Ο Φαίδων Πατρικαλάκις είναι ένα πολυπράγμων άνθρωπος της Τέχνης, ζωγράφος, και σκηνογράφος, ενδυματολόγος, μελετητής των εικαστικών και λογοτέχνης, που με κόπο φέρνει σε ατέλειωτες συζητήσεις τη ζωή με την τέχνη. Ακάματα καταγράφει όσο διαδραματίζονται γύρω του, παραμένοντας πάντα επίκαιρος και πρωτοποριακός.

Στην τελευταία του ποιητική, «ύδατα πτερόεντα» (Μανδραγόρας, 2016), σταχυολογεί καλλιτεχνικά τις εμπειρίες του και τις βαθύτερες εσωτερικές, μα επώδυνες, αναζητήσεις του, με επίκεντρο τον ίδιο τον Άνθρωπο και τον περιβάλλοντα χώρο.

Η ποίησή του είναι πολυδιάστατη μέσα στην εκφραστική απλότητά της. Με μια αφηγηματική κίνηση που εδράζεται πάνω στη συνειρμικότητα και ρέει στην κοίτη στοχαστικών σημάτων για τον άνθρωπο με υπαρξιακό υπόβαθρο, ο Πατρικαλάκις ξεκινά από το προσωπικό βίωμα και αμβλύνει οδηγούμενο σε μία γενικότερη διαπίστωση (απολογίες, κατόπιν εορτής, εικόνα σιωπής, μνήμη του σώματος).

Η ποιητική του Πατρικαλάκι διατηρεί μία οικουμενική διάσταση φέρνοντας σε μία διαλεκτική σχέση το ανθρώπινο με το φυσικό και το ατομικό/προσωπικό με το συλλογικό/υπερατομικό (χιονίζει). Άλλωστε, το πρώτο πληθυντικό γραμματικό πρόσωπο (ας τα πούμε όνειρα, χιονίζει, της ποίησης) προδίδει τις βαθύτερες ανησυχίες του ποιητή προς ένα συλλογικό υποκείμενο.

Ο στιχουργικός ρυθμός ακολουθεί την αντιποιητική προφορική διάσταση της γλώσσας μέσα σε ένα αφαιρετικό εικαστικό περιβάλλον γεμάτο κίνηση που αντιστέκεται στη λυρική έκφραση. Αντίθετα, το έντονα πεζολογικό ύφος που διαμορφώνει η αφηγηματική εγγραφή εκτοξεύει με δυναμισμό το ποιητικό συναίσθημα προς το κοινό.

Η χαρακτηριστική κλιμάκωση της συναισθηματικής έντασης υπηρετεί απόλυτα το υπαρξιακό κλίμα των εσωτερικών αναζητήσεων του ποιητή (ας τα πούμε όνειρα, ξάφνιασμα, ο δικός μου θεός, απολογίες, χιονίζει, προοπτική επιστροφής, ζωγραφίζω πουλιά), ενώ άλλοτε οι συνθέσεις του ακολουθούν μία εκμυστηρευτική κίνηση (μνήμη του σώματος) με επίκεντρο την ηλικία και τη μνήμη (χαράδρες ιλίγγων, διαθήκη) με μία υπερρεαλιστική διάθεση που εντείνει το συναίσθημα της διαρκούς αναζήτησης μέσα σε έναν παράλογο κόσμο (μουσικές που αγαπήσαμε, απολογίες, μόνο αν είσαι ανέραστη, ξάφνιασμα).

Την ίδια όμως στιγμή καταγράφεται μία πολυπροσωπία στη στιχουργική του ως ποιητικά υποκείμενα ή αντικείμενα. Το αυτοαναφορικό υποκείμενο (πιθανές πιθανότητες, όλης της ύλης, προοπτική επιστροφής, κατόπιν εορτής, ξάφνιασμα, απολογίες, οι έρωτες των πιγκουίνων, είμαι ότι θυμάται το σώμα μου) διαμορφώνει έναν χαρακτήρα απομνημονευματικό. Ταυτόχρονα όμως η αναφορά σε ένα βουβό δεύτερο ενικό πρόσωπο (αβεβαιότητα, ο δικός μου θεός, μόνο αν είσαι ανέραστη) και οι συχνές ερωτήσεις (αλιεΐη, ας τα πούμε όνειρα, της ποίησης) διαμορφώνουν μια σκηνικότητα με διαλογικά χαρακτηριστικά. Οι δε ερωτήσεις ενίοτε τίθενται ως επιμύθια αφήνοντας τον ακροατή/αναγνώστη να απαντήσει εκείνος (οδύνες του χθες και του σήμερα, απολογίες, μνήμη του σώματος).

Το φυσικό στοιχείο μέσα από μία εικαστική οπτική κατέχει κεντρική θέση (εφ’ όλης της ύλης, διαθήκη, απολογίες,  μυστηριακή ιερότητα, ξάφνιασμα, είμαι ό,τι θυμάται το σώμα μου, μουσικές που αγαπήσαμε). Το υγρό στοιχείο συχνά διατηρεί μία κεντρική θέση στο ποιητικό κάδρο του (οι έρωτες των πιγκουίνων, απολογίες, μόνο αν είσαι ανέραστη, κατόπιν εορτής, της Δράμας ύδατα πτερόεντα, η θάλασσα των τρελών) στα ολιγόστιχα ή  μεγαλύτερης έκτασης ποιήματα της συλλογής, ενώ τα πουλιά αποκτούν ένα νέο συμβολισμό προς το όνειρο (μόνο αν είσαι ανέραστη, κατασπαραγμός, ζωγραφίζω πουλιά).

Ο δημιουργός εκφράζει την απογοήτευση για τα απρόβλεπτα πάθη του ανθρώπου (όταν οι άγγελοι πετούν αντίστροφα, απολογίες) και τον πόνο του (οδύνες του χθες και του σήμερα, κατόπιν εορτής, χαράδρες ιλίγγων, η θάλασσα των τρελών). Συχνά δε ποιεί με όχημα την ποιητική ειρωνεία στη βάση της παρωδίας της αγανάκτησης (είμαι ό,τι θυμάται το σώμα μου). Δεν απουσιάζει όμως ο έρωτας (αβεβαιότητα, εφ’ όλης της ύλης, μόνο αν είσαι ανέραστη, κατόπιν εορτής, μουσικές που αγαπήσαμε) ή η προβληματική για την ποίηση (ο θάνατος).

Σε έναν κόσμο γεμάτο δίαυλους επικοινωνίας εκείνος αντιμετωπίζει τη μοναξιά (πιθανές πιθανότητες, ο θάνατος)· σε μία κοινωνία πολλών κακών οιωνών αντιτάσσει τη σιωπή (εφ’ όλης της ύλης, προοπτική επιστροφής, ας τα πούμε όνειρα, εικόνες σιωπής).

Δήμος Χλωπτσιούδης