Φτωχοί τῆς φύσης μου οἱ πόροι
δέν μ’ ἒστειλε γιά ἀνώτερη παιδεία
στό ἐξωτερικό. Ἒμεινα ἐδῶ στό νοῖκι
μιᾶς χαμηλοτάβανης ἐσωτερικῆς πατριδογνωσίας
Κική Δημουλά, «Διδακτική ύλη»
Πρώτη μέρα στο σχολείο. Ένα πολύχρωμο ανθρώπινο μελίσσι, αγόρια και κορίτσια, ωραία και ανυποψίαστα-«ωραία ακριβώς γιατί είναι ανυποψίαστα[1]»- πλημμυρίζουν το προαύλιο του ιστορικού σχολείου. Τίποτε δεν φαίνεται να σκιάζει σήμερα την ευφρόσυνη ατμόσφαιρα. Αγκαλιές, φιλιά διαδέχονται τα ξεφωνητά της αντάμωσης μετά τις καλοκαιρινές διακοπές. Κουβαλούν ακόμα την αρμύρα της θάλασσας που κολύμπησαν, το αεράκι που ξεσήκωσε τη νιότη τους αυτό το καλοκαίρι, τα κορίτσια φορούν πέδιλα και κοντά σορτσάκια και τ’ αγόρια…, γράφει μεταξύ άλλων η συγγραφέας του βιβλίου που ανθολόγησε μέσα από ένα τεράστιο αρχειακό και ιστορικό υλικό, εφημερίδες της εποχής, φωτογραφίες, κείμενα, μαρτυρίες, μνήμες που ανέσυρε στην επιφάνεια, μαθητολόγια, ονόματα καθηγητών από το 1919 μέχρι τις μέρες μας, στήνοντας ένα ολοζώντανο Λεύκωμα- κειμήλιο ιερό για την ιστορική πόλη και τους κατοίκους της. Και η δουλειά της ήταν διπλά επίπονη αν αναλογιστούμε ότι οι πηγές και τα αρχεία πριν το 1944 σχεδόν καταστράφηκαν, μαζί με το ιστορικό κτίριο του Γυμνασίου, που πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς Κατακτητές τον Αύγουστο του 1944.
Το «Γυμνάσιο» για τα δεδομένα της πόλης αποτελεί σημαντικό πνευματικό ίδρυμα και ταυτόχρονα με την δεσπόζουσα αρχιτεκτονική μορφή του σε περίοπτη θέση κυριαρχεί στο χώρο. Σ’ αυτό το σχολείο έχουν φοιτήσει πολλές γενιές μαθητών και έχουν αποφοιτήσει σημαντικές προσωπικότητες της τοπικής και της ευρύτερης ελληνικής κοινωνίας, σημειώνει στο εισαγωγικό της κείμενο η Νίκη Μπακογεώργου.
Με ουσιαστικό λόγο η συγγραφέας εξιστορεί την εξέλιξη του Γυμνασίου ξεκινώντας από τον Μάρτη του 1886, όταν ο δάσκαλος λάμπρος Παπαντωνίου, πατέρας του ποιητή Ζαχαρία Παπαντωνίου, με γράμμα του στον Βλάση Γαβριηλίδη της ιστορικής εφημερίδας «Ακρόπολη» ζητά τη δημιουργία Γυμνασίου για την Ευρυτανία, η οποία από το 1841 διέθετε μόνον τριετές Σχολαρχείο, αλλά και Υποδιδασκαλείο από τις αρχές του 20ου αιώνα! Τελικά Γυμνάσιο ιδρύεται το 1918. Η μελέτη/ αφήγηση της Νίκης Μπακογεώργου φωτίζει κάθε πτυχή της πόλης που ζωντανεύει, δημιουργεί, αλλά και υφίσταται τις συνέπειες από την παράλληλη πορεία του σύγχρονου ελληνικού Κράτους και της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας που εξετάζεται πολυεπίπεδα, σε βάθος αλλά και έντονα τα δημοκρατικά αντανακλαστικά της.
Ένα Λεύκωμα συμβολή για την ιστορία
της Εκπαίδευσης, μέσα από τη διαδρομή του Γυμνασίου Καρπενησίου: με τις ωραίες
στιγμές, τη συμβολή των καθηγητών, αλλά και τα προβλήματα που δημιούργησε η
συντηρητική νοοτροπία της εποχής, τη ζωντάνια της μαθητικής κοινότητας που όταν
της δινόταν η ευκαιρία αποτελούσε μια πηγή δημιουργίας ξεπερνώντας τα ασφυκτικά
όρια της πόλης, τα ήθη της εποχής, τις δραστηριότητες σε ποικίλους τομείς:
πολιτιστικούς, καλλιτεχνικούς, αθλητικούς κλπ, τους εμπνευσμένους δασκάλους που
συνέβαλαν στην εξέλιξη των μαθητών. Με αγάπη, συναίσθημα, μνήμες πολλές, άπειρα
στοιχεία και επίπονη δουλειά η Νίκη Μπακογεώργου φτιάχνει ένα μοναδικό έργο που
θα μείνει διαχρονικό.
[1] Γιάννης Ρίτσος, «Σονάτα του Σεληνόφωτος», ωραία ανάμνηση των μαθητών της Θεωρητικής κατεύθυνσης, που διδάχτηκαν ο ποίημα στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, καταργημένο σήμερα.
Η Νίκη Μπακογεώργου γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο Καρπενήσι, αιώνια νοσταλγός μιας άλλης πατρίδας και μιας διαφορετικής ζωής που θα ήθελε να ζήσει. Είναι φιλόλογος και υπηρέτησε πολλά χρόνια στο Γενικό Λύκειο Καρπενησίου. Συνδέθηκε στενά με την εκπαίδευση και με εκατοντάδες μαθητές, αποφοίτους του σχολείου. Το βιβλίο αυτό είναι απόρροια του συναισθηματικού δεσμού της με την πόλη, την ιστορία της και με το «Γυμνάσιο Καρπενησίου» που θέλησε να περιγράψει τις μικρές και μεγάλες του στιγμές στην εκατόχρονη διαδρομή του.
* ΝΙΚΗ ΜΠΑΚΟΓΕΩΡΓΟΥ, Μνήμης θραύσματα, κείμενα και φωτογραφίες, 1918-2018, Γυμνάσιο Καρπενησίου 100 χρόνια διαδρομής, Λεύκωμα, έργο εξωφύλλου Μαριλίτσα Βλαχάκη, εκδ. Μανδραγόρας, Μάρτιος 2019, σελ. 384