“Γι’ αυτούς, είπαν, ο καπνός της θυσίας, και για μας της φήμης ο καπνός, αμήν”. […] Για μας, το ματωμένο σίδερο και η τριπλά εργασμένη προδοσία. Για μας η αυγή στο χάλκωμα και τα δόντια τα σφιγμένα […] Για μας το σύρσιμο στη γης ο κρυφός όρκος μες στα σκοτεινά των ματιών η απονιά και η ποτέ καμιά, καμιά ποτέ Ανταπόδοση. Αδελφοί μάς εγέλασαν! […] Την ισχύ του καπνού στο μέλλον βλέπουμε της πνοής σου παίγνιο και το κράτος και τη βασιλεία του!
Αγύρτη που γνωρίζεις το μέλλον μίλησέ μου
Πού να βρω τη ψυχή μου το τετράφυλλο δάκρυ!
Τα κορίτσια μου πένθος για τους αιώνες έχουν
Τ’ αγόρια μου τουφέκια κρατούν και δεν κατέχουν
Πού να βρω τη ψυχή μου το τετράφυλλο δάκρυ!
Τα Πάθη, Οδυσσέας Ελύτης
…Δανείζομαι τον τίτλο από φράση του Περικλή Κοροβέση στην Ελευθεροτυπία (13.8.20111), συμπληρώνοντας πως συνήθως οι βεβαιότητες, πολιτικές, λογοτεχνικές, κοινωνικές, καλλιτεχνικές, πέραν της αλαζονείας και του θράσους του υποκειμένου, προϋποθέτουν την ανοχή μας ως κοινού, κομματικών μελών, ψηφοφόρων, παθητικών αναγνωστών, κλάκας, θαυμαστών, οπαδών εν γένει θρησκειών αγίων ιερών τε και ιερατείων. Κι οι βεβαιότητες αυτές άλλο δεν κάνουν παρά να μας κρατούν καθηλωμένους/φοβισμένους στη λάσπη τους θεωρώντας την το φυσικό μας χώρο. Ανήμποροι να επιχειρήσουμε ένα άλμα πιο γρήγορο απ’ τη φθορά μας. (Καντ) Μια έστω ανώδυνη αποκαθήλωση όπως αυτή που έστησε με το habemus papam ο Νάνι Μορέτι.
Ευτυχώς τελειώνει το «έτος Ελύτη» και θα κατεβούν από το μετρό οι άνευροι και πληκτικοί στίχοι: Απ’ το στοχασμό σου/ πήζει ο ήλιος μες τα ρόδα/ κι ευφραίνεται, που κάποιοι επέλεξαν να αναρτήσουν προφανώς για να πλήξουν ποιητή και έργο… Αν ζούσε ο Σεφέρης θα ’λεγα πως ήταν δάκτυλός του για να υπονομεύσει τον αντίπαλο ποιητή! Μπορεί και να επιλέχθηκαν από …Σεφερολόγο, ή πεζογράφο…
Αλλά στις μέρες που όλα απλώς αναπαράγονται διθυραμβικά ως εικόνα (χαλκευμένη ή μη δεν έχει σημασία), ότι αναρτάται ως γραφή Ελύτη είναι a priori αριστούργημα (Να η βεβαιότητα που επαίνεσαν και οι του καλλιτεχνικού σαν την Όλγα Σελλα).
Και τo χαζοχαρούμενο ρεπορτάζ για τις καινοτομίες της Εθνικής Βιβλιοθήκης, (να επικοινωνούμε τηλεφωνικώς με τη διευθύντρια! –τιμή μας). Την ώρα που δεν υπάρχει λέξη για το επί 20ημερο απλήρωτο! και γι’ αυτό κομμένο ηλεκτρικό! στην υπηρεσία του ISBN, Καβάλας & Σπύρου Πάτση. Και τρέχουν ιδροκοπώντας μήνα Ιούλιο, στο τζαμένιο κτίριο οι «δημόσιοι κηφήνες» να βρουν τα ντοσιέ, για να βοηθήσουν. Και γεμίζει το νεκρό fax με δεκάδες αναπάντητες κλήσεις για έκδοση νέων βιβλίων!
Και ποταμός οι «αζήτητοι» στίχοι Ελύτη που θα μπορούσαν να γίνουν κοινωνία κι επανάσταση για το λαό: Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή/ Θέλει νεκροί χιλιάδες να ‘ναι στους τροχούς/ Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους… Και αλλού: ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΜΟΥ στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος. Και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε παρά μόνο σίδερο και φωτιά. Στ’ ανοιχτά που καρτέραγαν δάχτυλα μόνον όπλα και σίδερο και φωτιά. Μόνον όπλα και σίδερο και φωτιά.
