Ο Christopher (Kit) Kelen είναι ποιητής, ζωγράφος και ακαδημαϊκός και ζει στην περιοχή Myall Lakes του New South Wales της Αυστραλίας. Γεννήθηκε στο Σίδνεϊ το 1958. Το έργο του δημοσιεύεται από τα μέσα της δεκαετίας του ’70. Η πιο πρόσφατη ποιητική συλλογή του Poor Man‘s Coat – Hardanger Poems, UWAP, εκδόθηκε το 2018. Στη συγγραφική του πορεία των τελευταίων δύο δεκαετιών έχουν κυκλοφορήσει είκοσι ποιητικές του συλλογές στα αγγλικά και πάνω από δέκα σε άλλες γλώσσες (Γαλλικά, Ιταλικά, Κινέζικα, Ισπανικά, Πορτογαλικά, Ινδονησιακά, Νορβηγικά, Σουηδικά και Φιλιπινεζικα). O Kit Kelen είναι επίσης επιμελητής στο λογοτεχνικό περιοδικό «Postcolonial Text» καθώς και στον εκδοτικό οίκο «Flying Islands» για τη σειρά «Pocket Poets Series». Έχουν πραγματοποιηθεί εικαστικές εκθέσεις του, ενώ εκδόσεις βιβλίων του συχνά συνδυάζουν την ποίηση με τη ζωγραφική. Το έργο του συμπεριλήφθη δύο φορές στη βραχεία λίστα του Montreal Poetry Prize, ενώ το 2017 τιμήθηκε με το βραβείο Local Award in the Newcastle Poetry Prize. Είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Macao, όπου δίδαξε για πολλά χρόνια και συνεργαζόμενος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Newcastle. Tο 2017 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Διδάκτορα από το σουηδικό Πανεπιστήμιο του Malmö. Από το 2019 είναι επίσημο μέλος της επιστημονικής κοινότητας «Royal Society of NSW».
Ο πολυγραφότατος Kit Kelen είναι ένας από τους πιο συναρπαστικούς και αναγνωρισμένους σύγχρονους ποιητές της Αυστραλίας. Το ποιητικό του έργο συγκινεί ένα ολοένα αυξανόμενο κοινό τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Το πάθος του για την ποίηση εκτείνεται πέρα από τη συγγραφή και σε εκδοτικά και μεταφραστικά εγχειρήματα, τόσο στην Αυστραλία όσο και στο διεθνή χώρο. Ως εκδότης και διαμεσολαβητής στο χώρο της μετάφρασης, ο Kit Kelen στηρίζει και προωθεί το έργο πολλών ομότεχνών του, ενώ έχει επιμεληθεί αρκετές ανθολογίες τόσο στην αγγλική γλώσσα όσο και δίγλωσσες, μέσα από καρποφόρες συνεργασίες με ποιητές και μεταφραστές από πολλά μέρη του κόσμου. Συντονίζει επίσης διαδικτυακές κοινότητες ποιητικής πρακτικής, ενώ εμπλουτίζει καθημερινά το ιστολόγιό του https://thedailykitkelen.blogspot.com/. Περισσότερα στοιχεία για τον ίδιο και το έργο του μπορεί κανείς να βρει στην προσωπική του ιστοσελίδα http://kitkelen.com/.
‘sleep to dream and wake to play’
Αφετηρία των ποιητικών διαδρομών του Kelen αποτελεί η διερεύνηση του συναισθήματος και η διεύρυνση αντίληψης και γνώσης μέσα από την αισθητοποίηση, με σεβασμό σε κάθε βιωμένη στιγμή της φύσης. Με αίσθηση και συναίσθηση της υλικής πραγματικότητας και του χρόνου, παρατηρεί τα αντιληπτά φαινόμενα διαλογιζόμενος γύρω από το άψευστο της φύσης, τους ατέρμονους κύκλους της, το φευγαλέο πέρασμα της ύπαρξης από τα εδωκοσμικά.
‘there is nothing in this world fast as a mountain’
Ο κόσμος που υφίσταται ως πλανήτης, ως κατοικημένος χώρος, αποτελεί βασικό άξονα στην ποίησή του. Ωστόσο, ως ικανός ιχνηλάτης θαυμάτων, ο Kelen μεταβαίνει παράλληλα και εναλλασσόμενα από την πραγματικότητα στους «άλλους κόσμους» του, παρασύροντας τον αναγνώστη να χαθεί μαζί του μέσα στο ποίημα. Στους χάρτες του Kelen, έμψυχα και άψυχα περιδινούνται καλειδοσκοπικά και συνυφαίνονται στην υλική και αλληγορική διάστασή τους . Μέσα από τους μυητικούς του λαβυρίνθους, εγκόσμια φυσικά τοπία μεταμορφώνονται σε απόκοσμους τόπους του ονείρου, σε οιωνούς υπαρξιακών περιπλανήσεων, σε άχρονα ξέφωτα αναλογισμού, με στοιχεία συμβολισμού τους βουνά, δάση, εποχές του χρόνου, πλάσματα του μικρόκοσμου, μετεωρολογικές εναλλαγές.
‘name the music no one knows’
Ανατρεπτικός βιρτουόζος του λόγου, με ευτονία πνεύματος και χαρακτηριστική εικονοπλαστική δύναμη, αφυπνίζει με εναργή, δηκτική γλώσσα, ευθυκρισία και ιστορική συνείδηση στην πολιτική του ποίηση, γοητεύει με μεταρσιωτικό αλληγορισμό σε ερωτικά του ποιήματα, προσκαλεί σε αναστοχασμό με θυμηδία, διακειμενικές αναφορές και παραβολισμούς στις φιλοσοφικές θεματικές του, διεγείρει ψηλαφώντας το ανεξιχνίαστο απόλυτο της ύπαρξης και του θανάτου.
Ο Kelen έλκεται από το παιχνίδι της μεταφοράς, των νεολογισμών, της αμφι– και πολυσημίας, της έκτασης των λέξεων πέρα από τα σημαινόμενά τους, της παραδοξοποίησης του οικείου. Με επικοινωνιακή πρόθεση και αποτελεσματική δυναμική συνειρμών, χειρίζεται με μαεστρία στοιχεία ανοικείωσης, απευθυνόμενος με ευαισθησία στην αντιληπτική και κριτική ευελιξία του αναγνώστη του, θέλγει με ιδιότυπο ηχόχρωμα και κρυπτικό λυρισμό.
