Μιχαήλ Κ. Παπαδόπουλος, Ποίηση και ζεϊμπέκικος, Χαρμολύπη/ Μακρύ ζεϊμπέκικο με τον Γιώργο Τζώρτζη μουσικό και διανοούμενο άνευ χαρτοφυλακίου & ένα δοκίμιο για την ηδονή και την οδύνη της δημιουργίας , Δοκίμιο, φωτογραφίες: Μαντώ Παπαδοπούλου, εκδ. «Μανδραγόρας», Οκτώβριος 2017, σελ. 112, ISBN 978-960-592-053- 1.

Ο συγγραφέας, Μιχάλης Παπαδόπουλος είναι ψυχολόγος (διδάκτωρ) και ποιητής· με παιδικά βιώματα γεμάτα ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι στις φτωχογειτονιές της Λεμεσού, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε.
Ο Γιώργος Τζώρτζης είναι Μουσικός. Απ’ τα παιδικά του χρόνια μέχρι σήμερα συνθέτει και παίζει· μπουζούκι και κιθάρα· σε διαδρομές Αθήνα-Γαλλία-Γερμανία. Στην Καισαριανή είχε το «Παλιό μας σπίτι» τώρα παίζει στον «Κήπο» στο Περιστέρο (Τζον Κένεντυ και Πιερίας 53, Περιστέρι, τηλ. 2155015115) κι ενδιαμέσως «πολλά αλλού», όπως λένε και στην Κύπρο.
Συαντήθηκαν στη Λεμεσό, σε μια ρεμπετοταβέρνα, σ’ έναν ζεϊμπέκικο που χόρεψε ο Μιχάλης κοιτώντας τον Τζώρτζη που έπαιζε. Αναγνωρίστηκαν. Συναντήθηκαν και “συν”ομίλησαν.

Το βιβλίο είναι το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης. Μια συνέντευξη, μια εξομολόγηση, μια ιστορία ζωής.
“Βρίσκομαι σε μια περίοδο μετά το ’74 που έρχεται ο Καραμανλής. Ξεκινάμε από το Πολυτεχνείο να κάνουμε μια διαδήλωση. Εμείς νομίζαμε ότι κάναμε κουμμουνιστικό κράτος πλέον. Μετά την Κύπρο που έγινε αυτό και τα λοιπά και αφού πέφτει ο Παπαδόπουλος, λέμε τώρα θα κάνουμε Κουμμουνιστική Ελλάδα… Κατάλαβες; Και ξαφνικά βλέπω… Ο Καραμανλής ξανάρχεται, τα τανκς ξανάρχονται… Ο Θεοδωράκης να λέει τανκς ή Καραμανλής. Εκεί, πολλοί από εμάς έχουνε τρελαθεί, λέμε σε ποια χώρα ζούμε. Και τότε πήραμε τους δρόμους… Εγώ τότε πήρα τον δρόμο όταν η χούντα έπεσε, εγώ έφυγα από την Ελλάδα. Γερμανία πρώτα και μετά Γαλλία. Πήγαινα για να σπουδάσω μουσική, γιατί πήγαινα στα ελληνικά ωδεία εδώ… Στα ελληνικά ωδεία δεν δίδασκαν ελληνική μουσική, απαγορευότανε. Αυτό είναι πολύ σημαντικό που θα σου πω, και πάω στη Γερμανία και δίνω έκθεση. Μετά από τέσσερις μήνες κτλ. και γράφω αρμονίες εγώ παραδοσιακές, και με φωνάζει ο καθηγητής και μου λέει, από πού είσαι; Από την Αθήνα που είναι Ελλάδα. Ωραία μου λέει, από ποια περιοχή. Του λέω από την Αθήνα. Όχι μου λέει δεν είσαι μέσα από την Αθήνα… Είσαι Ήπειρο, Μοργκάνα τάδε, του λέω, συγνώμη, είδατε τα χαρτιά μου, μου λέει όχι παιδί μου, εγώ έχω κάνει στην Αλβανία μου λέει πολυφωνικό και κατάλαβα από την αρμονία που έγραψες. Δηλαδή στη Γερμανία ξέρανε το πολυφωνικό. Στα ελληνικά ωδεία απαγορευόταν. Σε τόσο ωραία χώρα ζούσαμε… Σε τέτοια ωραία παιδεία…

