Έναντι των Αδιάβροχων Λέξεων της Ελένης Αρτεμίου-Φωτιάδου τοποθετώ εξ υποκειμένου, εναλλακτικά μέχρι και αντισυμβατικά, τον δικό μου αντίτιτλο: «Ηλίου Λέξεις», υποκύπτουσα στην αφιέρωση-ευχή της ποιήτριας, για ανακάλυψη της λιακάδας της ζωής, στο σύνολο της παραγωγής της αυτής που δεν επιδέχεται ομίχλη και σκότος, παρά μόνο φως, καλοκαίρι και έρωτα: με άλλη έμπνευση, ρητώς ή αρρήτως χρονικά προσδιορισμένη, λεκτικές συνευρέσεις και συστοιχίες στίχων διάσπαρτες παντού, με λέξεις που καίνε και καίγονται, με λέξεις που δεν επιδέχονται ύδωρ παρά μόνο πυρ.
Στη νέα της ποιητική συλλογή η Ελένη διαβάζεται και κατανοείται σαφώς ωριμότερη και σοφότερη. Η γυροφορά του χρόνου την οδηγεί με έναν όχι τόσο προβλεπόμενο τρόπο από τη σκόνη της φθοράς στην υποβόσκουσα αισιοδοξία, όπως αυτοβιογραφεί δικές προσωπικές στιγμές, από την παιδική της ηλικία μέχρι και τη σημερινή επαγγελματική της ζωή, με αναμνήσεις οικογενειακές και πρόσφατα ενήλικα βιώματά της.
Σε αυτό της το έργο τολμά τη συνύπαρξη λέξεων (νοείται και φράσεων) αυστηρώς εγκεφαλικών, λέξεων λαϊκών, λέξεων στα αγγλικά και στα λατινικά, λέξεων της ψηφιακής γλώσσας, αρχαίων λέξεων, λέξεων της προσωρινής και της ακλόνητης αυθεντικής αριστοκρατίας. Ο εαυτός της είναι παντού παρών. Παρόντες και οι άνθρωποι, με πληρότητα θλίψης και ελπίδας, με τα νοήματα, ως να είναι ζώντα νήματα, να δραπετεύουν εντέχνως και με σχολαστικότητα, αναγεννώντας τη δράση των συναισθημάτων.
Η αγάπη για τον τόπο μας, και ειδικά για την Αμμόχωστό της, την Αμμόχωστο όλων εμάς, χωρίς να εκτρέπεται από την πραγματικότητα –και την καθηλωτική κανονικότητα– μπορεί, ταυτόχρονα, να αποκλίνει από το έμβιο ον, ανθρώπινα και ανθρωπιστικά, με παιδί και πέτρα, με πόνο και λύτρωση, με έναν εξ υπαρχής κύκλο που εκτείνεται χωρίς αφετηρία ή τέρμα, χωρίς τέρμα ή αφετηρία, σε μία ατέρμονη ευθεία. Η ποίηση των Αδιάβροχων λέξεων» αξιώνεται σε γνωστές νόρμες και άγνωστες όψεις της γραφής της Ελένης Αρτεμίου-Φωτιάδου, με τον τρόπο της ποιήτριας που πλέον εδραιώνεται, βαριά ενδεδυμένος και ενίοτε εντελώς απογυμνωμένος, ως μία προχωρημένη μέχρι και όψιμη σύγχρονη δημιουργία, χωρίς κατ’ ανάγκη, πλέον, αλληλοσυνέχεια, με προφανή ρεαλισμό και πάντοτε σκόπιμο οραματισμό.
Οι Αδιάβροχες λέξεις διέπονται από το ύφος της Ελένης και το ήθος της, στο πλαίσιο ενός ακόμη ζωηρού παρελθόντος, γεμάτο αναμνήσεις που αντιμάχονται τη λήθη, προσθέτοντας στον πραγματικό και τον ποιητικό βίο της ποιήτριας, όπως αυτό προκύπτει από σημαντικά σημεία και σημαίνοντα όλων των ποιημάτων και συγκεκριμένων στίχων της, που κάποιες φορές αφηγούνται, άλλες φορές μονολογούν αλλά και συν-ομιλούν, με την έγνοια να δέσουν μεταξύ τους, δημιουργικά και ανέμελα, με φυσικότητα και, προπάντων, ελευθερία!
Η ποιητική λειτουργία υπηρετεί την ποιητική έμπνευση της Ελένης, φυλάσσοντάς την από τη βάσανο του δυσνόητου πληροφοριακού φορτίου, μη διστάζοντας να ταπεινωθεί ή και να συρρικνωθεί, καλά γνωρίζοντας ότι «Τα θραύσματα των ποιητών/ συναρμολογούν/ ένα σπασμένο ποίημα».
Έχω επιλέξει, στη λιτή παρουσίασή μου των «Αδιάβροχων λέξεων», να μην στρατευτώ παράτολμα προς την κατεύθυνση στης αντιγραφής στίχων από τη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή, και να παραμείνω ευλαβής και ευσεβής μπροστά στο ότι «Η συγκίνηση στέκει μονοσύλλαβη/ ανάμεσα σε λύπη και χαρά/ Πάντα θα μένει απροσδιόριστη».
Γιατί, έχοντας κοινές γραμμές και παράλληλες αγωνίες με την ποιήτρια, επιβεβαιώνω ότι ήμαστε και είμαστε και θα είμαστε παιδιά του Νώε, με διαχρονική ύπαρξη, αίσθηση θάλασσας, παρερμηνευμένο πάθος, συγχρονική ανησυχία, ριζωμένη φιλοσοφία, αεικίνητη ιστορία, διασταυρωμένη γραφή, επικίνδυνη ζωή, νηφάλια ανισορροπία, πνευματική στάση, νεότητα γήρατος… Τα διώνυμα άπειρα σε αριθμό και περιεχόμενο θα μπορούσαν να καταστούν στίχοι και, κατ’ επέκταση, ποιήματα μίας νέας ανοιχτής, υπό το απροσδιόριστο όλων των αισθήσεων και παραισθήσεων, «κοινής» ποιητικής συλλογής…
Είμαι βέβαιη ότι η Ελένη κατανοεί και εκ προοιμίου γνωρίζει τι εστί άξιο, για λόγους μη συντήρησης αλλά πλασίματος ενός μοναδικού «Αγαπώ σε», στο ποιητικό και όχι μόνο μέλλον (της)…
Δρ Ειρήνη Χατζηλουκά-Μαυρή
Ελένη Αρτεμίου Φωτιάδου, Αδιάβροχες λέξεις, Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση, εκδ. Μανδραγόρας, Αθήνα, 15 Ιανουαρίου, 2024, σελ. 96, τιμή: 12.72 ευρώ