‘when you’ve gone too far, go further’
Οι πλατιές γνώσεις και τα έντονα διαπολιτισμικά ενδιαφέροντα του πολυπλάνητου Kit Kelen διαθλώνται στην ποίησή του, με προεξέχουσες τις απηχήσεις μυθολογικών και ομηρικών στοιχείων, ενώ δε λείπουν οι διάλογοι με έργα σύγχρονων Ελλήνων ποιητών. Ο Kelen συνδυάζει το φιλοσοφικό επιχείρημα με τις συνιστώσες του φυσικού κόσμου εμπνεόμενος από την ελληνική φιλοσοφία, με διακριτή την επικούρεια ιδέα της αταραξίας, ως κατάσταση αυτοκυριαρχίας, γαλήνης, ομοιόστασης.
Μέσα από αυτό το πρίσμα συνομιλεί με τα αγαπημένα του σύννεφα, που γι’ αυτόν συμβολίζουν τους ουρανούς, και με τον κήπο, ως σύμβολο της γης και του επίγειου βίου.
‘stretch and so make skies of it’
Τα σύννεφα είναι ταξιδευτές της γης, που προσπερνώντας και αψηφώντας τα όρια και τα σύνορά της, μας καλούν να συλλάβουμε την ολότητα του σύμπαντος, του ενοποιημένου κόσμου. Καθώς μετακινούνται αδιάκοπα, κανένα σύννεφο δεν είναι ξένο. Ο ουρανός είναι μια απεικόνιση της απόστασης και άρα μια εικόνα του χρόνου για τον Kelen. Αντικατοπτρίζει τα φαινόμενά του μέσα από την τέχνη και την παρατήρηση, αναστοχάζεται πάνω στη συμβολική και φιλοσοφική τους σημασία.
Ο Kelen ενθαρρύνει τον αναγνώστη του να κοιτάξει ψηλά στον ουρανό συσχετίζοντας τις προσωπικές ενέργειες με ό,τι διαδραματίζεται πάνω από τον άνθρωπο, ως αισθητική επιταγή αλλά και ως σημαντική πολιτική πράξη.
Και τον παρακινεί να κοιτάξει κάτω στη γη για να επικεντρωθεί στο παρόν μέσα από την ευγνωμοσύνη για το παρελθόν και την ελπίδα για το μέλλον με την παρουσία του στον κήπο, ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι σκόπιμη ή αποτέλεσμα σύμπτωσης και συγκυρίας.
‘here we go out in the garden’
Για τον Kelen, o κήπος δεν αποτελεί χώρο άφιξης, αλλά ένα ταξίδι στο σημείο όπου έχουμε ανάγκη να βρισκόμαστε και σε ό,τι έχουμε να κάνουμε ή είναι ανάγκη να γίνει. Μας καλεί να εργαστούμε μέσα σ’ αυτόν, καλλιεργώντας την αναζήτηση της αλήθειας, τον ανθρωπισμό, την παρρησία, την εύνοια, την προσωπική ευδαιμονία.
Στον κήπο, όπου επικρατεί η ηρεμία και η εσωτερική αρμονία, συνέρχονται η φύση, η λέξη και η τέχνη. Μέσα του συνυπάρχουμε με τον ουρανό, το ποίημα και την εικόνα που πρόκειται να γεννηθεί.
‘as flight is to the bird one follows’
Η ανάσα του ποιητικού λόγου, όμοια με τη δημιουργία μιας εικόνας, όμοια με τη γένεση ενός νέφους ή τον τροπισμό και την αυτενέργεια στη βλάστηση του κήπου, συνεπάγεται και προϋποθέτει το παλίμψηστο και τη ροή.
Σμιλεύοντας το ατέλεστο και ανιχνεύοντας το ευεργετικά ή οδυνηρά αμετουσίωτο, με τη σελίδα, τον ουρανό, τη γη, τον καμβά, να αλληλοτροφοδοτούνται σε σχέση αναλογίας μεταξύ τους και το κάθε ένα σε δικό του χρόνο, ο δημιουργός κινείται για τον Kelen σε μια επιφάνεια που ποτέ δεν είναι απολύτως κενή, ενώ συχνά ωθείται στο να ξεκινήσει απ’ την αρχή χωρίς ακριβώς να αποκρύπτει ίχνη που αφέθηκαν πάνω της σε προηγούμενη στιγμή.
‘walk into the paint — be lost’
«Περιπατητικά», «peripatetic», όπως ο ίδιος αποκαλεί τον τρόπο που αγαπά να γράφει, o Kelen απελευθερώνει στα ποιήματά του τις λέξεις, ως σημεία και στίγματα, και τις αφήνει να απλωθούν, να απορροφηθούν, εγγίζουν, δημιουργούν ρεύματα και δίνες και τελικά αλλεπάλληλα επίπεδα ανάγνωσης, όπως η πινελιά στις ζωγραφικές του επιφάνειες.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον Kelen υφίσταται λοιπόν μια αρχαιολογία πίσω από τη γνώση του πώς η ζωγραφιά, όμοια με τον κήπο, όμοια με το ποίημα, έφτασε να διαμορφωθεί όπως αυτή υπάρχει μαζί μας αυτή τη στιγμή.
Ο κήπος, τα σύννεφα και η εικόνα αποτελούν και τους άξονες της τρίτομης ποιητικής συλλογής του «Ataraxia», με τους επιμέρους τίτλους «a field guide to Australian clouds» | «a book of pictures» | «ataraxia».
Τα εικαστικά έργα του συνοδεύουν συλλογές και αφορισμούς του που εμπνέονται από τη σχέση της τέχνης με την ποίηση, την κοινότητα και το περιβάλλον, ενώ στην ekphrastic ποίησή του συνομιλεί με ζωγραφικά έργα τέχνης μέσα από το συγκείμενό τους, τις αναφορές ή την ένταξή τους σε καλλιτεχνικά κινήματα.
Η εκφρασιακή κεντρομόλος της ποιητικής και εικαστικής τέχνης του Kit Kelen
συναιρείται με τις φιλοσοφικές του θεωρήσεις στον υπότιτλο του ιστολογίου του: “All works a draft until we’re gone”.
