Ποίηση
Τόλης Νικηφόρου | Μια κιμωλία στον μαυροπίνακαΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΘΑΥΜΑ
… νυχτώνει και θα ξημερώσει
στην πινακίδα απέναντι
του τέταρτου αστυνομικού που στάζει
στα παραπήγματα λίγο πιο πάνω
στα σκυθρωπά της μέγαρα τριγύρω
στα μάτια που περίμεναν και περιμένουν
…θα αποκαλυφθούν τα αγάλματα
θα φωτιστεί εκθαμβωτικά
θα εξωραϊστεί η πλατεία
θα μεγαλώσει το παιδί
θα ξαναρχίσει ο κύκλος και θα κλείσει
και θα ‘ναι ίδια εκείνη η Κυριακή
κι απέραντη στην ερημιά της η πλατεία
(Κυριακή στην Πλατεία Δικαστηρίων)
Τρίτη ποιητική συλλογή που κυκλοφορεί από τον Μανδραγόρα και δέκατη έκτη στη σειρά με πρώτη την ποιητική ενότητα “Οι άταφοι”, (Θεσσαλονίκη 1966) του Τόλη Νικηφόρου, που κατέχει ξεχωριστή θέση στα ελληνικά γράμματα.
Ανάμεσα στο μπλε βαθύ και το κόκκινο της φωτιάς, την απόσταση δηλαδή ουρανού και έρωτα, η ποίηση απαρηγόρητη καιροφυλακτεί να μιλήσει για την τελεσίδικη θλίψη του φωτός που εξακολουθεί να ζει στο έλεος των θαυμάτων. Όπως κι ο ποιητής άλλωστε.
Τα επίθετα ανέκφραστο, ακαθόριστο, αδέσποτο, άδειο, κενό, κυριαρχούν στις σελίδες του βιβλίου που κινείται μεταξύ αγνωστικισμού, όχι τόσο για τη θεϊκή όσο για τη φυσική υπόσταση των πραγμάτων και μεταφυσικής: κανείς δεν ξέρει/ ποιον άλλο κόσμο θα συνθέσουν/ κανείς δεν τις αναγνωρίζει/ καθώς στη νέα τους διάσταση/ χαμογελούν/ αδιόρατα, ανεπαίσθητα/ αινιγματικά (σελ. 14).
Μουσική, χρώματα, ψίθυροι, ρήματα όπως ξεθωριάζω/αργοσβήνω ουσιαστικά σκοτάδι (πυκνό) και τοίχοι (γκρεμισμένοι), συνθέτουν το κάδρο της ποιητικής ύλης του Νικηφόρου, όπου ενώ φαίνεται πως τα πάντα παραμένουν αναπάντητα, βρίσκονται δηλαδή σε μια μετέωρη στάση-κίνηση και διαλέγονται με το χθες: στο φως που επιμένει απελπισμένα/ νιώθω να αποδέχεται το τέλος/ νιώθω να παραδίδεται η ψυχή μου/ στα αναπάντητα ερωτήματα/ με προσδοκία δειλή ότι θα συναντήσω/ εκείνους που έφυγαν πριν από μένα/ να παραδίδεται στο χάος/ στο άγνωστο ατέλειωτο ταξίδι, εντούτοις δεν παύουν να ατενίζουν την έστω αβέβαιη επόμενη μέρα, με αισιοδοξία.
Μια διαρκής εναντίωση/μάχη που από τη μια τον βυθίζει “ανυπεράσπιστο στο μέγα δέος”, και από την άλλη τον υποχρεώνει υπαρξιακά να εμπιστευθεί τη διαρκή ροή της ανθρώπινης πορείας. Δεν επιλέγεται άλλωστε τυχαία η γνωστή φράση του Ηράκλειτου “Ποταμώ…” ως προμετωπίδα της συλλογής.
Στο τέλος πάντα της διαδρομής κυριαρχεί το αισιόδοξο φως και ο μεθυστικά ωραίος ουρανός να συντροφεύει την αδιάκοπη (και γι’ αυτό επώδυνη) πορεία του ανθρώπου.
«Μ»
Ο Τόλης Νικηφόρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1938. Οι γονείς του ήταν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Ρωµυλία. Σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων και εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος, µεταφραστής -διερµηνέας και αναλυτής συστηµάτων στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα και στο Λονδίνο. Μετά το τέλος της δικτατορίας, επέστρεψε οριστικά στη Θεσσαλονίκη ασκώντας το επάγγελµα του µελετητή-συµβούλου οργάνωσης επιχειρήσεων έως το 1999.Τακτικός συνεργάτης του περιοδικού “Νέα Πορεία” από τα µέσα της δεκαετίας του ’70, διετέλεσε επίσης αντιπρόεδρος της Λέσχης Γραµµάτων και Τεχνών Βορείου Ελλάδος και της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης ενώ υπήρξε και µέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κ.Θ.Β.Ε. Εµφανίστηκε στα γράµµατα το 1966 µε το µεγάλο ποίηµα, “Οι άταφοι”. Από τις εκδόσεις της “Νέας Πορείας” έχουν κυκλοφορήσει µεταξύ άλλων οι ποιητικές του συλλογές “Το διπλό άλφα της αγάπης” (1994, επανέκδ. Παρατηρητής, 2002), “Χώμα στον ουρανό” (1998), “Γαλάζιο βαθύ σαν αντίο” (1999), “Ένα λιβάδι μέσα στην ομίχλη που ονειρεύεται” (2002),”Ο πλοηγός του απείρου” (συγκεντρωτική έκδοση, ποιήµατα 1966-2002, 2004), τα διηγήµατα “Εγνατία οδός” (1973), “Τα µάτια του πάνθηρα” (1996), “Νόστος” (2000), και το µυθιστόρηµα “Η γοητεία των δευτερολέπτων” (2001). Από τις εκδόσεις του περιοδικού “Μανδραγόρας” έχει εκδοθεί η ποιητική του συλλογή “Μυστικά και θαύματα: ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας” (2007), και από τις εκδόσεις “Νεφέλη” τα μυθιστορήματα “Το κίτρινο περπάτημα στα χόρτα” (2005), “Η εξαίσια ηδονή του βιασμού” (2006), “‘Ερημο νησί στην άκρη του κόσμου” (2009) καθώς και η συλλογή διηγημάτων “Ο δρόμος για την Ουρανούπολη” (2008), η οποία τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 2009, από κοινού με το “Οριζόντιο ύψος” του Αργύρη Χιόνη. Έχει επίσης συγγράψει παραµύθια για µεγάλους. Ποιήµατά του έχουν µεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν περιληφθεί σε ελληνικές και ξένες ανθολογίες.
Μανδραγόρας, 2012
45 σελ.
ISBN 978-960-9476-32-4
Share this Post