Στην Οινοθήκη μου, πενηντάρης γνώρισα την Κλάρα, δέκα χρόνια μικρότερή μου. Λεπτή, εύθραυστη, λύγισε το σώμα της όταν με άκουγε να μιλώ ελληνικά σαν να ήθελε να αφουγκραστεί τους ήχους. Κλαράκι την έλεγα. Μπήκε παράνομα στις Η.Π.Α. από το Μεξικό. Ο πατέρας της μικρo-ναρκέμπορος, δολοφονημένος από ανταγωνιστές του. Η μάνα της τίμια και θρήσκα καθολική την πήρε από το χέρι και πέρασαν οι δυο τους στο Σαν Ντιέγκο κι από εκεί στο Λος Άντζελες. Την ιστορία της την είχα διηγηθεί, παραλλαγμένη, σαν δική μου ιστορία μετά την τελευταία προβολή στις σκάλες της Πατρέως. [ ]
Τα ήρεμα νερά της συζήτησης τα τάραξε με την επιθετική φωνή του ένας τύπος αγριεμένος, με μαλλιά δεμένα αλογοουρά και τεράστια γενειάδα σαν του Μπακούνιν. Απευθυνόμενος στους θεατές της προβολής, τους ρώτησε τι νομίζουν ότι θα προκύψει στο κράτος της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο. Εντάξει η Αλγερία πέρασε στον ισλαμισμό, με την Ουκρανία τι θα γίνει; Η Ουκρανία έχει απέραντες εκτάσεις καλλιεργήσιμες προς εκμετάλλευση από τις μεγάλες εταιρείες διατροφής, κι έχει και ορυκτό πλούτο. Από τις σκάλες της Κάσμπα η συζήτηση κατέβηκε στους κάμπους της Ουκρανίας όπου καίγονταν τα στάχυα από τις οβίδες και τους πυραύλους του πολέμου. Στάχυα που χόρευαν ειρηνικά όταν φυσούσε ο άνεμος, στην ταινία του Σοβιετικού-Ουκρανού σκηνοθέτη Αλεξάντερ Ντοζβένκο, Γη, του 1930, μια μεγάλη ταινία για την ιστορία της Ουκρανίας πριν την ένταξή της στη Σοβιετική Ένωση.
Στην καινούργια νουβέλα του Βασίλη Λαδά, το «Αμερικανικό όνειρο» εναλλάσσεται με τη μυθολογία παλιών κλασικών αξέχαστων κινηματογραφικών ταινιών. Αφορμή για το ξετύλιγμα της ιστορίας, η ινκόγκνιτο ολιγοήμερη καλοκαιρινή επιστροφή ενός πατρινού μετανάστη στην πατρίδα, ο οποίος συνδέεται με τον τόπο και το παρελθόν μέσω μιας σειράς προβολών που παρακολουθεί ανελλιπώς στις σκάλες της πόλης του, οργανωμένες από μια συλλογικότητα νέων με το όνομα «Ουτοπία».
Το συγγραφικό εύρημα δίνει στον Βασίλη Λαδά την ευκαρία να μιλήσει για πολλά. Για την Αμερική της μετανάστευσης, για τις εμβληματικές σκάλες ανά τον κόσμο και για τις σκάλες της Πάτρας που επιβλητικές ενώνουν την πάνω με την κάτω πόλη, για το καλό κρασί, για τη νεότητα και την ουτοπία· αλλά μαζί μ’ αυτά και για κινηματογραφικές ταινίες που έγραψαν ιστορία. Το βιβλίο το διατρέχει η ατμόσφαιρα αριστουργημάτων της 7ης τέχνης. Διαβάζοντας, στα μάτια μας εναλλάσσονται γοργά εικόνες: η Άννα Καρένινα ανεβαίνει τη βαριά μαρμάρινη κυκλική σκάλα του αρχοντικού του Καρένιν, ο Δράκουλας πεθαίνει από έρωτα στον λαιμό της Λούσυ, τα πλήθη δολοφονούνται στις σκάλες της Οδησσού, τα στάχυα κυματίζουν στη γη της Ουκρανίας, ο Πεπέ λε Μοκό δραπετεύει στις σκάλες στο Αλγέρι, το κορίτσι του Ελία Καζάν από την ταινία Ένα δένδρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν ανεβαίνει τις σκάλες μιας λαϊκής πολυκατοικίας της Νέας Υόρκης, και πάει λέγοντας.
Με το απλό, ρέον κείμενό του ο Βασίλης Λαδάς μάς καθηλώνει με τις εικόνες του και μας θυμίζει μηνύματα από παλιές «επαναστατικές» εποχές.
“M”
Ο Βασίλης Λαδάς γεννήθηκε (1946) και ζει στην Πάτρα. Σπούδασε νομικά. Γράφει ποίηση και πεζό. Για το μυθιστόρημά του Παιχνίδια Κρίκετ τού απονεμήθηκε το 2013 το Ειδικό Κρατικό Βραβείο σε λογοτέχνη του οποίου το βιβλίο προάγει σημαντικά τον διάλογο πάνω σε ευαίσθητα κοινωνικά θέματα. Από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου το 2005 ανέβηκε η διασκευή του πεζού του Ρίον-Αντίρριον. Από το Ιόνιο Θέατρο το 2006 ανέβηκε το έργο του Ανήθικη Ποίηση στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Πάτρα: Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
***
[Βασίλης Λαδάς, Σινέ Σκάλες, Νουβέλα (σειρά Σύγχρονη Ελληνική Πεζογραφία), σελ. 96, εκδ. «Mανδραγόρας», Αθήνα, Νοέμβριος 2024, αριθμ. έκδοσης: 420, ISBN 978-960-592-202-3, τιμή 12,72 ευρώ]