Θεοδώρα Αραμπατζή
σημειώσεις:
*στοιχεία του κειμένου αντλήθηκαν από το εισαγωγικό σημείωμα του Kit Kelen, με τίτλο ‘garden and heavens’ για την τριλογία του ‘Ataraxia’
*οι στίχοι που παρεμβάλλονται στο κείμενο ανήκουν σε ποιήματα του Kit Kelen
μεταφράσεις επιλογής ποιημάτων του Kit Kelen:
Θεοδώρα Αραμπατζή
Καθηγήτρια μέσης εκπαίδευσης, επιμελήτρια ελληνόγλωσσου τομέα της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Νεότητας του Μονάχου | Internationale Jugendbibliothek, München | International Youth Library
Πέτρος Πανάου
Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδικής Λογοτεχνίας στο University of Georgia. Συντάκτης του περιοδικού Bookbird: A Journal of International Children’s Literature.
Ποιήματα του Kit Kelen
το δέντρο υψώνεται
όχι ολόισια σα βέλος
ούτε ακριβώς μελωδικά
κροταλισμένο από ήλιο
και μουσκεμένο με ουρανό
το δέντρο ανεβαίνει
φύλλο το φύλλο χτίζει
οργώνει, διορύσσει
αυτοκρατορικός ρακοσυλλέκτης
περιμαζεύει ό,τι μπορεί
έχεις δει άστρα
για ένα άγγιγμά του να σιμώνουν;
μέσα του αντιφέγγουν ώρες
άραγε ποιές;
ρολόι κανένα δε θα πει
σπίτια των ταπεινών
και φτερωτών περαστικών
των αναρριχητών και των σκαφιάδων
του δάσους γελωτοποιών
το δέντρο στροβιλίζεται
μαζί του ο κόσμος όλος
εκτείνεται εν στάσει
το δέντρο είναι τορνευτής στροφών
τον εαυτό του ξεπερνά σε κύκλους
έτσι που να ‘χουν όνομα τα χρόνια
κάθε ένα και για μια διαφορά
ανεμοδέρνεται
στα φτερουγίσματα ερωτευμένων
πολλών το σπίτι κι απανέμι
κι όταν ραγίσει το κλαδί
το δέντρο δρέπει σύννεφα
την αύρα τιθασεύει
τ’ όνειρο μέσα του
όλο μάτια
είναι όσο κοιμόμασταν
που στάθηκε το δέντρο
φανέρωσε τους μήνες που ήμασταν μακριά
φανέρωσε στους μήνες πως ήμασταν μακριά
φώτισε το φεγγάρι του δέντρου εποχές
ακόμα και στο θάνατο καλά στελεχωμένο
πολυταξιδεμένο
κι ούτε μια σκέψη για το δάσος
που είμαστε και ήμασταν, θα είμαστε
μέσα στ’ αγρίωμα, στην ανημερωσιά του όλη ούτε λέξη
όμως εγώ να τραγουδήσω ήρθα
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
δέντρα κι αστέρια
το καθένα στον καιρό του
οι εκπνοές τους αυγή και δύση
το ‘να μες στ’ άλλο να σβήνει
κι από καμπαναριό ακόμα πιο καλό
το ίσιο τους ανάστημα
κι από προσευχή ακόμα πιο καλή
η δική τους η σιωπή
[μετάφραση: Πέτρος Πανάου]
η σιωπή
έχει να πλέξει αγάπη
είναι ό,τι ανάμεσα σ’ αναπνοές, σε λέξεις
ανάμεσα σε κάθε άγγιμα
όταν ακόμα αγγίζεις
μα τίποτα να πεις δεν έχει μείνει
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
στον παράδεισο
τα κείμενα όλων των επιστολών που δε γραφτήκανε ποτές
σκέψεις υπερβολικά αγαθές ή έξυπνες για να υπάρξουν
όλα θα πάνε καλά, όλα θα πάνε καλά
αυτό λένε σαν πλησιάζει το τέλος
στον παράδεισο
ο απαλός ήχος
κελαρυστού νερού
στην κόλαση
μια βρύση που στάζει
[μετάφραση: Πέτρος Πανάου]
γύρω στον κήπο
με διαπέρασε ένας ήλιος
φώτισε εκεί
που όλα είναι να φτιαχτούν όπως τα πάντα
κι όλα με θυμικό δικό τους μεγαλώνουν
πάμφορα κι άφετα
σ’ απαντοχή των εποχών
πώς έλαμψαν τα Λόρι τα Πολύχρωμα
και πώς πάλι πετάχτηκε σαν αστραπή η κίσσα
κι έχει το τίποτα να μας διδάξει
το ότι γύρω εδώ κανείς δεν έχει σφάλει
έξω απ’ τον κόσμο ένα ταχυδρομικό κουτί έχω φυλάξει
με κάρτες σαν αυτήν, να προβοδίσω
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
ημέρες της ζωής, καιρός μου
περιδιαβαίνοντας ανάμεσα στα απανταχού τα θαύματα
εκεί που κράτησα τις μέρες μου
και τις κρατώ ακόμα
έτσι σε σένα έρχομαι
σε χρώματα δικά σου
προσπάθησε να δεις
είναι το γιατί ζούμε κι ανασαίνουμε
διάφανο υφάδι
θρύμμα ανάμεσα στα χέρια
ό,τι κι αν χτίστηκε
μια στιγμή είναι
χρειάζονται τριαντάφυλλα
για να οσμιστείς το χρόνο
και το γιατί
είναι που πάντα με ταξίδευε
αφορισμός μου
μια ορθάνοιχτη καρδιά
του κόσμου η σπουδή
ήταν δουλειά μου
μ’ άλλα λόγια
όλη η δουλειά μου ήταν
και παρακαταθήκη
ιερογλυφικά που περιπέτειες κρύβουν
και βέβαια είμαι στην πλοκή χαμένος
κι είναι κι αυτή η λευκή σελίδα όπου βρισκόμαστε
εκεί απ’ όπου πάντα ξεκινάμε
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
άσε σήμερα τα πάντα να θεριέψουν
αγκάλιασε το ποίημα
καταξόδεψε την ψυχή
κοιμήσου για να ονειρευτείς και ξύπνα για να παίξεις
άσε σήμερα τα πάντα ν’ αγριέψουν
