Λίτσα Λεμπέση | Επτανήσιοι ποιητές μελοποιημένοι από συνθέτες

In Δοκίμιο, ΕΚΔΟΣΕΙΣ, Πεζογραφία by mandragoras


Δοκίμιο

Λίτσα Λεμπέση | Επτανήσιοι ποιητές μελοποιημένοι από συνθέτες

Ο Ρυθμός της Μουσικής των ποιητών του Ιονίου παρουσιάζεται ανάγλυφα με τον τρόπο καταγραφής σε Τονική Ρυθμοποϊία. Παρόλο που ασχολούμαι πάρα πολλά χρόνια με τη μέθοδο αυτή (και έχω δημοσιεύσει ποιήματα του Κάλβου, Σολωμού, και άλλων), διαπίστωσα με έκπληξη, ότι η μετατροπή σε Τονική Ρυθμοποϊία, ειδικά στους Επτανήσιους ποιητές δεν ήταν εύκολη. Ίσως οφείλεται στο ηχόχρωμα, στον τρόπο έκφρασης, της γραφής του κάθε ποιητή. Στα παραδείγματα της Τονικής Ρυθμοποϊίας, στάθηκα λίγο περισσότερο στους ποιητές Κάλβο και Σολωμό. Εδώ, παρενθετικά, θα ήθελα να σημειώσω την απουσία γυναικείων εκπροσώπων της ποίησης στην επτανησιακή σχολή (ή γυναικείων ονομάτων-προσώπων μέσα στο χώρο της ποίησης την εποχή εκείνη).

Οι λέξεις και οι ήχοι μέσα στο έργο της Λίτσας Λεμπέση

Η Λίτσα Λεμπέση έχει μακρά συγγραφική δράση συνδυάζοντας τη γλώσσα της μουσικής με την κοπιαστική έρευνα στο χώρο του λόγου, παντρεύοντας τις δυο αγάπες της: ρυθμό και ποίηση. Άλλωστε αυτά τα δυο συνυπάρχουν στην τέχνης. Με σπουδές στη μουσική και μεγάλη εκπαιδευτική δραστηριότητα από το σχολείο μέχρι την εκπόνηση παιδαγωγικών προγραμμάτων στις επιτροπές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, τη δεκαετή θητεία της στην Εκπαιδευτική Τηλεόραση της ΕΡΤ, τη συνεργασία της με μουσικά και λογοτεχνικά περιοδικά, την ενεργό συμμετοχή της στο Εθνικό Συμβούλιο Μουσικής, στο Σύλλογο για τη Διάδοση της Ελληνικής Μουσικής, στην Εταιρεία Φίλων Ελληνικού Ωδείου Αθηνών κ. ά, η Λίτσα Λεμπέση έχει ταυτίσει τη ζωή της με τη διαρκή αναζήτηση, μελέτη, έρευνα, καταγραφή κάθε ψηφίδας με άξονα τις νότες και τα γράμματα.

Μετά το βιβλίο της «Η Μουσική και οι Ήχοι στην Ποίηση του Γιάννη Ρίτσου» που κυκλοφόρησε από τον Μανδραγόρα, η Λίτσα Λεμπέση έρχεται να παρουσιάσει την ανάγνωση ποιημάτων δεκατριών Επτανησίων ποιητών, μελοποιημένων από σαράντα πέντε Έλληνες συνθέτες, μέσω της Τονικής Ρυθμοποϊίας ως ένα είδος «κειμενικής εκφώνησης».

Μέσα από αναλυτικά παραδείγματα το ελληνικό αναγνωστικό κοινό αποκτά εργαλεία όχι μόνο για την πρόσληψη του ποιητικού λόγου αλλά και των μουσικών ακουσμάτων. Μια μεταλλαγή των ποιημάτων που τα καθιστά περισσότερο εύληπτα και κατανοητά, περισσότερο προσπελάσιμα.

«Πρόθεσή μου είναι να πραγματοποιήσω μιαν ακουστική εκφορά του λόγου, μιαν εκτέλεση του κειμένου που να αναμειγνύει τον προφορικό λόγο με συγκεκριμένους ρυθμούς», μας λέει η Λίτσα Λεμπέση και συνεχίζει: «Αυτός ο τρόπος γραφής διευκολύνει τον αναγνώστη – τον οποίο ονομάζω ακροατή – γιατί ως μουσικός απολαμβάνω, σχεδόν αποκλειστικά την ανάγνωση, διαβάζοντας με δυνατή φωνή τα ποιήματα. Με την ακουστική ανάγνωση τα ποιήματα αποκτούν μια ποικιλία επιπέδων και μια άλλη δύναμη. Όταν μεταγράφω ένα ποίημα σε ρυθμούς της μουσικής (Τονική Ρυθμοποιία), επιδιώκω να μην αλλοιώνεται νοηματικά το κείμενο, να προβάλλεται το κέντρο βάρους της φράσης. Να μην εξαίρονται σημεία που δεν θα έπρεπε. Να μην γίνονται παρερμηνείες. Να λειτουργήσει «κατά το δυνατόν» η «ποιητική νοημοσύνη», (για να θυμηθούμε τον Ελύτη), μέσα από διαφορετικούς ρυθμούς πάνω στις ίδιες λέξεις.»

Από τους Επτανησίους δημιουργούς επιλέγονται οι Ανδρέας Κάλος, Αντώνιος Μάτεσις, Διονύσιος Σολωμός, Γεώργιος Τερτσέτης, Ανδρέας Λασκαράτος, Ιούλιος Τυπάλδος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ιάκωβος Πολυλάς, Γεράσιμος Μαρκοράς, Λορέντζος Μαβίλης, κ.ά.

«Μ»

εκδόσεις Μανδραγόρας,
Αθήνα 2015,
ΙSBN: 978-960-9476-86-7

Share this Post