Η ΟΤΟΕ και το Θεατρικό της Τμήμα ανεβάζει το έργο του Λουίτζι Πιραντέλλο «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε», σε διασκευή του Μάρτιν Σέρμαν, μετάφραση του Θωμά Βούλγαρη.

Ο Ιταλός δραματουργός έγραψε το έργο αυτό καταμεσής του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ανέβηκε για πρώτη φορά – χωρίς επιτυχία – το 1917. θεωρείται από τους ειδικούς ως προγονικό του Θεάτρου του Παραλόγου.

Το Θεατρικό Τμήμα της ΟΤΟΕ δημιουργήθηκε το 2003-2004 και μέχρι σήμερα έχει ανεβάσει τα έργα:  «Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» (Βιτράκ), «Φαλακρή τραγουδίστρια» (Ιονέσκο), «Τελετή» (Μάτεσης), «Μήδεια» (Μποστ), «Ράφτης Κυριών» (Φεντό), «Η Τραπεζαρία» (Γκέρνυ), «Φιλουμένα Μαρτουράνο» (Ντε Φίλιππο), «Πίστη, Αγάπη, Ελπίδα» (Χόρβατ), «Εβραία» (Μπρεχτ), «Ευαίσθητη ισορροπία» (Άλμπυ), «Το ημερολόγιο ενός Απατεώνα» (Οστρόφσκι).

Είναι εύκολο να εντοπιστεί, ότι ο σταθερός βηματισμός του τμήματος, ειδικά την τελευταία πενταετία, συμπορεύεται ως θεματολογία με τους πόνους και τις αγωνίες της κοινωνίας. Με αυτήν την ανάγνωση της συγκυρίας θέτει σαν βασικό άξονα το «άλλο λιτότητα, άλλο φτήνια».

Αντί άλλου εισαγωγικού σημειώματος παραθέτουμε τη σκέψη του Ιάκωβου Καμπανέλλη και ως μάθημα ζωής για όλους μας.

«Το θέατρο είναι η διάγνωση της περιπέτειας της ανθρώπινης συνείδησης. Ο θεατής δεν μπορεί να δει το πρόβλημά του και ο συγγραφέας τού το παραδίδει σε μορφή που να μπορεί να δει τι του συμβαίνει και γιατί.

Το θέατρο μπορεί να αναπαριστά κάτι και αυτό να συγκλονίσει περισσότερο απ’ όσο όταν το ίδιο το γεγονός συμβαίνει στην πραγματική ζωή. Αυτή είναι η μαγεία του θεάτρου. 

Καμιά μορφή δραματουργικής τέχνης δεν μπορεί να συγκριθεί με το μεγαλοφυές “ψεύδος”, που είναι η θεατρική παράσταση, η οποία με τόσο λιτά μέσα, σε μια σκηνή κάποιων δεκάδων  τετραγωνικών μέτρων, αναπαριστά τη ζωή μας και την πραγματικότητα πολύ πιο καθαρά και ισχυρά απ’ όσο στην ίδια την πραγματικότητα».

Αλλά και αυτό που αποτύπωσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ στον «Άμλετ»:

«Γιατί η Τέχνη δεν είναι για τους πολλούς…, ούτε για τους λίγους…, είναι πάντα για τον καθένα χωριστά».

ΛΟΥΙΤΖΙ ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ (1867 – 1936).

Ιταλός δραματουργός, μυθιστοριογράφος, στον οποίο απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1934. Γεννήθηκε στο Αγκριτζέντο της Σικελίας (Ακράγαντας), από αστική οικογένεια. Σπούδασε Φιλολογία στο Παρίσι και στη Βιέννη. Στη Ρώμη ο Πιραντέλλο συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά, δημοσίευσε ποιήματα και πεζογραφήματα. Μέρος του συνολικού θεατρικού του έργου, το έγραψε σε μια οδυνηρή γι’ αυτόν εποχή.  Άλλα έργα του είναι:  «Όπως με θέλεις», «Να ντύσουμε τους γυμνούς», «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα», «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» κ.α.