ας μας καλέσουν τα πνεύματα
κι εμείς ας ανταποδώσουμε
μόνο τις λέξεις
να κουβαλούμε
απ’ την πόρτα μου
τίποτ’ άλλο εξόν δρόμος
ό,τι πράσινο τον ουρανό παλεύει για να φτάσει
για φως και για αγάπη
καταξόδεψε την μπογιά
αφέσου και πλεύσε σ’ ένα ποίημα μέσα
μόνο λέξεις
να γεννιούνται
μόνο με λέξεις να γίνεσαι
άσε σήμερα τα πάντα ν’ αγριέψουν
ξύπνα για να παίξεις και κοιμώμενος να ονειρεύεσαι
έτσι θα φτιάξουμε το θάμα
Θεό και θεϊκά πράματα
να λευτερώσουμε
σήμερα
άσε τα πάντα να θεριέψουν
[μετάφραση: Πέτρος Πανάου]
η αλήθεια
την πήραμε το κατόπι
μαζί με ένα τσούρμο κυνηγόσκυλα
μα όλο και ξεμάκραινε η οσμή της
ένας λυμένος βρυχηθμός μονάχα ήταν
ή, απ’ όποια εμπιστοσύνη προδομένη
η αλήθεια
καμιά φορά μπορούσες και να τη γευτείς ακόμα
να την καταπιείς
μπορεί και να παλινδρομούσε
ό,τι ήτανε και είναι
η πικρή αλήθεια
σκληρή υποθήκη
κάποιες ζωές
υπάρχουν για να λές αλήθεια
μέχρι που αλήθεια να μην υπάρχει πια
κάποιοι από εμάς θα πρέπει πρώτα να χαθούν
ώστε να βρουν το δρόμο
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
και να η ιστορία που θα σώσει τον κόσμο
απλά πες ναι μ’ άκουσες
θα με ακούσεις
άσε την ιστορία μέσα της να σ’ αφήσει
αποδέξου το σασπένς
θες να μάθεις αυτό
που ακόμα δεν μπορείς να μάθεις
φυσικά και θα υπάρξει πόνος
θα αντιτεθούν αλήθειες
θα γίνουμε σοφότεροι
τι «ν» αυτό
που τα πλιότερα κουφάρια φέρνει;
το πάθος αυτών
που ήδη γνωρίζουν
κι ένα μόνο δόγμα
μπορεί να γεμίσει αμέτρητα
νεκροταφεία
τι «ν. αυτό που μας κρατά ζωντανούς;
κράτα την κουβέντα ζωντανή
θέλω να μάθω πώς τελειώνει η ιστορία
κράτα την κουβέντα ζωντανή
θα ακούω
υπόσχομαι
[μετάφραση: Πέτρος Πανάου]
μου αρέσει να φαντάζομαι πως
στην προ της πρώτης λέξης εποχή
υπήρχε ήδη πείνα, στρατηγική, δικαιοσύνη, αγάπη
υπήρχαν προβλήματα και αρωγή, υπήρχε τρυφερότητα, θλίψη
όμως μπορούσαν ακόμα καινούργιες ελπίδες να επέλθουν
γιατί ήμασταν ζώα τότε
δίχως τα προβλήματα της αφαιρετικής σκέψης
[μετάφραση: Πέτρος Πανάου]
άνθρωπος πολύτροπος
κουπιά παφλάστε
στο μεθοκοπημένο έρεβος της θάλασσας το νου σας
τα μάτια σας ψηλά στο θόλο το γαλάζιο
αφήστε με να πω μια ιστορία
είναι ένα πράγμα
και ύστερα ένα άλλο
είναι το πως ελεύθερες αφήνονται οι λέξεις
ό,τι κι αν πω ίσως να είναι κι ίσως αλήθεια να μην είναι
είμαι κανένας
και εσύ – δικός μου αναγνώστης
ανώνυμος κι εσύ
δέσε με στο κατάρτι
τράβα κουπί, μη σταματάς
και πρέπει το τραγούδι τους ν’ ακούσω
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
το παρελθόν είν’ όποιο σύννεφο περαστικό
(απόσπασμα)
κοίταξε στον αιώνα μας ψηλά
και δες
σύρματα που πηγαινοφέρνουν ψέματα κι αλήθειες
και αφαιρούν από τη νύχτα το σκοτάδι
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
η σημαία μου
είναι μια πετσέτα για την παραλία, γεμάτη άμμο
φυλές ολόκληρες τυλιγμένες μέσα της
απρόθυμος ουρανός – της καρδιάς καταφύγιο
στη μέση της νυχτιάς
του νου το καταφύγιο είν’ η καρδιά
η σημαία
πρέπει να ’ναι τα πάντα για τους πάντες
ένας αιωρούμενος καθρέφτης, μια αντανάκλαση που ξετυλίγεται
και οφείλει να ευχαριστεί τους πάντες
σ’ ένα δωμάτιο με τη βασίλισσα της Αγγλίας θα ’βλεπες τη βασίλισσα
κι αυτή θα ‘βλεπε εσένα, τον υπήκοό της
μια σημαία μέσα στις πολλές
στους θάμνους μέσα θα ’χε καρακάξες να πετούν και να μπλέκονται
άρπαξέ τες μ’ αυτό τον τρόπο όταν γίνονται κτητικές
στ’ αυτοκίνητο του μεγάλου αφεντικού μπροστά
πιο πολλής απ’ το γυαλιστερό μέταλλο, ο σκούρος κατράς
μες τη νύχτα θα διάλεγες τα’ αστέρια
φωτεινές καρφίτσες απ’ άλλον ουρανό
όπου η αληθινή σημαία πρέπει να πετάξει
να παρασυρθεί, ν’ απελευθερωθεί
απ’ τον συνηθισμένο της ιστό
τετράγωνο κομμένο απ’ τον παράδεισο
και άρα με κλωστές δεμένο
[μετάφραση: Πέτρος Πανάου]
αν θα κοιμάμαι
σαν έρθουν οι άγριες φωνές
σαν με τις πρώτες τις ριπές πυρσοκροτήσουν
όταν η γη θα σείεται
κι όταν το κύμα από εδώ περάσει
σειρά σαν θα ‘χει το μοιραίο χτύπημα στην πόρτα
και της Πανδώρας το κουτί τον κυκεώνα λύσει
όταν ο θάνατος θα είναι βέβαιος σα φόρος
κι οι αμαρτίες ανομολόγητες ακόμα
σκέψου διπλά
πριν απ’ τον κόσμο τον καλύτερό μας
με ξυπνήσεις
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
