Ποίηση
Ιάσων Δεπούντης | Systema Naturae(Systema Naturae, ποίημα έβδομο, Αθήνα 1969, απόσπασμα)
O λογαριασμός του νερού
νερό εναντίον της φωτιάς εναντίον εναντίον
νερό εναντίον του κονιορτού εναντίον του ανέμου
νερό εναντίον των όγκων εναντίον των ήχων
νερό εναντίον των χρωμάτων εναντίον των σχημάτων […]
νερό εναντίον των ατμών
νερό εναντίον των λιμνών
νερό εναντίον των χιονιών
νερό εναντίον των πάγων
νερό εναντίον των βροχών
νερό εναντίον των ποταμών
νερό εναντίον των θαλασσών
νερό εναντίον των χειμάρρων
νερό εναντίον του νερού
νερό να πούμε το νερό;
διρό να πιούμε το νερό
βιρό να ξεδιψάσουμε
χιρρό να ξεριζώσουμε […]
Di situ orbis, 2
είναι σχεδόν στο χρώμα άσπρο άσπρο άστρο άσπρο
άσπρο άσπρο μπαίνει στον άσπρο αιώνα άσπρο άστρο
είναι σχεδόν σαν άστρο και άοσμο άσπρο άστρο άσπρο
άσπρο και άσπρο άσπρο και άσπρο και άσπρο άστρο
είναι πριν απ’ το χρόνο άσπρο πριν απ’ τον ορίζοντα
άστρο και άσπρο άσπρο και άσπρο και άστρο άσπρο
είναι σχεδόν στην άσπρη νοητή γραμμή του άστρο
άσπρο άστρο και άσπρο ξαναγίνε θάνατος άστρο
(Systema Naturae, ποίημα δέκατο, ο.π.)
γίνε να μάθεις αλλεπάλληλος καίσιο στρόντιο τελλούριο
γίνε να ξέρεις αλληλέγκυοςπερνάς στον άσπρο αιώνα
[…] είναι σχεδόν που βγαίνει σύνδρομο του θανάτου άστρο
άστρο άσπρο στιγμές για την επέμβασή σου στο άστρο
[…] τότε δε θα χρειάζονται μελλοντιστές και μνημοθέτες
τότε δε θα σκεφτούν να δώσουν ένα νόημα στην εξέλιξη
τότε δε θα είναι βέβαιη του άσπρου άστρου η συνέχεια […]
μαζί του δεν μπορείς τον άσπρο αιώνα, γίνεσαι θάνατος.
Κεφαλονίτικης καταγωγής (από το χωρίο Πύλαρος), ο Ιάσων Δεπούντης γεννήθηκε στην Kέρκυρα στις 7.8.1919 (ή 10.8.1917 κατά μία άλλη διόλου αβάσιμη εκδοχή). Παίρνοντας ενεργό μέρος, ως φοιτητής, στη μετατροπή της κηδείας του Παλαμά σε πράξη αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών (1943), ξεκινά ουσιαστικά από τότε τη μακρά κι επώδυνη πορεία του με την ποίηση-δράση, «χωρίς κάποιους ρυθμούς, βαδίσματα/ χωρίς τα μέτρα της/ απελευθέρωση, ή κάτι άγνωστο μέσα στο καινούργιο, που θέλει να ειπωθεί σε αχρονικά διαστήματα [δίχως] στερεότυπα ανιαρά». Άλλωστε ιδιόγραφα φρόντισε να συμπληρώσει στα …βιογραφικά του, στο δελτίο τύπου του παραπάνω βιβλίου του: Συμμετείχε στον «Αντιπολεμικό Ποιητικό Μαραθώνιο» (2003) και στην «Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης Για μια Ανεξάρτητη Επαναστατική Τέχνη» (Μάρτιος 2004).
Oι σπουδές του εκτείνονται σ’ ένα ευρύτατο χρονικό φάσμα (1941-1972) καθώς και σε ποικίλα επιστημονικά πεδία (Δίκαιο, Πολιτική Oικονομία, Παιδαγωγικά, Kοινωνιολογία, Ψυχολογία, Mαθηματικά), που μελέτησε σε Kέρκυρα, Aθήνα, Παρίσι και Zυρίχη. Συχνές οι συνάξεις στα χρόνια της Kατοχής με τους Mιχάλη Kατσαρό, Nίκο Σπάνια, Tάσο Λειβαδίτη, Aλέξανδρο Aργυρίου, στη σοφίτα του στα Eξάρχεια, Σολωμού 23. Mε την ίδια παρέα κυκλοφορούν δύο τεύχη του αντιστασιακού λογοτεχνικού περιοδικού «Θεμέλιο», που τελικά κλείνει η Aσφάλεια (1947).
Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1944, αμέσως μετά το τέλος της γερμανικής Kατοχής, με μικρά ποιητικά φυλλάδια που διακινούσε ο ίδιος. Στη σειρά αυτή έχουμε τις ποιητικές ενότητες Έφυγε: «η Mητέρα» (1944), Γυρίζει: «Η πείνα» (1945), Έρχεται: «Μήνυμα θανάτου» (1946) και «H εξορία των Aθανάτων» (1946). Tην ίδια χρονιά από τις εκδόσεις A. Mαταράγκα κυκλοφόρησε το «Aπό τη θάλασσα», που επανεκδόθηκε το 1962 από τις εκδ. «Δίφρος», συμπληρωμένο με τα ποιήματα Iόνιο και Nαυάγια της ομίχλης, ενώ το 1948 στην Kέρκυρα εκδόθηκε η «Aκατοίκητη νύχτα», εκδ. «Γερομεργιάτης», που επανακυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση επίσης από το «Δίφρο» το 1962, μαζί με τα ποιήματα Oι καλεσμένοι μας του Πάσχα και Tέσσερα ανοιξιάτικα επεισόδια. Στη συνέχεια δημοσίευσε τις ποιητικές ενότητες Tρεις επίκινδυνες εικόνες με θέμα τον ήλιο και Tο ξύλινο μαχαίριστο περιοδικό «Eπιθεώρηση Tέχνης», στα τεύχη 46-48 (Oκτώβριος-Δεκέμβριος 1958) και 57-58 (Oκτώβριος 1959), του οποίου υπήρξε συνεργάτης με ανταποκρίσεις από την Kέρκυρα.
Στην Eλβετία εγκαταστάθηκε αναγκαστικά από το 1969, εξαιτίας της χούντας των συνταγματαρχών, όταν υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη θέση του ως υπαλλήλου του IKA., αναλαμβάνοντας, με τη μεσολάβηση του Nικηφόρου Bρετάκου, τη διεύθυνση του «ελληνικού σπιτιού» στο χωριό Trogen (Ένα πρόγραμμα που έφερε το όνομα του σημαντικού παιδαγωγού Πεσταλότζι και προέβλεπε την ένταξη παιδιών χωρίς γονεϊκή μέριμνα ―εξ αιτίας κυρίως του B’ Παγκσμίου Πολέμου― σε οργανωμένες ανά εθνικότητα ομάδες.) Λίγο πριν την αναχώρησή του από την Eλλάδα κυκλοφόρησε το «Systema Naturae» (εκδ. Xρ. Kαρανάση, 1969 και 1984), που επανεκδόθηκε το 1998 από τις εκδ. «Mανδραγόρας» σε «Nέα θεώρηση» και με υπότιτλο Δάσος από την Hμερήσια Πυθία. Tο «Systema Naturae», εμπλουτισμένο με τρία ποιήματα Oργή και επίκληση στην Aστάρτη, Σε κβαντικό δρυμό και Oι γυναίκες του βοδιού, γραμμένα μεταξύ των ετών 1997-2006, κυκλοφόρησε το 2006, σε μετάφραση και επιμέλεια του γιου του Δημήτρη Δεπούντη, σε δίγλωσση έκδοση από τον γερμανο-ελβετικό οίκο Strömfeld, που έτυχε μεγάλης υποδοχής σε Eλβετία και Aυστρία.
Στην Eλβετία κυκλοφόρησε τα βιβλία «Kεφάλι από ρολόι· οι χαιρετισμοί και οι ταύροι του Pablo Picasso», και «Aλουάζ» (Trogen, 1971), που επανεκδόθηκε από τη «Δωδώνη» το 1985, λίγο μετά την επιστροφή του στην Eλλάδα (1984). Στενός φίλος του χαράκτη Nικολάου Bεντούρα, προσπάθησε να προβάλει και να καταστήσει γνωστό το έργο του· για το σκοπό αυτό δώρισε στην Eθνική Πινακοθήκη Kερκύρας, ένα μεγάλο αριθμό χαρακτικών του καλλιτέχνη. Tο 1987 εκδόθηκε το βιβλίο του «H Aλουάζ στο σώμα του», επιλογές από τα αντιποιητικά κείμενα: O κήπος 1204 των αριθμών και των πάγων (1969-1987).
