Με αφορμή την ποιητική συλλογή Γεωγραφίες της Απουσίας*
Σε καλωσορίζω Σωτήρη ως αγεωγράφητο στην παρουσία σου. Μπερδεύεις συχνά τα λόγια σου γιατί δεν έχεις σάλιο. Χάνεις την πνοή σου φορές — φορές, ανακατεύεσαι με τον αιθέρα. Σε γνώρισα χωρίς να σε ξέρω σε στιγμές άγονες — σε στιγμές απουσίας. Όμως υπήρχες!
Στις πορείες του ’06, στις καταλήψεις του ’07, ναι στις καταλήψεις του ’07 και στις 23 του Φλεβάρη. Τα Γιάννενα και η Πάτρα να σώσουν την τιμή εκείνου του Φλεβάρη μπροστά στα δόντια της εξουσίας. Σ’ αυτά που έχουν πάντα σάλιο. Μπροστά σε μάσκες και στολές. Θυμάσαι; Που είναι πάντα προσηλωμένες στο χώρο. Αυτές που δεν απουσιάζουνε ποτέ. Σύνταγμα – Εξάρχεια – Λεωφόρος Αλεξάνδρας.
Κάποτε ήρθες με τις λέξεις σου — δεν είχες άλλο δρόμο. Με τα σύμβολα και τους πολλούς εαυτούς σου. Ένας από αυτούς ο «Σκαντζόχοιρος», ένας άλλος ο ποιητής Μάρκος Μέσκος. Πολλά τα σύμβολα: η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, η Αθήνα. Έγραψες πολλές φορές για την παρουσία ενώ απουσίαζες. Έψαχνες γεωγραφίες εσύ ένας αγεωγράφητος. «Ό,τι λέγαμε παλιά ισχύει»!
«Τι γυρεύεις στη Λάρισα εσύ ένας Υδραίος»; Σε καλωσορίζω λοιπόν με τις λέξεις σου —ακόμα κι αν είναι κώδικες— «μπας και μπορέσω μες απ’ τα μάτια σου να δω τον εαυτό μου». Το καλοκαίρι, Σωτήρη, δε θα ‘ρχεται για πάντα και κάποιες φορές θα ‘ρχεται με συνταγή γιατρού. Όπως θα αγαπιούνται κι όπως θα χωρίζουν οι άνθρωποι. Το καλοκαίρι δεν θα το βλέπεις πάντα ή δεν θα το βλέπεις όλο. Κάποιες φορές θα το βλέπεις στις προσόψεις και στις εκσκαφές — μέσα στη μοναξιά των ορυχείων. Κι έτσι χωρίς το καλοκαίρι θα περνάει ο χρόνος. Όπως περνούσε και μ’ αυτό εν αναμονή μιας παρουσίας. Μιας παρουσίας που ήταν απουσία κι έτσι εξωτερικά — εσώτερα αυτογεωγραφήθηκε η απουσία μας. Έτσι Σωτήρη επανανακαλύφθηκε ο χρόνος. Επινόηση δεν είναι; Ναι, αυτό είναι για όσους ποιητικά ειδώθηκαν. Κι έτσι η γεωγραφία —η γεωγραφία σου— έρχεται με τις λέξεις της κι επινοεί τη μνήμη. «Μόνο ως μνήμη μπορεί να σωθεί ο χρόνος». Ο σοφός έλεγε άλλοτε ως απώθηση κι άλλοτε ως εξέγερση η μνήμη. Κράτα τη μνήμη ζωντανή ποιητή να εισχωρήσει στη γεωγραφία σου η απουσία μας. Χαρτογράφησε την απουσία σου, να δούμε στο τέλος τι απουσιάζει. «Κάθε τόπος που πατάς δεν είναι πια εκεί». Μέσα στο κοσμικό ρευστό σου δέσε τη γη μας. Δώσε νόημα στη γεωγραφία της απουσίας μας.
Μετανάστευσε σε άλλες συντεταγμένες
- Απ’ όπου κι αν πέρασες έχτισα ένα ναυάγιο
Έλα με τις λέξεις σου
- «Το Ιόνιο πέλαγος ολόγυρά μας» όπως σου μίλησε κάποτε ο Καβάφης
Έλα με τις δικές σου οδούς
- Με τη δική σου Μόνα Λίζα, τη δική σου Λάρισα, τον δικό σου Μιχάλη Κατσαρό, όπου κι αν δείχνουν
Έλα όμως και με τον δικό σου υπαρξισμό τον αχαρτογράφητο («η ζωή μας δραπετεύει μαζί μ’ αυτά που αφήσαμε ενέχυρο για να ζήσουμε») και με τις δικές σου καταστάσεις — τα διαρκή παρόντα σου και τις στατικές απουσίες σου («εδώ που πατάς δεν είναι πια εδώ»).
Όσο για μένα, έρχομαι με τις δικές μου λέξεις, στη μέση ενός καλοκαιριού αποκαθιστώντας τη μνήμη. Ήρθα με κάτι απ’ τα συνθήματα των καταστασιακών αλλά με τη γραφή ενός William Burroughs. Με ένα μακρύ cut-up να σε συναντήσω. Μέσα στη γεωγραφία απουσίαζες αλλά σε βρήκα. Ήμουν κι εγώ εδώ. Πατήσαμε έναν τόπο που για κάποια δεύτερα ήταν εδώ. Γι’ αυτό σου αφιερώνω τις τελευταίες μου λέξεις που θαρρώ από το στόμα μου τις πήρες:
Αναρωτιέμαι τι θα ’χαμε απογίνει όλοι εμείς οι απόκληροι του έρωτα/
βράδια στεγνά στο κρεβάτι μόνοι –ξάγρυπνοι ως το πρωί– χωρίς τη γλώσσα/
Χωρίς τη γλώσσα/ αυτή την ύψιστη μορφή της πορνογραφίας
Ξέρεις, η γλώσσα έχει κι αυτή πολλές συντεταγμένες. Αναγνωρίζει πάντα / μιλάει στο παρόν και τον ενεστώτα. Εδώ σ’ αυτό το ποίημα έρπεις υπόρρητα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος γιατί ό,τι και να απογίναμε δεν έχουμε ακόμα απογίνει. Έχει κι άλλες συντεταγμένες η γλώσσα. Έχει και τις ύψιστες μορφές της. Ποιητικές – πορνογραφικές – αυτοστοχαστικές απουσίες του παρόντος.
Με τα ερωτήματα αυτά ανοιχτά σε καλωσορίζω ποιητή —φίλε Σωτήρη— στη δεύτερη φάση της ποιητικής σου. Αυτής που υπόσχεται να γεωγραφήσει την απουσία.
Χρήστος Νεδελκόπουλος
Θέατρο Άττις – Νέος Χώρος
Μεταξουργείο, 8 Δεκέμβρη 2021
*Εκδ. Κουρσάλ, Μάιος 2021, σελ. 72