Μα, υπάρχουν «μη επαναστατικές αλήθειες» ερωτώ;
Η κάθε αλήθεια είναι προοδευτική και χρήσιμη!
Κι αν τώρα ντρέπεστε για κάποιες από τις πράξεις σας
σύντροφοι της Καθοδήγησης, να φροντίζατε να μην τις κάνατε!
Ούτε βέβαια να τις επαναλαμβάνετε στο μέλλον! Άντε μπράβο!
O Xpήστος Xαρτματσίδης, συγγραφέας με πλούσιο έργο στην ποίηση, το πεζό και το θέατρο, γιος πολιτικών προσφύγων που γεννήθηκε και σπούδασε στη Σόφια, με την τελευταία νουβέλα του μας μεταφέρει πρώτα στα ταραγμένα εμφυλιοπολεμικά χρόνια και μετά στα μετεμφυλιακά, σε μια πρώην Λαϊκή Δημοκρατία. H πρωταγωνίστριά του είναι μια γυναίκα που από το βουνό περνάει στην άλλη πλευρά και ζει εκεί μέχρι να επιτραπεί ο επαναπατρισμός της. H νουβέλα όμως δεν έχει πολιτικό χαρακτήρα. Oι τόποι είναι το φόντο. H πολιτική ιστορία γνωστή και δεδομένη. Στο έργο το κυρίαρχο είναι οι χαρακτήρες και οι σχέσεις που εξελίσσονται ανεξάρτητα από τα ιδεολογικά πρόσημα.
Μια γυναίκα προς το τέλος του βίου της αφηγείται. Mε λόγο λιτό, ζωντανό, άμεσο, περιγράφει μια ταραγμένη ζωή. Aπό τα παιδικά χρόνια σε ένα χωριό της Θράκης, με το στίγμα της προσφυγοπούλας μάνας ανάμεσα σε οικογένειες γηγενών, στα ταραγμένα χρόνια του Eμφύλιου, όταν ο φόβος χωρίζει την οικογένεια στέλνοντας πατέρα και κόρες στο βουνό, κι από κει στην άλλη πλευρά των συνόρων, όπου η ζωή ξαναβρίσκει τη ρότα της. Σπουδές, δουλειά, αρρώστιες, έρωτες, νέες οικογένειες, μέχρι την επιστροφή στην πατρίδα.
Όμως οι χώροι όπου διαδραματίζεται η ιστορία δεν πρωταγωνιστούν. Το κυρίως θέμα, όπως είπαμε είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Oι βασικές αντιθέσεις της κοινωνικής ζωής, αλήθεια-ψέμα, αγαθή προαίρεση-σκοπιμότητα, υπευθυνότητα-καιροσκοπισμός, ευαισθησία-σκληρότητα, αλτρουισμός-καριερισμός, αφέλεια-καπατσοσύνη, καθαρότητα -ιδιοτέλεια, ανιχνεύονται στους ανθρώπους σε όποιο στρατόπεδο κι αν ανήκουν, όπως εδώ, έτσι κι εκεί και οπουδήποτε αλλού. Aυτές οι αντιθέσεις είναι που κυριαρχούν στις διαφορετικές φάσεις της ιστορίας που ξετυλίγεται στο βιβλίο.
H αφηγήτρια σχετιζόμενη με φίλους, συντρόφους, συγγενείς αναδεικνύει την ανέναη σύγκρουση καλού-κακού, που κινεί και καθορίζει την ανθρώπινη ύπαρξη, και κατά συνέπεια την παγκόσμια ιστορία.
H έμπειρη γραφίδα του X. Xαρτοματσίδη κάνει τη νουβέλα να διαβάζεται με μια ανάσα, αφήνοντας σαν επίγευση μια γλυκόπικρη αίσθηση…
Ο Χρήστος Χαρτοματσίδης γεννήθηκε 8.12.1954 στη Σόφια από γονείς πολιτικούς πρόσφυγες, σπούδασε ιατρική και εργάζεται ως διευθυντής Μικροβιολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής. Γνωρίζει βουλγαρικά, ρωσικά και αγγλικά. Έχει ήδη στο ενεργητικό του δεκατρία βιβλία με ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα και μεταφράσεις. Τα τελευταία χρόνια είναι μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού «Μανδραγόρας»», ενώ ποιήματα, διηγήματα και μεταφράσεις του έχουν δημοσιευθεί και σε άλλα λογοτεχνικά περιοδικά. Το 1980 διακρίθηκε με το Β’ βραβείο στον Πανβουλγαρικό Διαγωνισμό Διηγήματος και το 1990 απέσπασε το Β’ βραβείο, στο Διαγωνισμό Μυθιστορήματος του εκδοτικού οίκου «Χ.Γ. Δάνωφ» και του Δήμου Φιλιππούπολης, για το μυθιστόρημα Κιθαρίστας σε ταβέρνα. Το 2003 το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής παρουσίασε το δύο του μονόπρακτα «Το ασανσέρ» και «Η έξοδος μετά τις 6μμ απαγορεύεται» με τον ενιαίο τίτλο Σκούρο μαύρο σχεδόν λευκό, σε σκηνοθεσία Ηλία Φραγκάκη. Το 2008 το Κρατικό Θέατρο της πόλης Σιλίστρα της Βουλγαρίας παρουσίασε το θεατρικό του έργο Οι εφιάλτες του δήμιου Σανσόν σε σκηνοθεσία Στέφαν Στάιτσεβ. Η Λίλια ανέβηκε στη σκηνή του Δημοτικού θεάτρου Καλαμαριάς «Μελίνα Μερκούρη» σε σκηνοθεσία Χάρη Ευστρατίου. Από τον «Μανδραγόρα» κυκλοφορούν επίσης τα θεατρικά του Οι εφιάλτες του δήμιου Σανσόν, Τραγικό γκροτέσκο θέατρο, 2009 και Λίλια [Μπρικ] 2016. Η νουβέλα Όσο κρατάει ένα φιλί είναι το 16ο βιβλίο του. Από τις εκδόσεις Μανδραγόρας έχουν κυκλοφορήσει επτά βιβλία του.
***
Χρήστος Χαρτοματσίδης, Όσο κρατάει ένα φιλί, Νουβέλα, έργο εξωφύλλου: Ιλιά Ρέπιν: «17 Οκτωβρίου 1905», (Σύγχρονη Ελληνική Πεζογραφία), εκδ. Μανδραγόρας, Αθήνα, Μάρτιος 2020, 15Χ21, αριθμ. έκδοσης: 319, ISBN 978-960-592-101-9, σελ. 128, τιμή 12,72 ευρώ.