Ο Λουίτζι Πιραντέλλο, αναφερόμενος στο έργο του, έγραψε:

Νομίζω πως η ζωή είναι μία πολύ θλιβερή φάρσα. Γιατί έχουμε μέσα μας την ανάγκη να εξαπατούμε αδιάκοπα τον εαυτό μας, δημιουργώντας μία πραγματικότητα, που κάθε τόσο είναι μάταιη και φανταστική. Ο άνθρωπος συνήθως δεν φαίνεται. Λοιπόν, δείξτε τον την ώρα που ζει υπό το κράτος των παθών του. Βάλτε μπροστά του έναν καθρέφτη. Τότε ή μένει κατάπληκτος από την όψη του ή στριφογυρίζει τα μάτια του για να μην δει τον εαυτό του ή έξω φρενών φτύνει την εικόνα του ή οργισμένος δίνει μία γροθιά για να την καταστρέψει. Κι αν έκλαιγε, δεν μπορεί πια να κλάψει. Κι αν γελούσε, δεν μπορεί πια να γελάσει. Μια φορά, κάτι δυσάρεστο θα’ναι το αποτέλεσμα. Κι αυτό το δυσάρεστο είναι το θέατρό μου.»

ΜΑΡΤΙΝ ΣΕΡΜΑΝ

Γεννημένος το 1938 στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, είναι πολυγραφότατος και βραβευμένος θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος. Από τη δεκαετία του 1970 ζει μόνιμα στο Λονδίνο. Στην επαγγελματική του ζωή έχει κάνει πλήθος δημοσιεύσεων και θεατρικών, κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών. Με τον τίτλο «Απολύτως! Ίσως!» (Absolutely! Perhaps!) διασκεύασε το έργο του Πιραντέλλο (κατ’ απαίτηση του Φράνκο Τζεφιρέλλι), το οποίο ανέβηκε στο Θέατρο Wyndham στο West End του Λονδίνου με τεράστια επιτυχία. Βραβεύτηκε με το Laurence Olivier Award (2003). Η διασκευή αυτή παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, γι’ αυτό ευχαριστούμε τον κ. Σέρμαν ιδιαίτερα για την παραχώρηση των δικαιωμάτων. Στη χώρα μας έχουν παιχτεί τα έργα του: «Μπεντ», «Ρόουζ» και «Ισιδώρα Ντάνκαν-when she danced».

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ

Τα πράγματα μπορεί να είναι έτσι, αλλά και αλλιώς. Το αξίωμα του Πιραντέλλο στην υπαρξιακή, καυστική του σάτιρα «Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε», δίνει το τέλειο άλλοθι στο ανέβασμα ενός Πιραντέλλο, που μπορεί να είναι έτσι (κλασικό και ακίνδυνο), αλλά και αλλιώς (καινούργιο και ευρηματικό).

Αυτός είναι ο λόγος που επιλέχθηκε η διασκευή του Μάρτιν Σέρμαν.

Το έργο είναι μια πραγματεία για τον υποκειμενισμό της αλήθειας, για την πραγματικότητα, όπως την εισπράττει ο καθένας μας χωριστά. Αφηγείται την τρομακτική αναστάτωση που προκαλεί στα αστικά στρώματα μιας Ιταλικής κωμόπολης ο ερχομός ενός κρατικού υπαλλήλου, του Πόντζα, μαζί με τη γυναίκα του και την πεθερά του, από την πόλη που εργαζόταν και καταστράφηκε με το σεισμό.

Εντύπωση προκαλεί στον προϊστάμενό του και στο περιβάλλον του, το οποίο ζει και αναπνέει για το κουτσομπολιό, ότι αναγκάζει τις δύο γυναίκες να ζουν χωριστά και τις απαγορεύει να συναντιούνται. Όταν ο Πόντζα και η πεθερά του καλούνται από το Δήμαρχο να δώσουν εξηγήσεις, τα πράγματα περιπλέκονται, το μυστήριο παραμένει, αφού ο καθένας έχει τη δική του εκδοχή για την πραγματικότητα. Ο Πιραντέλλο προσδίδει στους χαρακτήρες στοιχεία υστερίας, γκροτέσκου και νευρωτισμού, δοκιμάζει με θάρρος τα όρια, καθώς διψούν για μια αλήθεια, μια οποιαδήποτε αλήθεια. Το ερώτημα παραμένει, ποια είναι η πραγματική αλήθεια;  Η διασκευή του Σέρμαν τονίζει τα διαχρονικά στοιχεία του έργου, καλώντας το θεατή να γίνει κύριος συμμέτοχος και συμπαίκτης.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:

ΔΙΑΝΟΜΗ ΜΕ ΣΕΙΡΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ:

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΟΤΟΕ

Θερμά ευχαριστούμε: Τα «Αθηναϊκά Θέατρα», για την παραχώρηση χρήσης του θεάτρου και το «Βεστιάριο» για τη συνεργασία και την ενοικίαση των κουστουμιών.