Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
«Δημιουργική Γραφή και Εκπαίδευση»
Εργαστήρια Παραγωγής Ποιητικού Λόγου στην Εκπαίδευση
Με τις μεταπτυχιακές φοιτήτριες της Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας [1ο τμήμα] στα Εργαστήρια Παραγωγής Ποιητικού Λόγου στην Εκπαίδευση κάναμε κάποιες ασκήσεις στη διάρκεια των μαθημάτων που θα ήθελα να τις μοιραστώ με τους αναγνώστες του ηλεκτρονικού Μανδραγόρα. Τα θέματα που δόθηκαν είναι ποικίλα και γι’ αυτό δεν παρατίθενται εδώ. Κάποιες ωστόσο από τις φοιτήτριες τα αναφέρουν στην εισαγωγική τους, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε. Σημασία πάντως έχει το αποτέλεσμα των εργασιών και η σκοπιά από την οποία τα προσεγγίζουν. Μερικές από τις φοιτήτριες συμπεριέλαβαν στο τελικό κείμενο περισσότερες της μιας ασκήσεις εξ ου και η διαφοροποίηση ως προς τον αριθμό των ποιημάτων ανά φοιτήτρια. Προσεγγίζοντας τις ίδιες εργασίες όλοι είναι φυσικό να συμπίπτουν σε ορισμένα σημεία τα ποιήματα. Έχει όμως ενδιαφέρον η χωριστή σκοπιά κάθε μίας ξεχωριστά.
Κώστας Α. Κρεμμύδας
Στο 1ο Τμήμα του Εργαστήριου στην Εκπαίδευση συμμετείχαν οι:
1. Γρηγορία Αθανασάκη
2. Μαρία Αλεβιζάκη
3. Γεωργία Αλεξίου
4. Παρθένα Αλμασίδου
5. Ελισάβετ Αναγνωστοπούλου
6. Μαρία Ασλανίδου
7. Κατερίνα Ατσαλάκη
8. Φωτεινή Γεωργιάδου
9. Μαρία Γκριζου
10. Μαργαρίτα Δέλογλου
11. Ελένη Ζαρογιάννη
12. Ελένη Καλογέρου
13. Κατερίνα Καρακούτα
14. Χαρίκλεια Κατσιούλη
15. Μαρία Λαγκώνα
16. Φυλλιώ Λυντροπούλου
17. Νέλλη Μαγνήσαλη
18. Ευαγγελία Μπέλμπα
19. Αγαθή Μπρούτσου
20. Βαΐα Μπρούτσου
21. Κατερίνα Νάκου
22. Κατερίνα Στεργιούδη
23. Κατερίνα Τσέπερη
Αθανασάκη Γρηγορία
Απολογισμός
Πλανεύτηκες άνθρωπε απερίσκεπτε.
Πλανεύτηκες από της ύλης το καμπυλόγραμμο σώμα και θέλησες αγκαλιά να την κρατήσεις γεμάτος πάθος και ορμή.
Πλανεύτηκες και ξεγελάστηκες ακολουθώντας το δρόμο της Κακίας που θέλησε τον Ηρακλή να ξεγελάσει.
Μόνο την εικόνα και την ομορφιά την περιστασιακή στο νου σου εκράτησες και κακομοίρη χάθηκες σε λαβύρινθο από σκέψεις που την σωτηρία και την ευτυχία σου μακριά σου εκρατήσαν.
Μακάριοι όλοι αυτοί που άνοιξη δε βρήκαν αλλά τη χτίσανε μέρα τη μέρα φυτεύοντας μπουμπούκια στους κήπους της ζωής τους.
Αυτούς που με περηφάνεια μας απέδειξαν την παρουσία ενός κόσμου διαφορετικού και ουσιαστικού.
Ενός κόσμου που τον έρωτα έχει σημαία και με βάρκα το φως του ήλιου συνεχίζει να δίνει στη ζωή την όψη της ελπίδας.
Ένας μεγάλος Έλληνας
Ο άνεμος ο χθεσινός, έφερε σε μας το πιο θλιβερό ραπόρτο.
Σώπα, όπου να ’ναι θα σημάνουν οι καμπάνες,
Τον πόνο μας να απαλύνουν,
Τη θλίψη του κάθε Έλληνα να απαλύνουν.
Γιατί εσύ αγαπημένε μας, υπήρξες ο ίδιος κομμάτι της ζωής μας.