μικρή υπόδειξη από τον αρχαίο κόσμο
στάσου ακίνητη
ρίγος το μαρμαρο θα σύρει
χόρεψε πάνω του
κι ο αμφορέας θα γνέθει
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
Τρία ποιήματα από την ενότητα from Celan
πες το
ορκίσου τις παλίρροιες σπάσε
σ’ ένα ρολόι ημικύκλιο τα δέντρα περπατούν
εμείς στο χώμα πακτωμένοι
πράσινο άλαλο από θαύμα ρετσίνι ναρκωμένο
και γλώσσες στομωμένες να προσδοκάμε ακόμα
τη μοίρα μη εννοώντας να πιστέψουμε
γίνε κερί και στις δυο άκρες
πνίξε με στη φλόγα
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
ο χρόνος στο κέλυφος του ρολογιού επιστρέφει
στη θάλασσα που τον γέννησε
ο χρόνος την καρδιά βαθιά στα σπλάχνα σέρνει εντός του το φεγγάρι
σε λινάτσα
καταβροχθίζουμε ό,τι από χρόνο υπάρχει
εκεί απ’ όπου έπεσες έχεις να κάνεις δρόμο
και παράδεισο αυτό το κέρμα που αχνοχάνεται, κηλίδα
γαλάζια όπως ήταν πίσω απ’ όλους τούτους τους καιρούς
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
πάλι στον ουρανό μιλάς
σαρκώδη σύννεφα ξεσπούν πάνω σε πράγματα, στη σκέψη
διείσδυσες να φτάσεις εκεί που αλήθεια είναι τα σκοτάδια
σε κάποιο νου ακόμα υπάρχουν αναλαμπές των πάντων
κοιτάμε εντός του μια άκρη που φεγγοβολά, που ολοένα αναδιπλώνεται
αυτή η θάλασσα βυθού μιας δαχτυλήθρας
εγείρεται με μια και μόνη σπίθα
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
δύο ποιήματα πάνω στην ποίηση της Αντιγόνης Κεφαλά
τις θάλασσες μέσα μου αφουγκράσου
σ’ όλων των περιστάσεων το ύψος ορθωμένες
και σα σε κεχριμπάρι κολυμπώντας
ένα τραγούδι
μας έφερε στην άλλη ακτή
τραγούδησέ με
από αγαλήνευτο σκαρί
άγιοι ξεμπαρκάρουν
κάλεσμα μέσα από τους τοίχους όλους
μάτια υψώνονται
και ταλαντώνονται
για ενός ονόματος τη χαρμοσύνη
οι άδειοι δρόμοι
και τ’ αλυχτίσματα
πήραν μακριά
το φεγγαρόφωτο και πάνε
πάει καιρός που κατρακύλισαν τ’ αστέρια
ήρθαν να φυγαδεύσουν στα κλεφτά τη νύχτα
ήδη δικό τους ό,τι απόμεινε απ’ τη μέρα
δικές τους οι σελίδες
σειρά η τύπωση έχει τώρα
μέσα από ένα τοίχο ραγισμένο
μία αχτίδα, μόνο μιά
το πρίσμα έταξε
γεύση φωτός
να γίνουν θρύψαλλα τα μάγια
πουλιά σαν κρύσταλλο που κελαηδούν
γαλάζιο
δική μου απόφαση
να ζω
σ’ ένα βιβλίο
να ‘μαι τραγούδι και πουλί
σε σκοτεινό βουνό
και να μιλώ
με ίσκιους
κι ο άνιχνος εγώ
να τρεμοφέγγω
τον εαυτό μου απαλλάσσοντας
από το σκεδασμό
εγώ, σα μες σε κεχριμπάρι κολυμπώντας
και τραγουδώ
μέχρι την άλλη την ακτή
τραγούδησέ με
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
αράχνη
πόσο γυμνή η αράχνη
καθώς το θύμα της αφήνει ν’ αποθέσουν
πανάρχαιοι αναδέτες, τροχαλίες
καθώς το φρέσκο πτώμα στα άδυτά της αποσύρει
και με δαγκωματιά πρώτη γλυκιά το φθείρει
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
ένα ποίημα πάνω στην ποίηση του Δημήτρη Τσαλουμά
ένας ωκεανός είναι ένας άλλος
κι όλοι εδώ σμίγουν
μες σε σκοτάδι που έγνεσαν τα άστρα
μέσα σε φώς μυριόηχου φεγγαριού
ο ουρανός ανάληψη
μα η θάλασσα ολοένα ευθυπλοεί
και τραγουδάμε με τον άνεμο
μέσα απ’ του κόσμου τις ρωγμές
γράφουμε, μήπως ένα κεφάλι πάνω από τις λέξεις κρατηθούμε
ό,τι ειπωμένο ακέραια, άθραυστο κύμα είναι
όλα μας τα ονόματα πάνω στο πέλαγο αυτό γραμμένα
μες στην κορφή αυτής της θημωνιάς
φωλιάζουν έγνοιες
τις λευτερώνει ο ήλιος μες στο γιόμα του
θεριεύοντας τις δρασκελίζει
πιέζει πέρα από την ορατή ακτή
ενώνεται με ό,τι άγνωρο είναι ακόμα
με ό,τι είναι ακόμα να υπάρξει
και τραγουδάμε ως το φως
να ονειρευτεί εντός μας
τραγούδι με τον άνεμο
μέσα απ’ του κόσμου τις ρωγμές
ένας ωκεανός είν’άλλος ένας
σκοτασμός, από άστρα υφαμένος
όλα μας τα ονόματα
επιγράμματα
όλα εδώ
σε φως του ονείρου
σμίγουν
δες το σταυρό
μάθε πως σπίτι σου έχεις φτάσει
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
τρία ποιήματα από την ενότητα: a postcard from the fires [drafts from recent months 01/2020]
τώρα είν’ η ώρα να σταθούμε
με τα δέντρα
κόντρα στο ξάκρισμα
ενάντια στη φωτιά
…
αν ένα δε στυλώσουμε
όλα θα καταρρεύσουν
τίνος φωτιά;
δική μας; ή δική τους;
ή, του Θεού, θα πεις
αυτό σου πρέπει
παίρνει μακριά το κρίμα
και μόνο η θειότητα αρκεί
να μη ρωτάς
και να μη λες αλήθειες
και διακύβευσε,
και πάντρεψε και κάψε
με προσοχή
και ξαναμέτρα
τίνος;
