Ιωάννα Λεκκάκου * Ξελευθερία

In ΕΚΔΟΣΕΙΣ, Ποίηση by mandragoras

 

Ανάμεσα στα γήινα και στα αέρινα
το θαύμα της μουσικής συχνότητας

δεν είναι γλυκανάλατος
δεν είναι σοβαρός
για να τελειώνει σε -ικος.

Ο έρωτας δεν είναι ουσιαστικά– [ ]

Ο έρωτας είναι επιρρήματα
του τόπου και του τρόπου–
είναι πέρα, παραπέρα
πάνω, μέσα, από κάτω [ ]

Ο έρωτας είναι επιφωνήματα–
φωνηεντοσύμφωνα αναμαλλιασμένα
δίνουν γι’ απόσταγμα το Α!
αυτό το Α! που σβήνει όλα τ’ άλλα
γράμματα και σημεία στίξης [ ]

Ο έρωτας είναι Ρήμα.
Καβαλάει το θάνατο
και τον Νικάει.

Α!

(«Η γραμματική του έρωτα»)

Χωρισμένη σε Δύο Πράξεις-ενότητες με ένα (αυτοβιογραφικό Εν απογνώσει –για να επικαλεστούμε και τον Καβάφη–) Ιντερμέδιο, ενδιαμέσως των πράξεων, «Στα παρασκήνια Πάντα», η Ιωάννα Λεκκάκου καταθέτει τη 2η ποιητική της συλλογή.

Χαρακτηριστικό του προσωπικού βιώματος το 2ο τμήμα από το «Ιντερμέδιο» που φαίνεται να αποκλίνει από τη δυναμική ηρεμία της υπόλοιπης συλλογής: «Θέλω να φύγω! Όχι, δεν είμαι Αμερικανίδα πολίτης! Όχι, δεν έχω πράσινη κάρτα! Όχι, δεν είμαι παράνομη! Ο πατέρας μου πεθαίνει. Θέλω να πάω να τον δω και να ξανάρθω. Χαρτιά, χαρτιά, χαρτιά! Μια τρέλα! Ένα μάτσο τραπουλόχαρτα! Κάνω φου! και σας ρίχνω κάτω. Φεύγω. Δεν ξέρω αν θα μ’ αφήσετε να ξανάρθω. Τώρα όμως φεύγω. Καβαλάω τον Ειρηνικό και πάω προς τον ήλιο. Off with your heads! Θα ευτυχήσω ερήμην σας, κωλόχαρτα!»

Διαρθρωμένο ανεπαισθήτως κατά τα πρότυπα ενός θεατρικού κειμένου (Πράξη Α΄, Πράξη Β΄, «Ιντερμέδιο», «Αυλαία», «Μονόλογος», «Της Θάλασσας Στενό» –αναφορά στον Προμηθέα Δεσμώτη–), προτάσσοντας ένα μότο του Άγγλου σκηνοθέτη Πήτερ Μπρουκ σχετικά με τον ηθοποιό (που ωστόσο βρίσκει την εφαρμογή του σε κάθε άνθρωπο), η συλλογή με στιβαρότητα και ακριβοδίκαια οικονομία μεταφέρει ποιητικά όσα εν ζωή συλλέγουμε· με αναφορές στον έρωτα που κάνει δυναμικά την εμφάνισή του μόλις στο πρώτο ποίημα «I dare you», «σε τολμώ» θα μεταφράζαμε για να μας παραπέμψει ευθέως στη Μάτση Χατζηλαζάρου: «Σε περιβάλλω, Σε περιέχω, Σε ανασαίνω, Σ’ αγρικώ, σ’ ερωτεύω, σε ζηλεύω»· αλλά και με αναφορές στις επώδυνες(;) εμπειρίες μιας ατομικής διαδρομής βλ. «Αλχημική αντίδραση», «Στενότης χώρου», «Φορώντας φόρεμα λευκό», «Το τίμημα». Παράλληλα στη συλλογή θίγεται και η συγκλονιστική κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, βλ. το «Συλλαβίζοντας», που γράφτηκε μετά τη δολοφονία του George Floyd στη Μινεσότα τον Μάιο του 20020, την «Έλλειψη βαρύτητας»: Πήρα το σώμα/ και το οδήγησα αλλού/ Του είπα «Εδώ τώρα./ Κάτσε! Ζήσε! Ευτύχησε!»/ Υπάκουσε και ακολούθησε/ Λίγο σαν δαρμένο σκυλί/ Λίγο σαν αέρινο κολυμπρί/ Ήρθε και στάθηκε/ Μα να ευτυχήσει, πώς–/ Ελλιπής ο νέος τόπος της επιθυμίας/ Ελλιπές το νέο κάδρο του αρχιτεχνίτη/ Δε βάραινε η βαρύτητα/ Και το σώμα τη μια σκόνταφτε στα έπιπλα/ και την άλλη το έπαιρνε ο άνεμος/ Πού να σταθεί να ευτυχήσει [ ], ή το «Ακάνθινα σωσίβια».

Τέλος τα πουλιά, ως σύμβολο και ως συμβολισμός, «πετούν» ανάμεσα στα ποιήματα της συλλογής. Χαρακτηριστικό ότι ως μότο στη 2η ενότητα, επιλέγεται ο τίτλος βιβλίου του Πέρση ποιητή Ουντίν Φαρίντ Ατάρ Το συνέδριο των πουλιών. Ώριμη ολοκληρωμένη ποιητική πρόταση.

***

Η Ιωάννα Λεκκάκου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στο θέατρο στην εκπαίδευση, ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ από το 2007. Είναι επιστημονική υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ερευνήτρια στο πεδίο της διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Επαγγελματίας μεταφράστρια λογοτεχνίας από τα γαλλικά, έχει εκδόσει μεταφράσεις λογοτεχνικών κειμένων και λευκωμάτων τέχνης (Άγρα, Καστανιώτης). Η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο Του ύψους και του βάθους (Άγρα) κυκλοφόρησε το 2010. Έκτοτε, ποιητικά της κείμενα έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα λογοτεχνικά περιοδικά σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. 

[Ιωάννα Λεκκάκου, Ξελευθερία, σε δύο πράξεις, Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση, έργο εξωφύλλου: Γιώργος Ξένος, εκδ. Μανδραγόρας, Αθήνα Ιούλιος 2024, αριθμ έκδοσης 413, σελ. 48, ISBN 978-960-592-196-5,τιμή 10,60 ευρώ]