Και πώς να δεχτούμε πως έφυγες για το αλαργινό ταξίδι;
Εσύ που με τις σημαντικότερες ιστορίες της χώρας σου συνδέθηκες,
Ο αγωνιστής ο ακατάβλητος, δε βρίσκεσαι ανάμεσά μας.
Παρακαταθήκη ανεκτίμητη όμως τα τραγούδια που μας αφήνεις
Γραμμένα σε κάθε δρομάκι ταπεινό που είχε την τύχη να το διαβείς,
την ιστορία σου να γράψεις και να την ταξιδέψεις στον κόσμο όλο παρέα με τον Ρίτσο, τον Σεφέρη, τον Ελύτη φέρνοντας την ποίηση στη ζωή και στις καρδιές μας, μας έμαθες να βγάζουμε ψυχή όταν για τη ρωμιοσύνη και της δικαιοσύνης τον ήλιο τραγουδάμε.
Σαν παραμύθι ήταν η ζωή σου είπες στης χούντας τα χρόνια,
Παραμύθι που σιγά σιγά ζωγραφίστηκε με τις δημιουργίες σου.
Από τη Χίο μέχρι το Παρίσι και από της Μπουμπουλίνας την οδό μέχρι τις φυλακές Αβέρωφ και κάθε κακοτράχαλο στενό στην Ικαρία και στην Μακρόνησο.
Κόκκινα τα χρώματα στα τραγούδια σου, βαμμένα με το δάκρυ και το αίμα τόσων ανθρώπων που πόνεσαν αλλά τον αγώνα δε σταμάτησαν.
Πώς η αγάπη μας να μη σε φτάσει στου Ολύμπου την κορφή,
όπως με τον αγώνα σου μας έδειξες;
Πως τα μάτια σου να ξεχαστούν, τότε στο Καλλιμάρμαρο έναν Ιούνη,
που για στερνή φορά τα χέρια σου ένα γίναν με το είναι σου και πάλι μας παρέσυραν σε δάκρυα χαράς και θαυμασμού χειροκροτώντας σε, τραγουδώντας τα τραγούδια σου.
Ξεκουράσου όμως, στην κουκέτα σου την τελευταία κάτω τση Κρήτης τα πάτρια εδάφη.
Καλό ταξίδι στη γειτονιά των αγγέλων μοναδικέ και ανεπανάληπτε συνθέτη.
Κοιμήσου παλικάρι στο κύμα το αλμυρό,
χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγο είναι μαζεμένο από της θάλασσας τον καθάριο βυθό.
Είμαι σίγουρη ό,τι στη συνοικία το όνειρο που τώρα ζεις, οι φωνές και οι μουσικές παρέλαση κάνουν και κάπου στο βάθος εσύ προσκαλείς τον Ζορμπά να χορέψετε συρτάκι.
Ξεκουράσου εσύ και μη ξεχνάς πως το χειροκρότημά μας για σένα θα είναι πάντα το ίδιο δυνατό και θα σε κρατάει για πάντα ζωντανό.
Αλεβιζάκη Μαρία
Εργασία στο μάθημα: Eργαστήρια Παραγωγής Ποιητικού Λόγου στην Εκπαίδευση
Διδάσκων: κ. Κρεμμύδας Κώστας
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια: Αλεβιζάκη Μαρία, Δασκάλα
Τραβέρσο
Ζωή έμοιαζε σαν έλεγες να φεύγουμε
Δεμένοι είναι στη γη οι πεθαμένοι.
Με δυο φανέλες και μια ελπίδα σηκώναμε την άγκυρα
Είχαμε χρέος να ανακαλύψουμε τη δική μας ήπειρο.
Γελούσαμε, μεθούσαμε με το κρασί της προσμονής
και έπειτα παραδινόμασταν στη ναυτία ενός φόβου.
Μα έμοιαζες πιότερος θεός, σαν ερχόταν φουρτούνα
και έλεγες «Κόντρα στον καιρό, θα αντέξουμε. Βαστήξου».
Τότε λουζόσουν ένα φως λευκό απέραντης γαλήνης
και έμενα να σε κοιτώ, όπως τον πατέρα το παιδί.
Βροντή σε αίθριο ουρανό το θλιβερό ραπόρτο.
Πού κίνησες να πας; Δεν είπες..
