18. Τρίτη. Τηλέφωνο στο Σύδνεϋ. Πέτυχα και τα δυο μου παιδιά τον Αντώνη να βοηθάει στη χαρτούρα τη Μαρία, να τη φροντίζει όπως παλιά, να την παίζει.  Μάλλον αυτός ήταν ο πατέρας της εγώ ήμουν αλλού γι αλλού.  Μιλάω με την κόρη μου: «–Να σου στείλω λεφτά ρε Μαρία για να έλθεις το καλοκαίρι;» «–Δεν θέλω τίποτα από σένα ντέντι». «–Γιατί ρε Μαρία;». «–Γιατί τα γράφεις όλα κάτω και μου τα χτυπάς μετά».

 

Φανατικοί στην Αργεντινή  πέταξαν  νεαρό φίλαθλο  από την κερκίδα του γηπέδου.  Ο πατέρας λέει ότι έχασε δυο παιδιά στο γήπεδο από τον ίδιο άνθρωπο! Αρχίζω να ανησυχώ για το ποδόσφαιρο. Βλέπω τη βία να αγκαλιάζει  το παιχνίδι. Είναι πόλεμος. Πόλεμος ηλιθίων με σπόνσορες μαφιόζους πια.

 

Το κρεβάτι περπατάει το βράδυ, είναι το μόνο κρεβάτι που περπατάει! Δεν λέω, είναι σαραβαλιασμένο αλλά κάνει πατινάζ στο σανίδι. Δεν κάνουνε σωστή  επαφή και τα φώτα στην κουζίνα, σβήνουνε. Τι τα έπιασε;  Όλα σβήνουνε.  Χάλασαν  οι σωλήνες, στάζουν και οι βρύσες. Στάζουν αίμα.

 

19. Τετάρτη. Πουθενά τελικά δεν είσαι ήσυχος εργασιακά εν Ελλάδι. Οι Έλληνες εργαζόμενοι στη Documenta  διαμαρτύρονται για ωμή παραβίαση της μισθολογικής  συμφωνίας της διοίκησης της Documenta  με τους νεοπροσληφθέντες και εξέδωσαν μία ανακοίνωση το μεγαλύτερο μέρος  της οποίας αναδημοσιεύω και που αξίζει να την αναζητήσει κανείς ολόκληρη στο διαδίκτυο. 

Η Documenta διατυμπανίζει πως αναγνωρίζει τις συνθήκες εξαθλίωσης που βιώνουν αυτή τη στιγμή οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα και συμπαραστέκεται στον Ελληνικό λαό. Είναι έτσι όμως;

Είμαστε μια ομάδα ανθρώπων που εργαζόμαστε στη Documenta εδώ και κάποιες μέρες, στη θέση του invigilator. Υπεύθυνοι δηλαδή για την επιτήρηση του χώρου. Δυστυχώς η εμπειρία μας ως εργαζόμενοι/ες ξεκίνησε με κάποια γεγονότα που θεωρούμε απαραίτητο να δημοσιοποιήσουμε.

Όταν δώσαμε τη συνέντευξη για να προσληφθούμε, μας είπαν ο μισθός θα είναι 9 ευρώ μεικτά την ώρα. Όταν όμως, δυο εβδομάδες μετά, μας επέλεξαν για να εργαστούμε, μας είπαν ότι η σύμβαση που θα υπογράφαμε θα είναι 5,62 μεικτά. Η δικαιολογία για την αλλαγή αυτή ήταν ότι τα υπόλοιπα θα τα πάρουμε με bonus. Λέγοντας μπόνους βέβαια, εννοούσαν αυτά που ούτως ή άλλως δικαιούμαστε ως εργαζόμενοι/ες, δηλαδή, το δώρο Πάσχα, Χριστουγέννων και το επίδομα αδείας στο τέλος της σύμβασης. Μετά από πιέσεις από πλευράς εργαζόμενων που αρνήθηκαν να υπογράψουν σε κάτι που δε συμφώνησαν ποτέ, σε συνάντηση που έγινε με τη διοίκηση της Documenta και με την εταιρεία ενοικίασης εργαζομένων Man Power (αναφερόμαστε παρακάτω σε αυτήν), ειπώθηκε ότι τα 9 ευρώ αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια της συνάντησης ως το συνολικό κόστος της εταιρείας ανά εργαζόμενο και όχι ως η αμοιβή του. Δεν ξέρουμε αν οι ίδιοι κατά τη διάρκεια συνέντευξης όταν ακούν “9 ευρώ μεικτά/ώρα” καταλαβαίνουν κάτι άλλο, εμείς πάντως διαπραγματευόμαστε με βάση το μεροκάματο/ωρομίσθιό μας. Φυσικά όταν ρωτήθηκαν κάτι ανάλογο η απάντηση ήταν η ίδια: “Έγινε κάποιο misunderstanding”…