δεν πρέπει να ρωτάς
χρειάζονται εικασίες
μια θεωρία πλάσε
εφάρμοσέ την
πάσα θεότητα δεκτή
κάνε ησυχία αν μπορείς
άκου τις φλόγες
άκου τες
τη βάτο καίνε
οι φλόγες από τύχη
ξεχειλίζουν
ψήλωσε κι άλλο το σωρό, ως το άγγιγμα του ήλιου
αυτό το χαλεπό ψιθύρισμα και πάλι
αυτοί που ξέρουν, που κατανοούν
μιλούν στον εαυτό τους, πάλι
βρέχει ο ουρανός λόγχες φλεγόμενες
και η βροχή λησμόνησε να πέσει
της φύσης είναι
κάποιος κύκλος
η θεϊκή σοφία ψιθυρίζει
κάρφος και χτύπημα θεού
στον κρότο του
τον άκμονα άσε να αντηχεί
και μη σε νοιάζει
άσε απ’ το νου σου η αύρα να περάσει
είναι εδώ εκεί που ονειρεύτηκες
μέτρησε κάτι πάλι και πάλι απ’ την αρχή
με προσοχή μεγάλη
μα όχι, πίσω στο τυφλό παραπατάς το τρέκλισμα
στο μονολογητό σου τρόπους για να βρεις
το όφελος ν’ αδράξεις
ο εφιάλτης σ’ όραμα
φτιάξε ένα σύννεφο από αστραπή, φωτιά
ποιός τάχα εκεί ανήκει;
δημιουργία όλα αυτά
εύρημα όλα
ψέμα οι φωτιές
αυτό που θες ν’ακούσεις θα στο πω
πολύς χρυσός, και πιο πολύ ασήμι
πήρα το δρόμο αυτό
και ακολούθησα της στάχτης μονοπάτια
κάποιοι εδώ ίχνος κανένα δεν αφήσαν
γι’ αυτό δεν τους γνωρίζουμε ακόμα
θέρισε θύελλες
και σπείρε έριδες
και φτιάξε Βίβλους απ’ αυτό το φίνο το κεντίδι
μήτε οι δεινόσαυροι διδάχθηκαν ποτέ
τις μέρες τους πώς να μετρήσουν
κι όμως πατάχθηκαν κι αυτοί
γι’ αυτό το βέβηλό τους βλέμμα
και μές στο παραμύθι
όλα ωραία
ψήλωσε κι άλλο το σωρό
ώσπου ν’αγγίξει ο ήλιος
τις μετοχές και το ρευστό
και τους καυτούς λιγνίτες
πέρα από εμάς το πουθενά είναι τώρα
η ασφυξία σου έκστασή μου
φωτιά ποιανού;
δική μου; ή δική σου;
βλαστήμα τους θεούς
και τώρα μέτρα
και μέτρα αύριο, πάλι
δε θα ‘ναι απ’ τον καπνό
που θα ξυπνήσεις
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
η ξηρασία κάνει τα πάντα πιο μικρά
το μέλλον για παράδειγμα
έχει πια μείνει τόσο λιγότερο απ’ αυτό
ο αυασμός απογυμνώνει τα οστά
ακόμα και του δέντρου
τα πάντα διαφαίνονται
άτιμο πράγμα ο θέρειος φόβος
στεγνά κι ολόστεγνα
σελίδες σαν αυτή μπορούν ν’ αρπάξουν
θα ’χουμε ωστόσο το γιατί
καιρού επιτρέποντος – μια απουσία
ζωή σε κουβάδες
τόσους πολλούς, τόση πολλή
κούφιος αντίλαλος
σκαθάρια που αργοσέρνονται στο κάμα
νεκρά κλαριά
κι ούτε ένα απ’ τα πουλιά κρυμμένο
η ανομβρία είναι ένα μακρύ ταξίδι
ως τη στέρνα
είναι το πόσο μακριά έχουμε φτάσει
πόσο μακριά μας μένει ακόμα για να πάμε
κανείς δεν ξέρει πόσο απέχει η ξηρασία
τ’ όνειρο συρρικνώνει
ακαριαία
και το φινάλε, της φωτιάς
πόσο μικροί είμαστε τώρα
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
φυγαδεύοντας το καλοκαίρι
πάντα μπορεί στο πουθενά να πάει
ξερός χειμώνας
για αρχή
πάρε ένα προσαψίδι
από τ’ απομεινάρια της φωτιάς
βάλε το πλάι στο φρύγανο που μοιάζει αχυρένιο
σκληρό το πως το τίποτα αρπάζει
πόσο αγαπώ αυτό το μπλε το πέρα απ’ το λυκόφως
που ύστερα απροσδόκητα θα φύγει
αφότου δύσει φτιάχνουμε έναν ήλιο
κυλάει στο αίμα
η φωτιά σφυγμός
σαν το παιδί
όλους τους δρόμους τρέχει
σου λέει
πως είσαι ζωντανός
και πως να καίνε τόσα άλλα θα μπορούσαν
λυσσομανάει καπνός στων πράσινων ακρόκλαδων τους χτύπους
σαν την επίγνωση η φωτιά σκορπάει
μέρα στη νύχτα
κι εδώ το μεσοδιάστημα
όνειρο πυρετού
στην ηρεμία
πριν τη βροχή
μέσα στο σούρουπο
λίγο πριν πέσει η δροσιά
σ’ απαντοχή ακόμα
κεριά γενέθλια άναψε
πασσάλους φράχτη
η χώρα απέραντα παλιά
σελάσσεται
μ’ αυτό το ελάχιστο χορτάρι το πυρφόρο
μήπως στον ουρανό και δείξει κάτι
που να μην είναι του καλοκαιριού φωτιές
την τελευταία βόλτα κάνει
το σκοτάδι
για να σιγουρευτεί και μόνο
πως τις φωτιές μας
έχουμε κοιμίσει
[μετάφραση: Θεοδώρα Αραμπατζή]
~*~
ένα κάλεσμα
οι ίδιες λέξεις
συχνά με καλούν
γιατί – με απλά λόγια –
γνωρίζουν τι εννοώ και τι σημαίνω
[μετάφραση: Πέτρος Πανάου]
Christopher (Kit) Kelen 客遠文
Γέννηση
Sydney, Australia, 1958.
Τίτλοι
Doctor of Philosophy, Doctor of Education Emeritus Professor (English Dept, Faculty of Arts and Humanities, University of Macau)
Honorary Doctorate by the University of Malmö, Sweden
Justice of the Peace in New South Wales (#160524)
Fellow of the Royal Society of New South Wales
Ακαδημαϊκές σπουδές
B.A. (Double English Literature major), University of Sydney, 1979.
