Προέκταση του ιδεατού την προοπτική ανοίγει
τα στενά μου παπούτσι
είπα. δε με χωρούν
–Μα τα χρόνια τώρα, αντέτεινες,
τα φοράς
Σαράντα δύο φωτογραφίες που διαλέγονται με αντίστοιχα ποιήματα συνθέτοντας ένα τοπίο εικοποιημάτων [στην κυριολεξία] με το κάθε ποίημα να συνδέεται, όχι απλώς να συνοδεύει την εικόνα, αλλά να αποτελούν και τα δυο ένα αδιαίρετο σύνολο: «Υδαρή τα τοπία της μνήμης/ με τα περιγράμματα του ενός εντός να/ εισχωρούν του άλλου// Έως αλώσεως διαβρώνουν αποκλεισμούς/ την ανελαστικότητα των βεβαιοτήτων πως έτσι». Λυρική εικόνα και λόγος λυρικός. Φύση πρόσωπα τοπία με ένα φίλτρο απόστασης. Εικόνες διαπερατές μέσα από διαφάνεια ενδεχομένως για να γίνουν κι οι ίδιες διάφανες, ενίοτε ονειρικές. Από τα τέσσερα στοιχεία που απασχολούν τους έλληνες φιλοσόφους ως πρωταρχικά στοιχεία στη δημιουργία του κόσμου ο Θαλής ως βασικό υλικό θεώρησε το νερό, ο Αναξιμένης αντίθετα υποστήριζε ότι το βασικό υλικό είναι ο αέρας (Χρ. Κ.: Ζέον εξ ουρανού αίφνης κάμα/ τη θερμοκρασία υπενθύμισε του βρασμού// Ότε εξαερούμενο απόλλυται/ –διαπαντός όμως–/ από τα μάτια των παιδιών/ και ως προσδοκία// το θαύμα), και ότι τα άλλα δύο στοιχεία, το νερό και η γη αποτελούνται από συμπυκνωμένο αέρα. Ο Ηράκλειτος, αναφέρεται από τη συγγραφέα η γνωστή ρήση του, προσέθεσε τη φωτιά που όμως (αμέσως) απουσιάζει από το συγκεκριμένο βιβλίο. Ενώ η Χ.Κ. μνημονεύει και τον Αναξίμανδρο, μαθητή του Θαλή, που έκανε λόγο για το άπειρο υποστηρίζοντας πως η γη και το αστρικό σύστημα σύμπαν δημιουργήθηκαν από έκρηξη της φλόγας/φωτιάς και του αέρα. Πάντως για να επανέλθουμε στο βιβλίο το νερό, η φύση και βέβαια ο αέρας είναι τα τρία συστατικά που πάνω τους βασίζεται το ανάπτυγμα της σκέψης της Χ.Κ.: (Μια καλαμιά πάντως στον κάμπο/ λίγο πιο κάτω μετά τη στροφή/ ανελλιπώς στη βροχή πληρώνει διόδια).
Ενδιαφέρον και κατ’ οικονομία διατελών εγχείρημα. Αρμονική καλλιτεχνική συνύπαρξη εικόνας-λόγου/ήχου. Ίσως λιγότερη σύζευξη του ρέοντος λόγου με εκφράσεις της αρχαίας ελληνικής να έδιναν μια μεγαλύτερη ένταση στο αποτέλεσμα. Βέβαια βαραίνει και ο φιλολογικός προσανατολισμός της συγγραφέως. Ασφαλώς μελωδική πλούσια ρέουσα η αρχαία ελληνική. Αλλά κάπου-κάπου δεν αφήνει ανεμπόδιστα να ακουστεί ο απελευθερωμένος σύγχρονος λόγος που ’χει κι αυτός πολλά να προσθέσει ακόμα στη γραφή μας.
Κώστας Α. Κρεμμύδας
[Χριστίνα Καραντώνη, Από βροχή σε βροχή, Λεύκωμα, εκδ. Το Ροδακιό, Αθήνα 2021, σελ. 107]