Μόνος. Ένα ταξίδι αλαργινό στα βάθη του άναρχου.
Εγώ, εδώ. Μα δε θρηνώ. Μ’ άφησες την ψυχή σου.
Πυξίδα για τον Βορρά της μέθεξης στη Χώρα του Αχωρήτου.
Αλεξίου Γεωργία
Μάθημα: Εργαστήρια Παραγωγής Ποιητικού Λόγου στην Εκπαίδευση
Καθηγητής: Κρεμμύδας Κώστας
[Άσκηση 1: Πάνω στο κείμενο «Σκληρός Απρίλης του ’45» του Κώστα Ταχτσή να γράψουμε ένα ποίημα.]
Πόλεμος μια κατάσταση τρομαχτική
ακόμα και για εμάς τους νέους
την φρίκη αυτή δεν θέλαμε να τη ζήσουμε,
το νέο τις ηλικίας μας άλλα ονειρευόταν.
Χορός και τραγούδι να γέμιζαν τις ψυχές μας
Ξάφνου μέσα από τα ρεμπέτικα
Αντιληφθήκαμε την πραγματικότητα του Σκληρού Απρίλη.
[Άσκηση 2: Με τα 3 Ποιήματα Καρούζος, Σαχτούρης, Σκέψεις για την ποίηση να γράψω ένα ποίημα.]
Τον Θάνατο να μην φοβάσαι,
Μες στην πορεία της ζωής κι αυτό
Πόνος και βάσανο μεγάλο είναι
Μα στην πορεία τούτη,
Την χαρά και την ελπίδα να κυνηγάς
Ζήσε, αγάπα, χαμογέλα
Εκεί θα κρύβεται η απόλυτη ευτυχία.
Αλμασίδου Παρθένα
Απολογισμός
Σαν άλλος ναυτικός που αναζητά λιμάνι
Θέλει το μόνον της ζωής του ταξίδιον να κάνει.
Οι φουρτούνες δε του ’καναν τη χάρη
Να βρει ήπειρο να ξεμπαρκάρει.
Μονάχος παλεύει να σωθεί απ’ τα κύματα
Ζωσμένος με της θάλασσας τα νήματα.
Σα ναυαγός που κείτεται νεκρός
Γιατί να ’ναι ο αποχωρισμός τόσο πικρός;
Αναγνωστοπούλου Ελισάβετ
(άσκηση δημιουργικής γραφής με αξιοποίηση αυτούσιων φράσεων από τ’ Ανοιχτά Χαρτιά, εκδόσεις Ίκαρος, του Οδυσσέα Ελύτη.)
Πριν το τέλος
Πριν το τέλος σ’ ένα ειρηνικό κρεβάτι
αναλογίσου
αν η ζωή σε προσπέρασε
αν άφησες αξόδευτη τη μέθοδο του απροσδόκητου
αν αχρήστευσες τα ελατήρια του νευρικού σου συστήματος
αν τα αηδόνια μάταια κελαηδούσαν πάνω στη σωφροσύνη σου
αν σ’ άγγιξε η βέργα της μαγείας.
Όλα αυτά.
Πριν το τέλος.
Μαρία Ασλανίδου
Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Και στο τέλος τι;
Τι είναι αυτό που κέρδισες;
Προτίμησες την φωτεινή οθόνη
Και τον διάλογο με τα πλήκτρα,
Από τον λαμπερό ήλιο
Σε μια βόλτα στη φύση με τους φίλους σου.
Προτίμησες να ξοδεύεις τις ώρες σου στη δουλειά,
Από την κουβέντα και τα γέλια με την οικογένεια.
Αλήθεια, το κατάλαβες;
Κατάλαβες ότι έλειπες στα πρώτα βήματα του παιδιού;
Στις πρώτες του κουβέντες;
Κατάλαβες ότι έπλασες έναν δικό σου κόσμο
Και άφησες τους άλλους απ’ έξω;
Έναν κόσμο που τον χαρακτηρίζει το άγχος και η μοναξιά.
Θεέ μου, νιώθω τόση μοναξιά. Και τώρα τι;
Κατερίνα Ατσαλάκη
Απολογισμός
Και ξυπνάς μόνος.
Μόνος γιατί φοβήθηκες να αφεθείς
στις σκέψεις σου, στα όνειρα σου,
σε αυτά που πιστεύεις κι αγαπάς.
