Η κβαντομηχανική ποιητική του Μαλόρη
Η ποίηση πίσω από την ανάδειξη του κώδικα οδηγεί στη διερεύνηση του οργανωμένου πέρα από το “φυσικό”, σε ένα καθεστώς ανοιχτής αναγνωσιμότητας. το ποίημα είναι μία σχέση αλληλεπίδρασης που αναδεικνύει τις θεμελιώδεις λειτουργίες του τρόπου που η γλώσσα βλέπει μέσα από το φίλτρο των συναισθημάτων την πραγματικότητα.
Αυτή είναι η πραγματικότητα που αγγίζει με έναν ιδιαίτερο τρόπο η ποίηση του Ανδρέα Μαλόρη, «κβαντομηχανική» (μανδραγόρας, 2019). Στην πραγματικότητα πρόκειται για ποιητικές συνθέσεις για το υπαρξιακό τραύμα, τον έρωτα, την ποίηση και την κοινωνία. Στη συλλογή ξεχωρίζουν οι ολιγόλεκτες άτιτλες συνθέσεις με το στοχαστικό τους βάθος. Η απουσία τίτλου, και άρα η άρνηση κοινωνικοποίησης των αποφθεγματικών αυτών ποιημάτων, αφήνει ανοιχτή την ερμηνεία τους. Ο ποιητής δεν προδιαθέτει με το ερμηνευτικό κλειδί του τίτλου. Αφήνει τον αναγνώστη να κινηθεί ελεύθερος στην αναγνωστική ανταπόκριση εκθέτοντας το ποίημα ως μία συστηματική μεταγλώσσα.
Οι μεταφορές με την εισδοχή λέξεων, ξένων προς το νοηματικό περιβάλλον του συνταγματικού άξονα, διαστρέφουν το αρχικό νόημα. Δημιουργούν μία αμφισημία εμπλέκοντας το φυσικό στοιχείο με το κοινωνικό ([μία μέρα], [λίγο ακόμα], [χιονισμένοι λόγοι], [έτσι κι αλλιώς]) και οδηγώντας συνειρμικά τη σκέψη του ακροατή σε βαθύτερες ερμηνείες (τρεις γριές από τον βορρά, της εσχατιάς, κραυγές πεταλούδας). Τα ποιήματα έχουν σαφείς σημαντικές ενδείξεις που ελέγχουν τις αναγνώσεις προστατεύοντας το κείμενο που την ερμηνευτική αυθαιρεσία. Ο φροντισμένος στίχος διασφαλίζει τη συνεκτικότητα της σύνθεσης και λειτουργεί ως κριτήριο της ερμηνευτικής εικασίας. Το νόημα, για τον Adorno, δεν υπάρχει για να εξηγηθεί, αλλά για να ξαναζήσει∙ δεν υπάρχει για να αναδείξει κάποια αλήθεια, αλλά για να οδηγήσει τους αποδέκτες να βιώσουν, μέσα από αυτό, τα επακόλουθά του.
Το ποίημα του Μαλόρη “προγραμματίζει” την ανάγνωσή του (Chelard-Mardoux)∙ κατασκευάζει τη θέση από την οποία θέλει να διαβαστεί και άρα κατασκευάζει τον αναγνώστη του (η ομορφιά στο νοίκι, [και αναρωτιέσαι άδικα], έρωτα στο Θάνο, ιστορία). Μέσα από την προσεγμένη ρητορική του αναδεικνύεται το στοχαστικό υλικό ([τόσα χρώματα], [όσο κι αν κατά Πέτρας], του μέλλοντος σου το πλαγκτόν, [όταν το βήμα σου βυθίζεται], [πας και καταπιάνεσαι]) για το δράμα και τις χαρές της ανθρώπινης ύπαρξης ([όταν ξημερώματα], [σου ξαφρίζουν ένα ένα], [μην ελπίζεις], [κι όταν]), φέρνοντας σε έναν διάλογο τον ποιητή με τον περιβάλλοντα χώρο ([να υπερίπτασαι του πόνου κάθιδρος]) ως αισθητικό αντικείμενο (εσπερίδα, [να σε ακουμπάει στον ώμο], [μία φοβισμένη λέξη], μνήμη, boss armani azzaro, ασύμφορος μουσικός του Μπαχ).
* Ανδρέας Μαλόρης, Κβαντομηχανική, Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση, εκδ. Μανδραγόρας, Αθήνα, Ιανουάριος 2019, σελ. 80, αριθμ. έκδοσης: 300, ISBN 978-960-592-082-1, τιμή 10,60 ευρώ.
Δήμος Χλωπτσιούδης