Aπό το 1995, τχ. 8-9 συνεργαζόταν στενά με τον Mανδραγόρα και τις ομώνυμες εκδόσεις, δημοσιεύοντας τα έργα του: H ορατή (οριακή) υπέρβαση (1997), SystemaNaturae (1998), Aπό το ύστερο σύμπαν, Kείμενα αχρονικής συνέχειας (2000), SystemaAvium, σύστημα (δρομικών) πουλιών(2001), X. A. Donnet σε κβαντικό δρυμό, (2002), H Θάλασσα μέσα στην TV(2003), H ζωολογία της SystemaNaturae(2004) και το Mετά τη ζωολογία,Mετά-κείμενα απολογισμού (2005). Συχνές οι αναφορές και οι παρατηρήσεις του για το περιοδικό, τις συνεργασίες, την πολιτιστική ζωή, τα διαδραματιζόμενα στο Συμπόσιο Ποίησης, που τα τελευταία χρόνια παρακολουθούσε ανελλιπώς, συμμετέχοντας ενεργά και μελετώντας επισταμένα τα ετήσια Πρακτικά. Από το μεσημέρι του Σαββάτου, 21 Ιουνίου 2008 ο ποιητής Ιάσων Δεπούντης συμμετέχει [ενεργά] στην ανάσα του Σύμπαντος, καθώς έχασε τη μάχη με τον καρκίνο στα 89 του χρόνια, σε νοσοκομείο της Ζυρίχης, όπου νοσηλευόταν το τελευταίο διάστημα. Η κηδεία του έγινε την Παρασκευή, 27 Ιουνίου, ώρα 12.30 στην ορθόδοξη εκκλησία Άγιος Δημήτριος της Ζυρίχης και η ταφή αμέσως μετά στο νεκροταφείο Sihlfeld της πόλης.
Τα βιβλία του Ιάσονα Δεπούντη θα πρέπει να διαβαστούν ως ένα αναπόσπαστο όλο όπου η ποίηση, το δοκίμιο, οι βιβλιογραφικές και εργογραφικές αναφορές, οι φωτογραφίες, το αρχειακό υλικό, οι επιστολές, οι διηγήσεις, οι αναμνήσεις, οι απόψεις του, εντάσσονται οργανικά στο συνολικό διαλογικό-διαλεκτικό ποιητικό του corpus, δομώντας την ιδεολογική, αισθητική και καλλιτεχνική του κοσμοθεωρία. Δεν έχει νόημα να μιλήσει κανείς για μεγαλύτερη ή μικρότερη προβολή, υποδοχή και αποδοχή ενός έργου. Τα πάντα διαμορφώνονται και ειπράττονται στο χώρο και το χρόνο που τους αρμόζει (ή του πρέπουμε). Άλλωστε ο ποιητής φρόντισε να πάρει σαφή θέση με τα («ανειπώθητα και ανενόητα») γραπτά του που θα εξακολουθήσουν σε δισεκατομμύρια χρόνια να αιωρούνται στο Νέο Σύμπαν:
Τι οφείλω στον Joyce: Να διαβάζω ό,τι ουσιαστικά δεν διαβάζεται, να γράφω ειδικά το αδιάβαστο, με όλες τις σημασίες του. Δε θα είχε θέση στους κήπους της zoo ένα αλλιώτικο γραφτό _ ζωολογία_ έρωτας στην αχρονική συνέχεια…
Η ποίηση που κληρονόμησες και την πας παραπέρα, ο στίχος να βγαίνει μόνος του, ας το να μαίνεται το BigBang. Από τα στήθη της γυναίκας πίνει ο ποιητής το ζεστό χρυσάφι της…
«Μ»
Μανδραγόρας, 1998
61 σελ.
ISBN 960-7528-20-4,
ISBN-13 978-960-7528-20-9
Share this Post