Το Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου παρουσιάζει από 4 Μαρτίου μέχρι 4 Απριλίου 2015 την έκθεση “Ένα ποίημα , μια εικόνα”. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν είκοσι πρωτότυπα χαρακτικά έργα που έχουν δημιουργήσει είκοσι σύγχρονες ελληνίδες χαράκτριες, και τα οποία είναι εμπνευσμένα αντίστοιχα από ποιήματα που έγραψαν είκοσι σύγχρονες ελληνίδες ποιήτριες.
Τα έργα χαρακτικής που θα εκτεθούν αποτελούν εικαστικές αναγνώσεις των ποιημάτων και σε συνδυασμό με αυτά συνθέτουν ένα καλλιτεχνικό λεύκωμα με τίτλο Ένα ποίημα, μια εικόνα. Σύγχρονες ελληνίδες ποιήτριες και χαράκτριες, που εκδόθηκε από τη Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας, ΤΕΕΤ, του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Η πρωτοβουλία για τη συνεργασία ανάμεσα στις χαράκτριες και τις ποιήτριες ανήκει στο Εργαστήριο Χαρακτικής και Έντυπης Τέχνης της Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας, και πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη του περιοδικού Μανδραγόρας. Το λεύκωμα κυκλοφορεί σε 100 αριθμημένα αντίτυπα. Τα χαρακτικά έργα έχουν τυπωθεί χειρονακτικά και τα ποιήματα με τις μεθόδους της παραδοσιακής τυπογραφίας.
O Κώστας Κρεμμύδας, ποιητής και ιδρυτής του περιοδικού για την τέχνη και τη ζωή Μανδραγόρας, γράφει στην εισαγωγή του λευκώματος:

«Σε μια εποχή όπου επιχειρείται συνειδητά η διαίρεση, καθώς ο κατακερματισμός συνειδήσεων διευκολύνει όσους επιβουλεύονται τους λαούς, η σημερινή παρουσία 20 χαρακτριών και 20 ποιητριών δίνει ένα πολλαπλό μήνυμα, ακόμα και πέραν της τέχνης τους.»
Συμμετέχουν:

Οι ποιήτριες Κατερίνα Αγγελάκη Ρούκ, Βάγια Κάλφα, Ελένη Καμουλάκου, Ολυμπία Kαράγιωργα, Ευτέρπη Kωσταρέλη, Λίλιαν Μπουράνη, Χαρά Ναούμ, Άννα Νιαράκη, Παυλίνα Παμπούδη, Ελένη Παπάζογλου, Γρηγορία Πούλιου, Αγγελική Σιγούρου, Nόνη Σταματέλου, Νίκη Ταγκάλου, Μαρία Tρανού, Γιολάντα Τσιαμπόκαλου, Ελένη Φωτάκη, Νίκη Χαλκιαδάκη, Xαρά Χρηστάρα, Μάγδα Xριστοπούλου

Οι χαράκτριες Ιφιγένεια Αβραμοπούλου, Έρη Αγρίου, Καληάνθη Βογδοπούλου, Γεωργία Δαμιανού, Άννα Μαρία Θεοδώρογλου, Ευαγγελία Καραστέργιου, Σοφία Κεβρεκίδου, Κατερίνα Λαμπροπούλου , Αναστασία Μικρού, Ειρήνη Μνατσακανιάν, Ηρώ Μπάρου, Όλγα Μπογδάνου, Χρυσούλα Ξυνέλη, Αγγελική Παπαμιχαήλ, Έλενα Προβατά,Έλενα Δήμητρα Ρουμάνη , Δήμητρα Σιατερλή, Ράνια Σχορετσανίτη, Φαίη Τζέλη, Αλεξάνδρα Τσιτσιντά
Τη βραδιά των εγκαινίων θα διαβαστούν ποιήματα από το λεύκωμα.
Το Σάββατο 14 Μαρτίου στις 12:30 ποιήτριες και χαράκτριες θα παρουσιάσουν τα έργα τους στην έκθεση.

«Μ»

“Ο αέρας σηκώνεται, πρέπει να προσπαθήσουμε να ζήσουμε.”
Ξέρω τί πάει να πει
χέρι γυμνό
και χέρι κουμπωμένο ως το λαιμό.

                                       Χαρά Ναούμ

 

Αν κάτι παραμένει ευοίωνο για την ανθρώπινη φύση, θα ’λεγα ότι είναι η αμφιβολία που, εκτός των άλλων, αποτελεί και το συστατικό τής έκφρασης. Αυτή η διαρκής ενδοσκόπηση, αλλά και «ετεροσκόπηση» αν μου επιτρέπεται ο νεολογισμός που σε υποχρεώνει να αναρωτιέσαι, να αφουγκράζεσαι αντιδράσεις, ν’ αποζητάς μια ένδειξη, λίγο πριν εξωτερικεύσεις, άρα δημοσία εκθέσεις τον αγώνα της αγωνίας σου. Αν μοιραστείς αυτή σου την ανάγκη μπολιάζοντάς την με το όνειρο το συναίσθημα με την τέχνη του διπλανού σου τότε αυτός ο συγχρονισμός μέσα στην ποικιλομορφία των υπάρξεων αποκτά μεγαλύτερη εκφραστική δυναμική.

