Η Βαλεντίνη Χρ. Καμπατζά εξετάζει διεξοδικά το κυριότερο θέμα που καθορίζει τη ζωή του ανθρώπου και τον απασχολεί από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Διερευνά στο Α΄ μέρος: (1) τη λειτουργία του Χρόνου στη λογοτεχνία και την τέχνη σε περιόδους ακμής και παρακμής (κρίση οικονομική, πολιτισμική, υγειονομική), (2) τη ρυθμιστική και συγχρόνως ανατρεπτική λειτουργία του Χρόνου, (3) τη δυναμική και διαβρωτική παρέμβαση του Χρόνου στα έμψυχα όντα και στα άψυχα στοιχεία, (4) τον θρίαμβο των πραγμάτων έναντι του εκφυλιστικού χαρακτήρα του Χρόνου, (5) την επανεκκίνηση του Χρόνου μετά την πανδημία Covid-19, (6) την πόλη και τον Χρόνο, και στο Β΄ μέρος, τον Χρόνο μέσα από το έργο λογοτεχνών και καλλιτεχνών.
Το δεύτερο μέρος, που αποτελεί το κυρίως τμήμα της πολύπλευρης ιχνηλασίας, κάνει τη μελέτη ιδιαίτερα ενημερωτική, ενδιαφέρουσα και γλαφυρή. Μέσα από το έργο κυρίως σύγχρονων Ελλήνων ποιητών, όπως ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Μιχάλης Κατσαρός και ο Τίτος Πατρίκιος, αλλά και πεζογράφων, το έργο ξένων συγγραφέων και φιλοσόφων, όπως ό Αλμπέρ Καμύ και ο Μαρσέλ Προυστ, αλλά και ζωγράφων, όπως ο Νταλί και ο Ντεγκά. Και με πληθώρα στίχων και άλλων αποσπασμάτων, η Βαλεντίνη Καμπατζά αναδεικνύει τον κάθε ατελέσφορο τρόπο που χρησιμοποιεί ο εντελώς αδύναμος άνθρωπος για να αντιμετωπίσει τον Χρόνο που τον καθορίζει.
Στη σύγχρονη εποχή, ο άνθρωπος είναι εγκλωβισμένος στην επιδίωξη όλο και περισσοτέρων υλικών αγαθών, που ελάχιστη ανακούφιση προσφέρουν. Παρόλο που οι καλύτερες συνθήκες και η πρόοδος της ιατρικής και της τεχνολογίας έχουν παρατείνει το προσδόκιμο του βίου του, παραμένει η υπεροχή των φυτών που αναγεννώνται την άνοιξη και των πραγμάτων που, παρά τα η φθορά τους, διαρκούν περισσότερο από τον άνθρωπο. Η απληστία του σύγχρονου ανθρώπου οδηγεί στην απομόνωση, στο άγχος, την κατάθλιψη και τελικά στην καταστροφή του ατόμου και του περιβάλλοντος.
Μοναδική λύση παραμένει η επιστροφή σε ένα λιτό και φυσικό τρόπο διαβίωσης εναρμονισμένο με τον φυσικό κόσμο και τις αληθινές αξίες της ζωής. Τότε η ανθρώπινη ύπαρξη εναρμονίζεται και με τη ροή του Χρόνου.
Θεσσαλονίκη, 19.5.2023
Τόλης Νικηφόρου
ποιητής και πεζογράφος
[email protected]