Μια επιστολή από καρδιάς – Απόπειρα ανάλυσης της ποιητικής συλλογής “τριλογία σιωπών” του Απόστολου Παλιεράκη

In Κριτική, Λογοτεχνία by mandragoras

 

 

Φίλε μου εξάδελφε ποιητή Απόστολε Παλιεράκη

διάβασα πολλές φορές την εξαίσια ποιητική σου συλλογή τριλογία σιωπών, θάρρος αντλώντας από τους στίχους της. Γιατί αν, σε μια τέτοια εποχή που ελλοχεύουν να μας αφομοιώσουν η απάθεια και η μονοτονία, λείχουν της ψυχής οι αναβατήρες τότε θα συνηθίσουμε ως ερπετά ή σκουλήκια να σερνόμαστε, παρότι ξέρουμε πως δεν είναι τέτοια η φύση του ανθρώπου.

Η επισήμανση λοιπόν όλων όσων συντελούνται στις μέρες μας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μην πάψουμε ν’ αντιστεκόμαστε σε κάθε μορφή τρυφηλότητα της λήθης, όπως εύστοχα αποτυπώνεις στους «ήπιους τόνους» θέλοντας να δείξεις την αποστολή της ποίησης: που με στίχους χαμηλόφωνους αναπέμπει κραυγές αγανάκτησης για τον πόνο, τις σφαγές, τη γενοκτονία. ονοματίζει τους υπαίτιους της τραγωδίας απαιτώντας την τιμωρία μιας και οι πράξεις τους αποτελούν ντροπή για την ανθρώπινη υπόσταση.

Στο ποίημα «στάσεις σιωπών» πετυχημένη η επίκληση στη γλώσσα, θυμίζοντας επίκληση στη μούσα (βλ. Οδύσσεια). Με τη διαφορά ότι εδώ η γλώσσα καταρρέει από σαλπίσματα πυρωμένων ματιών καθώς εδώ είναι παρών ο τρόμος.

Σημαντικό εύρημα η παρουσία του πολύμορφου οχήματος που «τρέχει» την ακινησία (απάθεια) «έχοντας διανύσει αποτρόπαια διαδρομή, παραλαμβάνοντας παντού και πάντα απελπισία και άφατη θλίψη». Δίνοντας απατηλές υποσχέσεις που «καταγράφονται ανάλογα με τις εποχές σε πωρόλιθους, μάρμαρα, κεραμίδια, πάπυρους, χαρτιά και πρόσφατα πάλι σε στιχάκια και σι ντο». 

Όσον αφορά τώρα «το μυστηριώδες αντικείμενο που ξέβρασε η θάλασσα» το ακολουθεί η «είδηση». Μα αυτό που μετρά είναι η επιχειρηματολογία των νομικών μηχανισμών που αναλύει τις επιπτώσεις του σε πάνελ ειδημόνων πασχόντων από δήθεν περίσσεια εγκυρότητας γνώση. Μα στην ουσία επεξεργάζονται την επιχειρηματολογία τους, για τα δικά τους δικαιώματα επί του περιεχομένου. Εύλογη εδώ η απορία του ποιητή για την απουσία διαμαρτυριών που, αρνούμενος να πιστέψει  ότι αυτά που [δολίως] διοχετεύονται είναι η αλήθεια, αφήνεται σε εφιάλτες που τον «ενοχοποιούν» με την παραδοχή: «ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΘΩΟΣ». θρηνώντας τα χαμένα όνειρα «που σκέπασε το μαξιλάρι του μέχρι ασφυξίας».  Στη συνέχεια αυτού του ποιήματος εξαίσια είναι η αναφορά του στο υπέροχο τραγούδι «Gracias a la vida», σε αντιδιαστολή με τα ολοκαυτώματα που ευτελίζουν τη ζωή.

Ακόμα σπουδαία είναι η αναφορά του στη μαρξιστική άποψη ότι η κίνηση σπάει τον κωδικό της ακινησίας. Κι εδώ επικαλείται την αποστολή της ποίησης, με τους θαυμαστούς στίχους του, να ξεσηκώνει αφυπνίζοντας συνειδήσεις: «στους στίχους ψάξετε ένα μπουμπούκι ζωντανό έξω από τύμβους».

Στο ποίημά του «σε δρόμους σιωπών» στηλιτεύει όσα θέλουν να κρύψουν στη σιωπή, διαπιστώνοντας ποιητικά: «όπου γης σπέρνονται δόντια δράκοντα. Αναδύονται θέατρα απελπισίας».

Ξεχωριστό και το ποίημά του «Σημεία στίξης… ποια;»: «οι έξεις σου σε τυφλώνουν δεν βλέπεις φως, όμορφα πρόσωπα, λουλούδια». Λησμονείς σημεία στίξης στην ατέρμονη ιστορία διωγμών  το θαυμαστικό δεν πάει να βρει τη σωστή του θέση  Τραγωδία!» Κι όντως όταν η ασκήμια των διωγμών, των βασανισμών, της τυραννίας των εξουσιών, κρύβει την ομορφιά της ζωής, το θαυμαστικό δεν βρίσκει θέση παρά στην Τραγωδία.

Και τελειώνει ο ποιητής λέγοντας τη ρήση που κόντρα στο ρεύμα της ομοιόμορφης αποδοχής επισημαίνει ως επωδό: «αντί καρδιά μου να μιμείσαι δώσε στο θάρρος μου φτερά», θυμίζοντας τη γνωστή ρήση του Κάλβου «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία». Και όντως και την αρετή έχει και την τόλμη ο Απόστολος Παλιεράκης να εξυψώσει την ποίηση στην υψηλότερή της αποστολή: αντιστεκόμενος στην ασκήμια να υπερασπίζεται το παρόν και μέλλον της πάσης ομορφιάς.

Τέλος στο έξοχο ποίημά του «επιδέξιος χειριστής αμηχανίας» παρουσιάζει την απόγνωση του ανθρώπου που παρότι βλέπει τις συμφορές, με τις τύψεις και τις ενοχές πολλάκις να τον κατακλύζουν, με λόγια απλά αναφέρεται σε όλους αυτούς που, δικαιολογώντας τη στάση τους, βολεύονται αποδεχόμενοι την απραξία: «Με γράφους μη φορτώνετε το πουπουλένιο μαξιλάρι μου. Ύπνο απλό ζητώ μονάχα», αφήνοντας τον αναγνώστη να αναλογιστεί την επιδεξιότητα χειρισμού της αμηχανίας του σύγχρονου ανθρώπου που ψάχνει να βρει επιχειρήματα για να δικαιολογήσει την αδυναμία του να παρέμβει αφού η οποιαδήποτε συμμετοχή απαιτεί ξεβόλεμα.  

Κλείνοντας το πρόχειρο αυτό σημείωμα φίλε ποιητή Απόστολε Παλιεράκη θα ’θελα να σε ευχαριστήσω από καρδιάς για όλα όσα μου χάρισες με τους στίχους σου στην τριλογία σιωπών.

 

Με εκτίμηση, θαυμασμό και αγάπη
Γιώργος Κορδώνης (Άλμης)
Σεπτέμβρης 2020