Μόνος γιατί δείλιασες να μιλήσεις,
για αυτά που πραγματικά νιώθεις,
για αυτά που πραγματικά είσαι.
Περιτριγυρίζεσαι από κόσμο,
καθώς θαρρείς θα ξεγελάσεις τη μοναξιά σου.
Μόνος θα κοιμηθείς κι αυτό το βράδυ.
Μόνος θα κοιμάσαι κάθε βράδυ,
μέχρι να αποδεχτείς αυτό που είσαι.
Μέχρι να υπερβείς τις φοβίες σου.
Τότε θα είσαι ελεύθερος.
Φωτεινή Γεωργιάδου
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Σαν άνοιξες τα μάτια σου το είδες,
Είδες το νήμα της ζωής σου να μικραίνει
Κι ευθύς οι θύμησες ήρθανε ολοζώντανες
Μιας νιότης, μιας ζωής που ολισθαίνει.
Βιάστηκες, βιάστηκες το νήμα να σωθεί
Και πια γυρίζεις και κοιτάζεις…
Έτρεχες να προλάβεις, να σπουδάσεις, να εργαστείς, να προχωρήσεις ένα βήμα
τον κόσμο, τη ζωή, την κοινωνία, όλα τα ήθελες σωστά να τα μετρήσεις
Μα τώρα πια απλά νυστάζεις,
Θες μες στο χώμα να χωθείς να ηρεμήσεις…
Κοιτάς δεξιά κι αριστερά, γυρνάς πίσω και μπρος
Αναζητάς την αποκαμωμένη νιότη
που γέμισε το σπίτι με χαρτιά, πτυχία, διακρίσεις
Κι απλά κατάφερε να τερματίσει πρώτη!
Μαρία Γκρίζου
Αφιερωμένο στον Czeslaw Milosz
Ξεκινήσαμε τη ζωή με ατέλειωτα όνειρα και ιδανικά
άλλα πετύχαμε και άλλα όχι.
Μεγαλώνοντας ο νεανικός ενθουσιασμός
αντικαταστάθηκε με τον μεσοαστικό συντηρητισμό.
Φίλοι, σύντροφοι, συνοδοιπόροι της ζωής μας
χάθηκαν, τους χάσαμε, τους ξεχάσαμε.
Κι όμως
η ζωή συνεχίζεται.
Συμβιβασμοί, κοινοτυπίες σε μια ανούσια ζωή.
Κοιτιέσαι στον καθρέφτη, η μορφή που αντικρύζεις
δεν σου είναι πια γνώριμη.
«Πως κάποτε βλέπαμε τον εαυτόν μας ωραίον και υπερήφανον,
Κι όμως αργότερα ένας άσχημος βάτραχος πήρε τη θέση μας»
Δέλογλου Μαργαρίτα
Απολογισμός
σπίτια θεριά σαν οχυρά απροσπέλαστα
αναζητώ τα άνθη, τη μυρωδιά της ζωής
ποια ζωή;
ρυθμός ζωής; με την υπερταχεία
όψη φτιασιδωμένη κενή υπάρξεως
ο σεβασμός παντού απών.
Κλαίω τα ερείπια ενός κόσμου
που έχει τερματίσει η πνοή του.
Εις το επανιδείν
Τραγουδώντας τα δικά σου τραγούδια
σε κάθε λέξη στάζει αίμα
τώρα, στο ύστατο χαίρε το βάναυσο.
Με σεβασμό, δέος, θαυμασμό
γεύομαι στίχο προς στίχο τα έργα σου.
Πώς μας αποχωρίστηκες φουριόζος,
πώς στέρησες στ’ αγαπημένα σου μαραμπού τον ήχο της φωνής σου;
Εσύ που ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη,
εσύ που λουλούδια από μελάνι σκορπούσες απλόχερα,
εσύ που σύννεφα κρεμούσες στις καρδιές,
εσύ που ελπίδα γεννούσες και στα βράχια ακόμα,
εσύ που όνειρα φυσούσες μες τη γη,
εσύ που σπίθες έτρεφες για να γενούμε ολοκαύτωμα…
Τι κι αν δεν καταφέρουν στ’ άψυχο σώμα σου
να δώσουνε φιλί ζωής,
αθάνατη θα μείνει η ύπαρξή σου,
μέσα απ’ τους στίχους σου αιώνια θα ηχεί.