 

Εντάξει παιδιά μη τα θέλετε όλα  δικά σας. Έχετε προσωρινώς μια δουλειά κυριλέ, σας έριξαν λίγο οι μάνατζερ των καλλιτεχνικών διοικήσεων, συμβαίνουν πολύ χειρότερα στον καπιταλισμό.  Ας κάνετε κι εσείς κάτι πιο δραστικό,  ας πούμε μία κατάληψη των Πνευματικών Ιδρυμάτων των ευεργετών εφοπλιστών και του Μουσείου Τέχνης ΦΙΞ τώρα που είστε εντός πλαισίου, προτού όλα αυτά καταρρεύσουν.  Αν συγκεντρώνονταν εκεί όλοι οι άξιοι καλλιτέχνες του δρόμου, όλοι οι περιθωριακοί και οι λούμπεν αν φτιάχναμε μια εθνική προλετάριων καλλιτεχνών, όπως ο Χρήστος Αλεφάντης έκανε την εθνική αστέγων, θα ήταν όλα καλύτερα αν μπαίναμε σε ένα γήπεδο και κάναμε την επαναστατική μας γυμναστική καλλιτεχνικά, αντί  να στηρίζουμε τις βαρύγδουπες αυτές εκθέσεις που συγκεντρώνουν τους καλλιεργημένους ξένους αστούς θα  άρχιζε μία καινούρια αισθητική και ηθική. Τώρα  αγαπημένα μου  παιδιά  αυτό το σύστημα κι εσείς υπηρετείτε, τα έργα του συστήματος μας δείχνετε, κι εμείς πηγαίνουμε και προσκυνάμε στους νέους ναούς. Αμήν.

 

20. Πέμπτη.  Με την Ευρυδίκη ολοζώντανη μετά την Ανάσταση του Κυρίου στο ΦΙΞ. Για να δούμε καλύτερα αυτό που δεν είδαμε τις προάλλες. Και μόνο που υπάρχει και είναι καλά αυτό με κάνει ευτυχισμένο. Αλλά η ίδια, πόσο ευτυχισμένη είναι;

 

Τρομερό ντοκιμαντέρ  από την ιρανή ποιήτρια και σκηνοθέτιδα  Fοrough Farrakhzad που απεβίωσε πριν από πενήντα δύο χρόνια.  Το The house is black μας  κάνει να ξεχάσουμε την ποίηση της Αθήνας που μας έδωσε η Εύα Στεφανή.  Εδώ έχουμε συνειρμούς από Μπονιουέλ  και πώς ποιητικοποιείται η δυστυχία και η μιζέρια. Χανσενικοί και σακάτηδες  κινηματογραφούνται σαν σταρ στο Bababagui Λεπροκομείο της Περσίας. Ακούγονται  αποσπάσματα από  την Παλαιά Διαθήκη το Κοράνι και στίχοι της ίδιας της ποιήτριας σκηνοθέτιδος ενώ,  ένα παιδί  παίζει με ένα τόπι και όλοι οι λεπροί το καμαρώνουν.  Γυρισμένο πριν από πενήντα τόσα χρόνια  σε αναστατώνει μέσα στο  υπερμοντέρνο Μουσείο της Αθήνας, στο  αγνώριστο πια εργοστάσιο του ΦΙΞ