Εισαγωγικά, ο διδάκτωρ Ψυχολογίας Μιχάλης Παπαδόπουλος καταθέτει το δοκίμιό του για την «ηδονή και την οδύνη της δημιουργίας»:
Ο Νίτσε τονίζει τη σχέση ακρόασης, ρυθμού, κίνησης και χορού ως μιας από τις πρωταρχικές αρχαϊκές αφετηρίες της δημιουργίας. O J. Picht υπογραμμίζει ότι εκφράζονται με τη μουσική πολλοί πρώιμοι τρόποι βιώματος και εμπειρίας και η μουσική είναι πλησιέστερη στο ασυνείδητο και στη πρωτογενή διαδικασία από τη γλώσσα και τις λέξεις. Ο Νίκος Τζαβάρας τονίζει τη σημασία της μουσικότητας της γλώσσας ως βασικού παράγοντα για να μεταφερθεί η γλώσσα από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον προς το παιδί. Η μουσικότητά της, δηλαδή εκείνη η ιδιαίτερη τονικότητα των λέξεων, διασφαλίζει την αποδοχή της γλώσσας από το παιδί. (…) Σύμφωνα με τον Γάλλο ψυχαναλυτή Didier Anzieu «Η εργασία του ονείρου, η εργασία του πένθους, η εργασία της δημιουργίας έχουν κάτι το κοινό που είναι το γεγονός ότι αποτελούν φάσεις κρίσεων για το ψυχικό εργαλείο. Και όπως κάθε κρίση, επιφέρει μια εσωτερική αναστάτωση, μια αμφισβήτηση των υφιστάμενων δομών, μια παλινδρόμηση σε αναξιοποίητες πηγές. Εισέρχεται μετά η συγκρότηση μιας καινούριας ισορροπίας που αποτελεί το δημιουργικό ξεπέρασμα της κρίσης.
Αυτό το λέει ο Τζώρτζης στη συνέντευξη του με απλά λόγια: «Αν δεν πονέσεις δεν παίρνεις τη μουσική…»

Όλο το βιβλίο, άθροισμα από τη μια στοιχείων και πληροφοριών και από την άλλη μιας ρέουσας εξομολόγησης ζωής, γοητεύει καθώς η ανάγνωσή του παραπέμπει διαρκώς στη μαγεία της «χορο»κίνησης και της «μουσικής» ακρόασης.

«Μ»

Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος , ψυχολόγος, ποιητής και συγγραφέας γεννήθηκε και μεγάλωσε στις λαϊκές συνοικίες του Άι Αντώνη και του Άι Γιάννη στη Λεμεσό. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Aix-en-Provence στη Γαλλία όπου πήρε πτυχίο και μεταπτυχιακό τίτλο και δίδαξε την περίοδο 1997-1999 ως Επισκέπτης Αναπληρωτής Καθηγητής, αφού το 1996 αναγορεύτηκε Αριστούχος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1976 μέχρι το 2013 εργάστηκε στην Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε ως Αναπληρωτής Προϊστάμενος. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, σε Ελληνικά και Γαλλικά Πανεπιστήμια και εξέδωσε πλήθος ερευνών και μελετών στα πεδία εκπαιδευτικής ψυχολογίας, σχολικής αποτυχίας, λειτουργικού αναλφαβητισμού, βίας στο σχολείο κ.ά. Τα τελευταία χρόνια έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές: Σωματοποίηση (εκδ. νήσος), Ανατολή Ηλίου-Αναστολή θανάτου και Ανθρω πεινώ (εκδ. Μανδραγόρας).