Ζαρογιάννη Ελένη
Θέλησα να ομολογήσω τις αμαρτίες μου
Έμειναν στ’ αζήτητα
Άνθρωποι που ήταν τάχα κοντινοί μου
περιχαρακωμένοι στα στενά τους όρια
πιστοί στο σφύριγμα του κέρδους,
Αν δεν μετρούν πόσα τους χρωστούν
τους ώμους αδιάφορα σηκώνουν
Σφυρίζει εξάλλου η υπερταχεία
ίσα που προλαβαίνουν το τελευταίο της βαγόνι.
Με την υπόκρουση της κυριακάτικης καμπάνας
«Ο ἀναμάρτητος πρῶτος βαλέτω τόν λίθον»
ακούγεται σε φιλικές κουβέντες στα καφέ
Οι αμαρτίες εξάλλου είναι αστοχίες
έχει τον τρόπο του ο νους να τις βολεύει.
Καλύτερα να φεύγω, πριν παραταθούν οι φλυαρίες.
Μα να και πάλι κείνος ο πόνος στον αυχένα
σαν να σφηνώθηκαν εκεί κουβέντες που δεν είπα.
Η γιόγκα, τα μάταια γιατροσόφια, η δανεική σοφία
Καθώς το λέει ο ποιητής θέλει αρετήν και τόλμη η ελευθερία.
Ελένη Καλογέρου
Απολογισμός
Η ζωή δείχνει γρήγορη σαν άνεμος
γεμάτη από ριπές
Απέραντη σαν θάλασσα
Άλλοτε σε χτυπάει μες στα κύματα
άλλοτε σε πάει σε μέρη σαν τα ποιήματα.
Ίσως σε μαγεύει ο βυθός της
Μα πάντα σε φοβίζει ο θυμός της.
Ο μόνος δρόμος για να μην πνιγείς
Μάθε κολύμπι για να μάθεις πώς να ζεις.
[Τα ποιήματα που γράψαμε μέσα στο μάθημα]:
Ι.
Βιβλία, πολλά βιβλία
Φωνές, πολλές φωνές
Όλες θέλουν ν’ ακουστούν
Ποιοι είναι όμως αυτοί που τις ακούνε;
ΙΙ.
Σφραγίζοντας τα στόμα του
νιώθει δειλός
Ξεχνώντας τις ιδέες του
νιώθει λειψός
Μα τραγουδώντας νιώθει
ελεύθερος
ΙΙΙ.
Άγγελοι και έναστρα φεγγάρια
φωνάζουν για ελευθερία
Ήλιος, αέρας, φως
μια αστραπή η αθανασία
Καρακούτα Κατερίνα
[Εργασία στο μάθημα: Εργαστήριο Παραγωγής Ποιητικού Λόγου στην Εκπαίδευση
Διδάσκων: κ. Κρεμμύδας Κώστας
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια: Καρακούτα Κατερίνα]
Απολογισμός
Πέρασα μέρες με φόβο
Αναζητώντας σε προσευχές την ελπίδα
Σπασμένες φωνές πίσω από μία οθόνη
Κι άλλες χαμένες μέρες
βουτηγμένος στη μοναξιά
Να βλέπω τη νιότη να φεύγει
Κοιτώντας το μέλλον
Το σκοτάδι με τρομάζει
Μόνο η γραφή μου απέμεινε
Φάρος φωτεινός
Να μου ψιθυρίζει πως
Υπάρχει ελπίδα
Κατσιούλη Χαρίκλεια
Απολογισμός
Μια έκρηξη φωτός στο σημείο μηδέν
κι εγώ βρίσκομαι κουλουριασμένος
και ανίδεος για τον τροχό της μοίρας μου.
Μελωδία χαράς που την ταράσσει μια νότα θλίψης
ή το αντίστροφο στο πεντάγραμμο
της πρώιμης ζωής μου.
Και τώρα ραγισμένες εφηβικές καρδιές,
σε έναν κόσμο που δεν με χωρά
και εγώ βυθίζομαι στην λήθη των καθωσπρέπει.
Μια ρυτίδα προδίδει την ηλικία μου
και το βλέμμα πιο ξένο από ποτέ ψάχνει όλα όσα
έζησα ή δεν πρόλαβα να ζήσω.
Αγνώριστος από όλους πια,
οδεύω προς το τελευταίο φως.