 

Arseny Avraamov: “Symphony of sirens” Ένας επίμονος διαπεραστικός και εκνευριστικός ήχος  ενός πρωτοπόρου της μουσικής. I don’t see any contradictions at all between music and noice  λέει ο Aleksei Gastev. Πώς αντέχετε να ακούτε αυτό το πράγμα  τόσες ώρες λέω στην κοπέλα που επιτηρεί. Αλλάζει, μου λέει, παίζονται άλλα μοτίβα όταν κινείστε γύρω από αυτό τον κύκλο στο πάτωμα… Ναι παίζεται και η διεθνής της λέω που τη χρειάζεστε με αυτά τα κόλπα κακοπληρωμής από τους υπευθύνους της…  ντούκου μέντα.

 

Άλλο έργο  εντυπωσιακό του αυστριακού Lois  Weinberger με τίτλο «Πεδίο χαλασμάτων» ευρήματα από ανασκαφή στην οικογενειακή αγροικία του Lois  Weinberger. Σπασμένα κεραμικά και γυαλιά και κρανία από άγνωστα μικρά ζώα ή πτηνά, υποδήματα  μικρών  παιδιών πολλά, συντεταγμένα υποδειγματικά, η εγκατάσταση έχει κάτι το εφιαλτικό, στην αγροικία έγινε έγκλημα μαζικό.

 

Μία καλοντυμένη κυρία κραυγαλέα φιλόπτωχος θέλει να βοηθήσει έξω από το Μουσείο στο σταθμό ΦΙΞ έναν ηλικιωμένο με κάτασπρα μαλλιά που πουλάει το περιοδικό των αστέγων Σχεδία. 

–Ε δεν είμαι και τόσο φτωχός! ακούω να λέει  ο πωλητής του περιοδικού στην ελεήμονα κυρία.

 

21.Παρασκευή. Έχουμε πιάσει την κουβέντα με τον Κλωντ τον Αλβανό την ώρα που με κουρεύει ο αριστούχος του ψαλιδιού και με κάνει μοντέλο. Μιλάμε για τα τρίποντα των Τούρκων που μας ταπείνωσαν μέσα στο ΟΑΚΑ. Ο Ομπράντοβιτς μας έδεσε κόμπο στο πρώτο ματς, είχε και τη διαιτησία με το μέρος του στο δεύτερο κι όλα κακά. (σ. Κ. Κρεμμύδα: «η ζωή αδικεί τους τεμπέληδες κι η διαιτησία τους βάζελους». με όλο το συντροφικό θάρρος Δημήτριε δεν αντέχω και παρεμβαίνω αυθαιρέτως στο κείμενό σου. Άντε και θα γυρίσεις με πούλμαν στο Σύδνεϋ)

 Ο Κλωντ μου λέει ότι σκέφτεται σοβαρά να μπει στο χρηματιστήριο. Μην μπεις, του λέω θα βγεις ξεπουπουλισμένος. Είναι το μόνο που δίνει κάτι, μου λέει. Δίνει κάτι αλλά παίρνει πολλά. Τα παιδί του ο σέντερ μπακ παρακολουθεί τη συζήτηση. Δεν διανοείσαι ότι τα παιδιά είναι αλβανάκια. Έλληνες, Αθηναίοι κανονικοί. Μήπως είμαι εγώ ο Αλβανός;

 

22.Σάββατο. Μία γυναίκα πεσμένη καταμεσής στην Αχαρνών και τώρα μαζεύεται κόσμος. Τι έγινε; Ζαλίστηκε κι έπεσε; Όχι μάλλον τη χτύπησε μηχανάκι, αχ αυτά τα μηχανάκια κι αυτό το παιδί εκεί πρέπει να είναι o δράστης. Σκύβουν από πάνω της και δυσκολεύουν για λίγο τη συγκοινωνία γύφτοι, μαύροι, σακάτηδες, πακιστανοί, πρεζάκηδες, μικροκλέφτες, βαλκάνιοι είναι οι δώδεκα απόστολοι της Βιριδιάνας του Μπονιουέλ κι ένα μπουκάλι γάλα σπασμένο, στην άσφαλτο.