Dip.Ed. (Teaching Methods: English, ESL), University of Sydney, 1980.
Dip Communications, University of Technology, Sydney, 1986.
M.A. (Applied Linguistics TESOL), University of Sydney, 1987.
Εκτεταμένες Ποιητικές Συλλογές
Kelen, C. (2019). Wake to Play-Poems in First Philosophy. Macao: ASM, Markwell, NSW: Cerberus, Angeles City:The Center for Kapampangan Studies. ISBN 978-99965-57-46-0
Kelen, C. (2018). Poor Man’s Coat: Hardanger Poems. Perth: UWAP. ISBN: 9781742589763
Kelen, C. (2014). Scavengers’ Season. Sydney: Puncher and Wattmann. ISBN: 9781922186591
Kelen, C. (2011). A Pocket Kit. Markwell, NSW: Flying Island Books. ISBN: 978-999654227-5
Kelen, C. (2010). To the Single Man’s Hut [Volume of poems and pictures and exhibition of paintings at Fantasia Galleries, Tap Seac, Macao]. Macao: ASM. ISBN: 979-99-937-3205-0
Kelen, C. (2010). In Conversation with the River [Volume of poems]. Chicago: Virtual Artists‘ Collective. ISBN: 978-09819-8985-3
Kelen, C. (2010). China Years – Selected and New Poems. Macao: ASM. ISBN: 978-9996542-14-5
Kelen, C. (2009). God Preserve Me from Those Who Want What’s Best for Me—Homage to the Romanian Poets. Newcastle: Picaro Press ISBN: 978- 19-209-5780-3.
Kelen, C. (2008). After Meng Jiao—Responses to the Tang Poet. Chicago: VAC Publishing. ISBN: 978-09-798-8252-4
Kelen, C. (2008). As From the Living page: One Hundred Poems for Yao Feng [Trilingual volume of poetry]. Macao: ASM. ISBN: 978-99-937-9722-7
Kelen, K and A. Vong. (2007). Spring Wind Brings the Fireworks—Translations, Variations and Responses to the Poetry of Xin Qiji. Chicago: VAC Publishing. ISBN:978-0977-297-49-8
Kelen, C. (2007). Dredging the Delta [volume of Macao poems and sketches]. UK: Cinnamon Press. ISBN: 978-19056-1420-2
Kelen, C. (2006). Eight Days in Lhasa. [Volume of Poetry]. Chicago: VAC Publishing. ISBN: 978-0977-297-43-6
Kelen, C. (2003). New Territories, Hong Kong: Loudest Place on Earth. [Volume of poems and photographs]. Assisted by the Hong Kong Arts Development Council.
Kelen, C. (2000). Republics. [Poetry Collection]. Wollongong: Five Islands Press, University of Wollongong. ISBN: 978-0864-18597-6
Kelen, C. (1998). Mobius. [Poetry Collection]. Nepean: University of Western Sydney. ISBN: 978-09-587-2934-5
Kelen, C. (1997). Green Lizard Manifesto. [Poetry Collection]. Sydney: Cerberus Press. ISBN:978-09-587-2931-4
Kelen, C. (1992). The Naming of the Harbour and the Trees. [Poetry Collection] Sydney: Hale and Iremonger. ISBN: 978-08-680-6466-6
Μεταφρασμένο ποιητικό έργο
2019 Glasfjorden (The Glass Fjord), Translated into Norwegian by Odveig Klyve.
2015 Kidung Alam Terbuka (A Song out of Doors). Translated into Indonesian by Chrysogonus Siddha Malilang. Yogyakarta: Gita Dananjaya.
2014 Arbres et Etoiles (Trees and Stars). Translated into French by Béatrice Machet-Franke. Paris: L’Harmattan.
2014 梯間迷途 (As to the Ladders of Whichway). Translated into Chinese by Chris Song Zijiang. Macao: ASM
2013 Idolatria dos Antepassados. Translated into Portuguese by Andreia Sarabando. Lisbon: Centre for English Translation (CETAPS), New University of Lisbon.
2013 Sacred to the Memory and Secret of the Rain – in two Filipino languages (Kapampangan and Tagalog) plus English. Translated by Oscar Balajadia (Papa Osumbal). Published by The Center for Capampangan Studies – Holy Angel University.
2011 Snow – in Swedish monolingual edition. Genarp: Munart.
2010 The Whole Forest Dancing – in separate Italian, Portuguese, Chinese and English editions. New South Wales: PressPress Books.
2010 中國 歲月 : 詩選及新作 China Years: Selected and New Poems. Translated by Iris Fan Xing. Macao: ASM
2008 As From the Living Page – in Portuguese, Chinese and English. Macao: ASM
2007 客遠文看澳門 – Kit Kelen’s Macao – in Chinese and English. Various translators. Macao: ASM
Κατάλογοι Ποίησης/Τέχνης
Kelen, K. (2017). Up Through Branches – Por Árvores Acima – Painting and Poetry Exhbition Catalogue (in three languages: English, Chinese and Portuguese), SNBA (National Society of Fine Arts) Gallery, Lisbon.
Kelen, K. (2014). Pictures of Nothing at All. Catalogue [in three languages (English, Chinese, Portuguese) of painting and poetry exhibition held at Macau Museum of Art.
Kelen, K and C. Archer. (2010). Time with the Sky [Poetry/Painting Exhibition Catalogue]. Hong Kong: Loudest Place on Earth.
Kelen, C. (2009). The River Considered as Sea – Ten Sketches of Macao [Ten part poem, in three languages (English, Chinese, Portuguese) with accompanying paintings]. Macau: University of Macau.
Kelen.K. (2006). Sketches of Macao. Macao: ASM.
Πεζογραφία
Kelen, C. (2007). The Boy Who Went Under the Border and Other Stories. Macao: Macao Closer. ISSN1994-4470
Kelen, C. (2006). Macao: A Map of the Seasons [Volume of Stories and Poems]. Macao: ASM (Association of Stories in Macao). ISBN: 999-37-864-0-3
Kelen, C. (2006). A Wager With the Gods [novel]. Macao: ASM (Association of Stories in Macao). ISBN: 999-37-864-1-1
Kelen, C. (1980). Punks travels. [Novel]. Sydney: Backdoor Press. ISBN: 095944310X
Διακρίσεις
2017 Winner of Local Award, Newcastle Poetry Prize, for the long poem ‘A Field Guide to Australian Clouds — Prolegomenon’.