 

Πρέπει να προσπαθήσουμε να ζήσουμε, ταλαντεύομαι για τίτλο ανάμεσα στο ποίημα της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ και στο «Κάλεσμα» της Ελένης Καμουλάκου που πλάθει, με τα ίδια της τα χέρια, ζυμάρι τη χαρακτική της η Δήμητρα Σιατερλή. Στην πρώτη περίπτωση επιβεβαιώνεται η άρρηκτη σχέση ζωής και τέχνης. Στη δεύτερη: «Και πλάθω τη μητέρα μου, πάνω στο τραπέζι της κουζίνας» ορίζεις μετωνυμικά μεταφορικά και απόλυτα τη γυναικεία φύση όχι ως διαιρετή οντότητα αλλά ως αδιαίρετη ανθρώπινη ύπαρξη.

 

Μη παρεξηγηθεί επομένως το όμοιο του φύλου ανάμεσα στις 20 χαράκτριες και τις 20 ποιήτριες και ας μην εκληφθεί ως έργο διάκρισης είδους, άρα και καλλιτεχνικής διαφοροποίησης μεταξύ ανδρών και γυναικών. Άλλωστε τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενο ποίηση, ζωγραφική, μουσική, χορός, συνλειτουργούν από πολλού ενοποιητικά διαχρονικά και πολυεπίπεδα. «Όπως με το χρόνο, όπου το παρόν της γραφής εμπεριέχει όλα τα παρελθόντα και τα προσδοκώμενα στο μέλλον, όπως με τον τόπο της γραφής, που εμπεριέχει συγχρονικά όλους τους τόπους καθώς και τον ου τόπο, έτσι πιστεύω πως συμβαίνει και με το γένος της γραφής: περιέχει δυνάμει τον άνδρα και τη γυναίκα, τα θραύσματά τους ή καλύτερα την κοινή τους καταγωγή», μας καλύπτει απολύτως η Άντεια Φραντζή[1].

Δεν είναι φρόνιμο να περιαυτολογείς σε ένα σύντομο κείμενο που αφορά μια συνδημιουργική διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο λόγο και την εικόνα. Κι από δω ξεκινά η πρώτη αμφιβολία διακρίσεων που θα οδηγήσει σε ένα απτό σύνθετο αποτέλεσμα όπως το λεύκωμα που παρουσιάζεται σήμερα με πρωτοβουλία και έμπνευση της κ. Δήμητρας Σιατερλή: ο λόγος δεν εμπεριέχει εικόνες; αλλά και τα έργα της πλαστικής τέχνης δεν μιλούν από μόνα τους; Ασφαλώς τα ερωτηματικά πλανώνται για να επιβεβαιώνουν το λαβύρινθο του έρωτα (Ελένη Παπάζογλου) και να αποκαλύπτονται μέσω της συνύπαρξης όλων των μορφών τέχνης που συνεπάγονται τη ζωή. Ερμηνείες εικόνες, εγχάρακτα σχήματα/συναισθήματα, γραμμές, απαλά ή έντονα χρώματα, συνταιριασμένες λέξεις: Ανοιγοκλείνει στο κενό/ έκτοτε.// Θα μπεις ή θα βγεις;/ Έρχεται βροχή (Λίλιαν Μπουράνη). Αλείφω τα χέρια μου με λάδι για να μην κολλήσει το ζυμάρι, ξαναγυρίζω στην Ελένη, τη Νίκη, τη Γρηγορία, τη Μαρία, την Παυλίνα, σε όλες τις ατομικές αναζητήσεις έκφρασης που πολλαπλασιάζουν και μεγιστοποιούν από κοινού το λόγο τους.

Σε μια εποχή όπου επιχειρείται συνειδητά η διαίρεση, καθώς ο κατακερματισμός συνειδήσεων διευκολύνει όσους επιβουλεύονται τους λαούς, η σημερινή παρουσία 20 χαρακτριών και 20 ποιητριών δίνει ένα πολλαπλό μήνυμα, ακόμα και πέραν της τέχνης τους. Από την άποψη αυτή είμαι διπλά ευτυχής που (και ως άντρας) έχω την τιμή να προλογίζω 40 γυναίκες. Η μάνα μου σίγουρα θα το καμάρωνε.

Κώστας Κρεμμύδας

[1] Υπάρχει, λοιπόν, γυναικεία ποίηση;, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 1990, σ. 53-56