 

Η documenta μοιράζει φαγητό. Φαγητό γκουρμέ λαχταριστό, με μαχαίρια και πιρούνια. Όσοι πιστοί και πεινασμένοι προσέλθετε. Είναι χάπενιν στην πλατεία Κοτζιά κι έχει στηθεί ένα περίπτερο απέναντι από το Δημαρχείο, στην καρδιά της πείνας    «για να δούμε πώς αντιδρούνε οι άνθρωποι όταν συντρώγουν με ξένους». Θέλω να δω κι εγώ αλλά έχει μία ουρά μέχρι την Αιόλου. Συντριπτική πλειοψηφία οι αλλοδαποί. H πείνα στην τέχνη. Στην πλατεία Κοτζιά.

 

Δεν ξέρω τι μπορεί να συμβεί σε μια μέρα. Αν θα μπορέσω και σήμερα να φάω. Κόντεψα να πνιγώ από τη φλούδα μιας ντομάτας! Είμαι απρόσεκτος μιλάω και τρώω. Μόνος μου! Eίμαι ερωτευμένος. Θα μπορούσα να γίνω πέτρινη γεφυρα και να αντέξω χίλια  χρόνια τη βροχή, τον ήλιο και τον άνεμο για Χάρη της.

 

Πηγαίνουμε στο Μπενάκη στην Πειραιώς για επεισόδια της documenta 14. Εδώ θα δούμε την ιστορία της βελγικής αποικιοκρατίας στο Κογκό  μέσα από τα μάτια του 

Ζαϊρινού Tshibumba Matulu Kanda. Άπειρoι πίνακες, δυνατά πρασινωπά χρώματα ζούγκλας και έξοχος συνδυασμός ναΐφ  και στρατευμένης τέχνης. Οι τίτλοι είναι στα γαλλικά: «O Bul Denard σκότωσε τον Lumumba» (και τον έβαλαν σε ένα βαρέλι με θειάφι για να σαπίσει τον παλιοκομμουνιστή που ήθελε ανεξαρτησίες). «Οι μισθοφόροι του Bukanu». «Οι δυνάμεις τους έθνους ενάντια στους αλεξιπτωτιστές».  «Στο μέλλον δεν θα υπάρχουν θρησκείες» αλλά υπάρχει ένα κτίριο «Ο Ναός του Κόμματος MPR» και γι αυτό «Πιστεύω στον  Mobutu τον Παντοδύναμο Πατέρα». Ο Tshibumba Matulu Kanda δεν χαρίζεται και στη νέα τάξη πραγμάτων.

 

Ένα άλλο βίντεο στο Μπενάκη στα πλαίσια πάντα της documenta 14 των Yervant Gianikian &Angela Ricci Lucchi αναφέρεται στη γενοκτονία των Αρμενίων. Ένας γέροντας ο  Raphael πατέρας του Yervant Gianikian που επέζησε της αρμενικής γενοκτονίας του 1915 εμφανίζεται μπροστά στην κάμερα του γιού του το 1988 όταν ζούσε στη Βενετία  και διαβάζει ένα κείμενο  στα ιταλικά που είναι μεταφρασμένο απόσπασμα από  τις αναμνήσεις του που έγραψε στην αρμενική. Το κείμενο μοιάζει με την Ιστορία ενός αιχμαλώτου  του Στρατή Δούκα.  Η πορεία των αιχμαλώτων μέσα από τον τουρκικό όχλο που θέλει να τους λιντσάρει. Ποτάμι που κατεβάζει ακέφαλα πτώματα. Ο αφηγητής λέει ότι τους μοίρασαν φτυάρια και αξίνες για να θάψουν πτώματα. Σωρό πτώματα. Τρεις τέσσερις μέρες δούλευαν σαν νεκροθάφτες.  Η documenta 14  όντως είναι πολιτική.