2017 Shortlisted for the Montreal Poetry Prize
2013 Winner of Local Award, Newcastle Poetry Prize, for the long poem ‘Shed’.
2012 Shortlisted (Highly Commended) for the Blake Prize for Religious Poetry.
2010 Second Place in the Newcastle Poetry Prize for the long poem ‘Time with the Sky’.
2009 Shortlisted for PressPress Poetry Chapbook Award.
2008 Winner of the Patricia Hackett prize (Westerly – literary journal of the University of Western Australia)
2005 Shortlisted, Newcastle Poetry Prize.
1999 Winner, Blundstone National Essay Competition (Island Magazine) for the essay ‘Waltzing Matilda’.
1999 Second Prize Winner, Gwen Harwood Poetry Award.
1993 Anne Elder Award – Victorian Fellowship of Australian Writers – for The Naming of the Harbour and the Trees.
1991 Second Prize Winner, Printed Matter International Poetry Award, Tokyo.
1988 First Prize Winner, Poems to 80 lines ABC/ABA Bicentennial Poetry Competition.
1988 Second Prize Winner, Poetry Australia/UTA Bicentennial Poetry Award.
Υποτροφίες κέντρων φιλοξενίας συγγραφέων και καλλιτεχνών
2019 Kunstnahuset Messen, Norway
2018 and 2019 – Visiting Research Fellow at the International Youth Library, Munich
2017 Hafnarborg Gallery, Hafnarfjörður, Iceland
2016 Estudio Nomada, Barcelona, Spain
2015 ARNA, Skåne, Sweden, Kunstahuset Messen, Ålvik, Norway Boubouki, Mesana, Paphos, Cyprus
2014 Kunstahuset Messen, Ålvik, Norway
2012 Booranga Writer’s Centre, Charles Sturt University, Wagga Wagga, Australia
2009, 2010, 2011 Bundanon, NSW.
1997 B.R. Whiting Library in Rome (Australian Council).
Εικαστικές εκθέσεις
Kelen, K. (2017). Up Through Branches – Por Árvores Acima – SNBA (National Society of Fine Arts) Gallery, Lisbon.
Kelen, K. (2016). Dotze Pinturas, Estudio Nomada, Barcelona.
Kelen, K. (2015). Next Stop is the Stars, Rui Cunha Foundation Gallery, Macao.
Kelen, K. (2014). Pictures of Nothing at All. Painting and poetry exhibition, Macao Art Window, Macau Museum of Art.
Kelen, K. (2014). Last Patch of Blue. Butcher Gallery. Malmö, Sweden
Kelen. C (2013). Imagens de Nada‘. Galeria do Salao Medieval, University of Minho, Braga, Portugual.
Kelen, C. (2012) First Rungs on the Ladders of Whichway‘. H.R. Gallop Gallery, Charles Sturt University, Wagga Wagga, NSW, Australia.
Kelen, C. (2010). To the Single Man’s Hut‘ — Exhibition of Watercolour and Ink Paintings to Accompany a Volume of Paintings and Poems of the Same Title, Fantasia Galleries, in Tap Seac, Macao.
Kelen, C. and C. Archer. (2009). Near and Far and Mainly Macao – in the Anthony S.W. Lau Exhibition Hall, University of Macau Library.
Kelen, C. (2008). PALIMPS-ink – Exhibition of Abstract Watercolour Paintings at the Albergue Gallery, Macao.
Kelen, C. (2007). Boats and Bridges- A Calendar in Sketches – Exhibition of (35) Paintings at CCI (Creative Macau), Macau Cultural Centre. abc australia
Kelen, C. (2006). Sketches of Macao: Some Views for the Island of Taipa – Exhibition of Watercolour Landscape Paintings at the Gallery of the International Library, University of Macau.
Ακαδημαϊκά Συγγράμματα
2016. (with A. Pavkovik) Anthems and the Making of Nation States – Identity and Nationalism in the Balkans (London: I.B.Tauris).254pp. ISBN 978-1-78453-126-3
2014. Anthem Quality – National Songs: A Theoretical Survey. (Bristol/Chicago: Intellect/University of Chicago Press). 204pp. ISBN 978-1-84150-737-8
2009. Poetry, Consciousness and Community. Vol. 23 in the series Consciousness, Literature and the Arts. Amsterdam: Rodopi Press. 199pp. ISBN: 978-90-420-2724-4
2009. City of Poets – Exploring Macao Poetry Today. Macao: ASM. 267pp. ISBN: 97999937-32-00-5 (Culmination of work on Macao poetry listed in journal articles below).
Δοκίμια-Συλλογικά Έργα
2017. with B. Sundmark. Child Autonomy and Child Governance in Children’s Literature: Where Children Rule. New York: Routledge. 240pp. ISBN: 978-1-138-93164-0
2012. with B. Sundmark. The Nation in Children’s Literature: Nations of Childhood. New York: Routledge. 282pp. ISBN: 978-04-156-2479-4
Τίτλοι εκπαιδευτικού περιεχομένου
Kelen, C. (2012). Notes for the Translators – from 142 New Zealand and Australian poets. Macao: ASM. 447pp. ISBN:978-99-965-42-48-0
Kelen, C. (2011). Throwing Words Together – 101se five poems Poetry Making Exercises. Macao: ASM. 245pp.ISBN: 978-99-965-42-28-2
Kelen, C. (2006). Story Circle Manual. (Third Bilingual English-Chinese edition [2012]). 317pp. Macao: ASM. ISBN: 978-99965-42-47-3
Kelen, C. (2007). An Introduction to Rhetorical Terms. Humanities E-Books (UK). ISBN: 978-1-84760-024-0 711
Δημιουργική Πρακτική/Βιβλιογραφικές αναφορές
Η βιβλιογραφική βάση αναφοράς ‘The Aust Lit (Australian Literature Resource) Database’ [ http://www.austlit.edu.au ], εμπεριέχει 459 εισηγήσεις περί Δημιουργικού Έργου και Κριτικογραφίας του Christopher / Kit Kelen.
Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας | National Library of Australia εμπεριέχονται αναφορές σε 250 πονήματα πάνω στο έργο του Christopher / Kit Kelen / 客遠文.
Απόσπαση τριετούς συγγραφικής υποτροφίας από το Αυστραλιανό Συμβούλιο | Australia Council (2019-2021)