Στην Καθημερινή πάλι η Όλγα Σελλά μάς εξηγούσε μέσω του λεξικού Μπαμπινιώτη τον αβάσιμο χαρακτηρισμό ως «χούντας» της κυβέρνησης. Γιατί η εξαπάτηση, η τρομοκράτηση, η βιαιοπραγία αφορούν μόνον τα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Που σημαίνει ότι τα προεκλογικά ψεύδη, το αστυνομικό (παρα)κράτος, τα χημικά, οι ξυλοδαρμοί, οι συλλήψεις, τα πωλητήρια, οι απολύσεις, τα 71 επαχθή μέτρα μαζί με τις πράξεις υποταγής στο ΔΝΤ, όλα μετεκλογικά κυβερνητικά έργα, ορίζονται ως μη γενόμενα αφού προέρχονται από δημοκρατικά εκλεγμένους. Άποψη σεβαστή, αν σκεφτούμε ότι απ’ τον Παπαχελά (του οποίου το ρόλο εκτιμά ιδιαιτέρως και ο αμερικανός πρέσβης) έχουν ακουστεί και χειρότερα.
Πάντως, και χωρίς να τσιτάρουμε λεξικό στο ουσιαστικό <ξεφτίλα/ξεφτίλας>= αχρείος, τιποτένιος, του ρήματος ξεφτιλίζω, παθ. <ξεφτιλίζομαι>, ή στο παθητικό <ξετσιπώνομαι>= γίνομαι αναίσχυντος, αδιάντροπος, ή αντίστοιχα τις μετοχές <ξεφτιλισμένος/ξετσιπωμένος>, για να βρούμε ταυτίσεις με κυβερνητικά στελέχη και εκλεγμένους βουλευτές, θεωρούμε πως η απροκάλυπτη καταπάτηση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων είναι εντιμότερη, της ενδεδυμένης με δήθεν δημοκρατικό λούστρο. Ο Παπαδόπουλος έκλεισε άπαξ τη βουλή. Δεν την απέκλειε καθημερινά με οχυρωματικά έργα, φράχτες και κλούβες των ΜΑΤ. Δεν έκλεινε καν κάθε βράδυ την Ηρώδου Αττικού. Τουλάχιστον μας θεωρούσε «ασθενείς», όχι «απατεώνες».
Ή μήπως υπάρχει ποιοτική διαφορά μέτρων ασφαλείας μεταξύ του δικτάτορα Παπαδόπουλου και του σημερινού πρωθυπουργού; Ποσοτικώς, τουλάχιστον, ο Γιωργάκης υπερέχει. Χώρια που αν εγώ είχα μαζί μου 15.000 πραιτοριανούς δε θα πήγαινα απλώς στη Θεσσαλονίκη να λέω μαλακίες, θα καταλάμβανα τα Σούσα ή έστω τα Εκβάτανα.
Κι αφού σήμερα επανήλθαμε στα πένθιμα, και για να συνδεθούμε με τα in memoriam της Γαύδου, θα μνημονεύσουμε τον Νταμουλή (δηλ. Δαμιανός) που χάθηκε περιμένοντας καρτερικά ένα ελικόπτερο που ποτέ του δεν ήρθε γιατί ο Νταμουλής δεν ήταν Λομβέρδος. Τα κανάλια που κάλυπταν με τυμπανοκρουσίες την ακριτική τηλεϊατρική, που εγκαινίασε κάποτε ο Στεφανόπουλος, και της οποίας έκτοτε τα ίχνη αγνοούνται μαζί με τα φωτοβολταϊκά και τα φώτα τού εγκαταλειμμένου ελικοδρόμιου, δεν έχουν τον καιρό ν’ ασχοληθούν με νεκρούς. Μονάχα η μάνα του τον μοιρολόγησε και συνεχίζει, η αδελφή του η Σούλα κι εμείς που μεγαλώσαμε μαζί του στις ρακές και τις βαρκάδες…
Ως αντίδοτο στην οργή και την αηδία της εποχής μας ας του ψιθυρίσουμε για κατευόδιο και παρηγοριά, τι άλλο, παρά ερωτόκριτο: «Για μένα όλα σφάλουσι και πάσχει εδώ κάτω/ Για με ξαναγεννήθηκε η φύση των πραγμάτων»
Κώστας Κρεμμύδας