 

Η Σχολή  Καλών Τεχνών τώρα, επίσης στην κουλτουριάρικη πια οδό Πειραιώς  έχει βάλει τα καλά της,  είναι αριστούργημα η Καλών Τεχνών έχουν φτιάξει μάλιστα και ολοκαίνουριους  καμπινέδες.

 

«Αυτή δεν είναι η Σχολή, αυτή δεν είναι η πραγματική Αθήνα, αυτό είναι μια γκαλερί για τουρίστες», λέω σε μια  ομάδα γερμανών. «Η τέχνη είναι στους δρόμους η Αθήνα  έχει νεύρο,  έχει εντυπωσιακά γκράφιτι, λιακάδες γεμάτες μετανάστες, η Αθήνα που αντιστέκεται («αρχίδια αντιστέκεται» λέω από μέσα μου, αλλά οι τουρίστες εντυπωσιάζονται). 

 

Μ’ αρέσει  πολύ μία εγκατάσταση με σκάκι ανάμεσα σε Αθήνα και Κάσελ. You are playing black against microcephalec.  Game over microcephalec resigned!

 

23 Κυριακή. Στο μπασάκι για το παζάρι στο Βοτανικό όλοι οι λούμπεν του λεκανοπεδίου θέλουν να γυρίσουν στη δραχμή θέλουν να φύγουν οι πολιτικοί, φυσικά και οι ξένοι. Αγοράζω ένα βιβλίο για τους μυκηναϊκούς τάφους. Επιστρέφω χωρίς καθυστερήσεις δεν μπορώ τη ρητορική της εγκληματικής αυγής.

 

Μέσα στον ηλεκτρικό. Η γνωστή ιστορία ζητιανιάς: έχω τέσσερα παιδιά το ένα με υπερπλασία στον εγκέφαλο, βοηθείστε με σας παρακαλώ. Ρομά εμφανίσιμη με άπταιστα ελληνικά, σωστούς τόνους υποκριτικής και παρακλητικής και στυλούς διαρκείας στο χέρι. Τουλάχιστον εμπορεύεται κάτι.  Αυτός που την βοηθάει είναι  πακιστανός, βγάζει και της δίνει ένα κέρμα.

 

Βγαίνοντας από τον ηλεκτρικό μία κοντή ξανθιά κυρία στην πλατεία Βικτωρίας με ρωτάει αν είμαι κάτοικος περιοχής, λέω ναι. Ορίστε μία κάρτα, άνοιξε καινούριο Ιατρείο στη Γ’ Σεπτεμβρίου ένας οφθαλμολόγος, ο γιος μου είναι καλέ, μοιράζω κάρτες για να τον κρατήσω στην Ελλάδα.

Πιο πέρα μία νεαρή εθελόντρια ζωγραφίζει μεγάλη καμηλοπάρδαλη με  χρωματιστές κιμωλίες στην πλατεία μαζί με δυο τρία μεταναστάκια. Η κοπέλα σκύβει πολύ και το ντεκολτέ της είναι αποκαλυπτικό. Δυο τρεις νεαροί αφγανοί/πακιστανοί έχουν τα  μάτια τους καρφωμένα στη θηλή. Αποστρέφω το βλέμμα και μπαίνω στην οδό Ελπίδας. 

 

Στην οδό Ελπίδος μια γιγαντόσωμη μαύρη πηγαίνει χοροπηδώντας χαρούμενη, σπρώχνει  ένα καροτσάκι με μωρό. Happy mother, λέω. Μου χαμογελάει και λάμπει το κατάμαυρο πρόσωπό της. Απ΄το Σουδάν είναι. Σουδανέζα σουηδέζα.   Σκύβω και βλέπω ένα νοστιμούλι ανθρωπάκι. Πόσο είναι; Δύο μηνών και γκερλ.

 

Τηλεφωνώ στην Αυστραλία. Χειρότερα η Μαρία. Τρελαίνεται. Δεν το αντέχω. Με πιάνουν τα κλάματα.  

 

Θέλεις να μιλήσεις με κάποιον κι όλοι τα μεσημέρια κοιμούνται.

Δημήτρης Τζουμάκας

Από δω και πέρα κλαίω.