Συνοδοιπόρος μονάχα ο εαυτός μου.
Έμεινα πια σκοτάδι.
Λαγκώνα Μαρία
[Γλυκόπικρος] Απολογισμός
Χτυπά το ρολόι της ζωής
περνούν τα λεπτά, οι ώρες, οι μέρες
χορεύεις κι εσύ στον τρελό χορό τους.
Και όταν σταματά
έρχεται το παιδί που ήσουνα κάποτε
εκεί στην αυλή
των παιδικών σου χρόνων.
Εικόνες, ήχοι, μυρωδιές
Κάποιες φορές αλλάζουνε
και άλλοτε μένουν ίδιες.
Πέρασαν τα χρόνια
ποτάμι που κυλάει γρήγορα.
Κόπιασες, κουράστηκες πολύ
Χάρηκες, λυπήθηκες ακόμα περισσότερο.
Ένα τρένο η ζωή, ένα ταξίδι
Πικρό μα και γλυκό ταυτόχρονα.
Αποχαιρετισμός
Στρωμένο το τραπέζι, γιορτινό
χαρούμενες φωνές, ευχές.
Στιγμές όμορφες,
γραμμένες στην μνήμη,
χρόνια πριν σαν να ’ταν χθες.
Μα ο χθεσινός άνεμος πέρασε
και όλα τα πήρε.
Το κολλαρισμένο τραπεζομάντηλο
τα άδεια ποτήρια.
Τώρα δυο μάτια ξέμειναν γεμάτα δάκρυα
Και άδειες αγκαλιές.
Όλοι εκεί
μονάχα εσύ βιάστηκες για το ταξίδι το αλαργινό.
Κι εγώ, εγώ δεν πρόλαβα
να σου ιστορήσω όσα θα ήθελα.
Δεν πρόλαβα,
όταν τα χρόνια σε βαραίναν,
τα χέρια μου να ανοίξω
και να σου πω
είμαι εδώ μαμά και σ’ αγαπώ.
Μάρτης, ξαναγεννιόσουν κάθε Μάρτη
κι εγώ στο χέρι τον φορώ
κόκκινος σαν το κραγιόν σου και αυτός.
Ξέρεις… στο συρτάρι του καθρέφτη
Στα χείλη στην καρδιά
Πάντα εδώ θα σε κρατώ.
Στο κόκκινο του Μάρτη.
Λυντροπούλου Φυλλιώ
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Απόψε
Προσεκτικά κοίταξες
Όλα τα πρέπει και τα μη
Λέξεις που ειπώθηκαν
Όχι μόνο από σένα αλλά και
Για σένα.
Ίσως δεν είχαν για όλους
βαρύνουσα αξία.
Μπορεί ωστόσο και να πλήγωσαν
Όπως το παραδέχτηκες
Σωπαίνοντας.
Αντίο
Ξεκίνησες κι εσύ
για το ταξίδι το αλαργινό
αυτό που όλοι νιώθουμε
πως είναι μακρινό.
Αφήνεις πίσω σου ερωτηματικά
όλα όσα έσπειρες τόσο προσεκτικά
μες στην ψυχή μας
π’ αγάπησες θερμά.
Ένα μικρό ευχαριστώ
βγαίνει από τα χείλη
και ένα άφατο κενό
σκεπάζει το μαντήλι.
Πάρε μαζί σου το δάκρυ μας
το μαζεμένο από της θάλασσας
τον καθάριο βυθό.
Πέτα στο σύμπαν σαν έτοιμος από καιρό.
Όλα άργησαν για σένα φέτος
Νέλλη Μαγνήσαλη
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Και έξω μιλά το δειλινό που στάζει με το δάκρυ
και νοσταλγεί μοναχικό της αύρας του το χάδι.
Αχτίδα, φως που σβήστηκε μέσα στον κυκεώνα
δίχως να θέλει, πάγωσε της ελπίδας τον αγώνα.
Όνειρα που ξεβάφτηκαν και δεν πήραν τον δρόμο,
το μόνο που χαράχτηκαν στης λησμονιάς τον πόνο.
Κουβάρια ωχρά, μονόχρωμα τυλίχτηκαν στο χώμα
πνιγμένα σε μία συστολή τους έπνιξε το χρώμα.
