Κάθε λάθος κίνηση
δεν έχει δικαίωμα στην άνοιξη
παίρνω το σχήμα ενός πουλιού
κι ελπίζω σε μια θάλασσα.
Διαλέγω τέσσερις στίχους από τα δυο τελευταία ποιήματα της πρώτης ποιητικής συλλογής της Κλεονίκης Δρούγκα για να επιβεβαιώσω τη λιτή σαφήνεια αλλά και την καθαρότητα της γραφής: σαφώς ταξινομημένης, δίχως πλατειασμούς και λυρικές εξάρσεις, δίχως περιττά σχήματα, με τις λέξεις να ανακτούν το γνώριμο βάρος τους μέσα σ’ έναν μεστό ώριμο ποιητικό λόγο: μην επιτρέψεις στη θάλασσα να περάσει χωρίς νόημα/ μάθε να αναπνέεις στον βυθό/ είναι μια δεξιότητα/ στρέψε το βλέμμα σου/ δες τη χελώνα πώς σέρνει το δισάκι της/ αν έχει ο αέρας κάτι να πει/ ας μιλήσει τελευταίος («Θυμός»).
Η συλλογή οκλαδόν με τον χρόνο είναι χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες. Πρώτη η «Θυμοσοφία» [η ιδιότητα του θυμόσοφου, αυτού που αντιμετωπίζει τα καθημερινά ζητήματα της ζωής με ψυχική ηρεμία και φιλοσοφική διάθεση]. Άξων δηλαδή κεντρικός η ζωή, όπως και στην τελευταία ενότητα που κλείνει το βιβλίο υπό τον τίτλο: «Να ξέρεις ότι προσπαθώ, ζωή». Στην ομάδα αυτή να εντάξουμε και την τρίτη ενότητα του βιβλίου: τις [ανθρώπινες] «Σχέσεις». Δηλαδή αρχή και τέλος στο υλικό που πραγματεύεται η Δρούγκα υπάρχει ως κεντρική αναφορά «η ζωή» και φυσικά η βασική παράμετρός της, ο άνθρωπος. Η ουσία της ποίησης. Απ’ την οποία εμφανώς παραλείπεται η άλλη συνιστώσα αυτή του θανάτου. Σημάδι ότι η συλλογή γράφεται «Με ύστατο εφόδιο τη νιότη» και τις ξεχορταριασμένες, άρα αισιόδοξες σκέψεις. Ακόμη και οι Εποχές, στη σχετική ενότητα ξεκινούν από το Φθινόπωρο για να καταλήξουν στο Καλοκαίρι.
Η μνήμη μάς ανήκει γράφει στον «Απολογισμό» η Κλ.Δρ. διατηρώντας σε όλο το βιβλίο το γνώριμο εύστοχο ύφος της, μια ενεργητική διάθλαση ρημάτων, τον ολοζώντανο λόγο της, στίχους που είτε θα χρειαστεί χρόνος ν’ αναλυθούν είτε θα επιλέξουμε απλώς να τους παραθέσουμε προκειμένου να μοιραστούμε την έκπληξη και την απόλαυση από κοινού. Κι αυτό είναι ποίηση: κάθε λάθος κίνηση/ δεν έχει δικαίωμα στην άνοιξη… Μετρά η βάρκα τα καλοκαίρια στα κύματα/ μετρώ τη ζωή με ένα λευκό καφτάνι… Μια έκρηξη μέσα της απανθρακωμένη… Πολιορκημένος ισότιμα από το μπλε του ουρανού… Η θάλασσα ηττημένη βάζει τα κλάματα… Μεσημέρι του Δεκέμβρη/ οι λουόμενοι ξεντύνονται τις αμαρτίες τους («Οι Χειμερινοί»). Δίχως να έχω επαρκές δείγμα ξέρω ότι η Κλεονίκη ασχολείται και με τον πεζό λόγο. Διαβάζοντας και την επόμενη νέα της συλλογή που θα κυκλοφορήσει τον Γενάρη του ’23 θα έλεγα πως ο λόγος της είναι κατεξοχήν ποιητικός: πύκνωση, δωρικότητα, ακρίβεια, ουσία, ευφυΐα, αισιόδοξη οπτική, εν ολίγοις σωθήκαμε από τους χιλιάδες κλαυθμούς και οδυρμούς, συστατικά για ορισμένους της ποίησης.
Η ποίηση θέλει μαεστρία. από την οξύνοια του λόγου και την εύστοχη αναδιάταξη των απλών λέξεων/ έξεων (βλ. η συνήθεια, η έξη, εκείνο που αποκτάται από τη συνεχή εξάσκηση, τη διαρκή άσκηση) προκύπτει η συγκίνηση και η ευχάριστη έκπληξη. Δυο δείγματα: το ένα αφορά το ξαφνικό πέρασμα από το γήρας στην ευχαρίστηση μέσω μιας παρήχησης του «γ» και του «σ»:
έχω δει ανθρώπους να γερνάνε αμετακίνητοι
το γλυκό το τρώω αργά
η γλώσσα μου κρέμεται και σαλιώνει το ελάχιστο
επιμένω στη σταγόνα που αιωρείται
ηδονή
–πολυτέλεια–
κάνω το τέρμα αρχή.
Συγκρατήστε την ακριβή περιγραφή και το σταδιακό πέρασμα εικόνων/συναισθημάτων/καταστάσεων. Από το ίδιο ποίημα «Αντικριστά στο τραπέζι με τον χρόνο» οι αμέσως προηγούμενοι στίχοι από αυτούς που μόλις ανέφερα περιγράφουν μια αυτονόητη κατάσταση στη διάρκεια του καθημερινού ύπνου μας: μια τόσο καίρια περιγραφή απλή και ταυτοχρόνως συμβολική:
αλλάζω θέση
η νύχτα απαιτεί χορό
στροφές από τη μία
στροφές από την άλλη
έχω δει ανθρώπους να γερνάνε αμετακίνητοι. Αμετακίνητοι στη δουλειά, στη σχέση, στην ψήφο, στην πληκτική καθημερινότητά μας. Ενώ όλοι ξέρουμε πως στη ζωή δυο πράγματα μένουν αναπόφευκτα αμετακίνητα: η ομάδα ποδοσφαίρου και η ομάδα αίματος. Όλα τ’ άλλα οφείλουν να αλλάζουν.
***
Η Κλεονίκη Δρούγκα είναι πτυχιούχος Φιλοσοφικής ΑΠΘ, κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος. Οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί της στρέφονται σε σενάριο – κινηματογράφο, ποίηση, πεζογραφία και εκπαίδευση. Έχει εκδώσει ένα βιβλίο, επιστημονικά άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, εισηγήσεις της σε πρακτικά ελληνικών και διεθνών συνεδρίων και ποιήματα-διηγήματα σε ποικίλα λογοτεχνικά περιοδικά. Συνέγραψε σενάρια μικρού μήκους ταινιών μυθοπλασίας και συνεργάστηκε σε ταινίες τεκμηρίωσης, με βραβεύσεις σε ελληνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς. Εργάζεται στο Τμήμα Κινηματογράφου, Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ ως μέλος Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ), με διδακτικό αντικείμενο «Σενάριο».
Κώστας Α. Κρεμμύδας