο Καλυψώ –στην Ανάβυσσο –ο συλλόγος αποστράτων έχει προετοιμασίες –ήδη γυαλίζουν τα κέρατα των βαλσαμωμένων ταράνδων -φωταγωγούν την αίθουσα των γαμήλιων τελετών και βγάζουν απ’ τα πατάρια τις παλιές πορσελάνες –με το οικόσημο της δικέφαλης μαρμαρωμένης μηλιάς… (Γιώργος Πρεβεδουράκης, “Κλέφτικο”)
Μια ιδιόχειρη κάρτα έμπαινε συχνά έξω απ’ το γραφείο του πατέρα μου κάθε που έτρεχε στα δικαστήρια, με την σημείωση “Επιστρέφω αμέσως”. Καλλιγράφος, πλην αργός στο μεγαλειώδες βάδισμά του, ακύρωνε συχνά την υπόσχεση του σύντομου. Δεκαοχτώ χρόνια μάταια περιμένω την επιστροφή του έξω από τον 4ο όροφο της Αιόλου 102 στα Χαυτεία.
Γι’ αυτόν τον σκέφτομαι σε κάθε γύρισμα της ζωής μου.
Καλό φθινόπωρο.
Κώστας Κρεμμύδας