Αποχαιρετώντας τον Συνθέτη
Αέρας σηκώθηκε πνιχτός,
ξύπνησε το λιμάνι
ναύτες μαζεύτηκαν γοργά
ξεχάσαν το σεργιάνι.
Και εσύ τους χαμογέλασες
στην άκρη του ματιού σου,
Μάρτης γλυκός σαν ήτανε
θαλασσινός δικός σου.
Καρδιά γλυκιά, αλαργινή
η πρίμα σου η νότα,
που έγραψε στο μαντήλι σου
του τέλους σου τη ρότα.
Και το καράβι έφυγε σκυφτό,
μπάρκαρε για τον Άδη,
με τη μπουρού θα σάλπαρε
του έργου σου το χάδι.
Μπέλμπα Ευαγγελία
[1Η εργασία: δημιουργία ποιήματος με αφόρμηση το έργο του Χ. Χαρτοματσίδη Μπαρ «οι νεράιδες», διηγήματα.]
ΝΕΡΑΪΔΕΣ
Πρώτη ηλιαχτίδα απ’ το σπασμένο το παράθυρο
το σκότος του δωματίου ίδιο με της ψυχής.
Ξυπνώ από όνειρο να μπω σε εφιάλτη
οδός Σαβούρας, πόλης Κομοτηνής.
Μπόχα πολλή, σκόνη λευκή, στρίμωγμα στο ντιβάνι.
Ένδεκα σώματα, γυμνά, νεκρά, μοίρα θολή.
Περνάει η μέρα βάναυσα, μουντά κι αυτό θα ’πρεπε να μας φτάνει
μα ωστόσο είναι ακόμα, ακόμα είναι νωρίς.
Η νύχτα έρχεται ξανά, βγαίνουμε οι νεράιδες
σε λίγο βγαίνω ζωή να φέρω απάνω στη σκηνή.
Πλέον δε ζω, δεκάδες κάτω τα βλέμματα αχόρταγα
πλέον δε ζω, μα όμως δεν θα το δει κανείς.
[2η εργασία: δημιουργία ποιήματος με αφόρμηση το προλογικό σημείωμα του Κώστα Ταχτσή στο δίσκο του Μάνου Χατζιδάκι «Ο Σκληρός Απρίλης του ’45».]
Ήμαστε νέοι γεμάτοι ελπίδες
Επαναστάτες, χωρίς μυστρί
πολλά αδέλφια με παρωπίδες
το αίμα δεν άντεχε άλλο λουρί.
Αγώνα δίναμε με δίχως όπλα
τραγούδι φτιάξαμε με μουσική
μα τώρα πλέον τα όνειρα σκόρπια
γιατί τα πρόδωσαν νέοι εχθροί.
[3η εργασία: δημιουργία ποιήματος με αφόρμηση το ποίημα του Νίκου Καρούζου Για χρόνο μοναχά εκλιπαρούσα (Δημήτριος Καπετανάκης: Emily Dickinson) στον Ε.Χ. Γονατά, που μετάφρασε το στίχο]
Ανυπαρξία
Υπάρχουμε για λίγο!
Ή δεν υπάρχουμε;
Μήπως αυτή η ζωή,
είναι μια πλάνη;
Αξίζει αλήθεια για μια
Ιδέα να πεθάνουμε;
Ή αυτή η Ιδέα
σε άλλον κόσμο θα μας φτάνει;
Αλλόκοτες οι σκέψεις
και παράξενες
μες στου μυαλού
το απέραντο σκοτάδι.
Είτε υπάρχεις, είτε όχι
δες το σήμερα
το αύριο μακρινό
σαν να ’ρχεται απ’ τον Άδη.
[4η εργασία: 1ο θέμα]
Απολογισμός
Τρέχεις ολημερίς κι ολονυχτίς μα δίχως νόημα
άνθρωπε άμοιρε, μονάχε, δίχως χάδι.
Όλα τα έχεις και όμως δεν έχεις τίποτα.
Το τίποτα στη ζωή σου τώρα άδει.
Οι τοίχοι έχουν γίνει τώρα φίλοι σου
η τύχη δεν σου έκλεισε το μάτι
μες στις οθόνες στους καπνούς και στα πατώματα
ψάχνεις συνέχεια στη ζωή σου αυτό το κάτι.
7
Άνοιξε σε παρακαλώ τον νου σου
Άνοιξε πια τα μάτια της ψυχής σου
τα άλλα δεν σου χάρισαν σοφία
κάποια ίσως δεν βάδισαν μαζί σου.
Σε σένα μιλάω αγαπημένε
Σε σένα, προς εμέ και σ’ όποιον άλλον
Αγάπη χρειαζόμαστε αγάπη μου
Αγάπη, ανθρωπιά και τίποτα άλλο.
[2ο θέμα]
Στον Κ.Κ
Άφησες μόνος τη ζωή που σε κατέστρεψε
αγαπημένε μας ποιητή καλό ταξίδι
δέκα ώρες πάλευες μονάχος μες στην θάλασσα
μα αυτή δεν έγινε το τελευταίο σου στολίδι.
Το φορτηγό που περίμενες να σε πάρει, καθυστέρησε
αδόκιμοι έρωτες, αρρώστιες, ουτοπία
έλλειψη αναγνώρισης, αγάπης και απόρριψη
κι εκείνη η απαίσια η γραφειοκρατία.
Σε χαιρετάμε, μα δεν κουνάμε τα μαντήλια μας
αυτά είναι για όσους λησμονημένοι φεύγουν
εσύ φοβήθηκες τη λήθη, την τραγούδησες
κι όμως οι άνθρωποι στα ποιήματά σου καταφεύγουν.
Μπρούτσου Αγαθή
Αποχαιρετισμός
στον Αλέκο
σε σένα που αγαπούσες το χρώμα το έντονο
και τη ζωή την ήσυχη
σε σένα που αγαπούσες τα λιθόστρωτα της Πλάκας
και τις παραλίες της Τζιας
σε σένα που αγαπούσες τον άνθρωπο τον λαϊκό, τον καθημερινό, τον γήινο
και την παράτολμη μορφή, τον έρωτα
σε σένα που αγαπούσες τους άγιους καβαλάρηδες των μισοσκότεινων εκκλησιών
και τα αμαρτωλά ζευγάρια με τσιγάρο
σε σένα που αγαπούσες τον Μόραλη ―το επί του σκότους φως
και το σκότος επί του φωτός
σε σένα που αγαπούσες τα λιθόστρωτα της Πλάκας
και τις παραλίες της Τζιας
να ’σαι καλά εκεί ψηλά παρέα με τα περιστέρια σου και τα πινέλα σου
Μπρούτσου Βαΐα
Κουβέντες με φίλους
μοιάζουν με καθημερινούς άθλους
πνίγει η ανία όλη την κοινωνία
οι ρυθμοί γρήγοροι
σαν άνεμοι γοργοί.
Όλοι πολυάσχολοι
τρέχουν να προλάβουν τη βολή
να βρουν χρόνο να πουν «εγώ είμαι αυτός».
Πώς κάποτε βλέπαμε τον εαυτό μας
ωραίον και υπερήφανον;
Πώς βλέπουμε τώρα τον εαυτό μας
Άσχημο και ταπεινωμένο;
Το «εμείς» έγινε «εγώ»
Το «εγώ» έγινε «αδιαφορώ».
Πνιγμένες καλημέρες
ξεχασμένες μέρες
άνθρωποι αγχωμένοι
με καρδιά παγωμένη
σιωπηλά βήματα στον δρόμο
Πρόσωπα που περπατούν στον χώρο
«εγώ είμαι αυτός»
ο κρυμμένος εαυτός.
Αικατερίνη Νάκου
Απολογισμός
Μέσα από την οθόνη του υπολογιστή
οι φίλοι, τα βιβλία,
τα παιδιά σου ακόμα και οι γιατροί.
Σύντομη με μηνύματα η επικοινωνία
στο κινητό τηλέφωνο
από το ίντερνετ και η θεία λειτουργία.
Κι όποτε ανταμώνουμε οι φίλοι από κοντά
ανάλαφρες κουβέντες
κανένας δεν αντέχει να ακούει βάσανα.
Σκύλοι και γάτες μας κρατάνε συντροφιά
κι ήρθε μετά η πανδημία
τέλεια δικαιολογία για την τόση μοναξιά.
Τις ώρες που αποζητάς μια συντροφιά
ευλογημένος σαν υπάρξει κάποιος δίπλα σου
που η παρουσία σου για κείνον να μετρά.
Στον ψυχολόγο μοναχά όταν θελήσεις
αφότου καταθέσεις το ποσόν
της συνεδρίας θα μπορέσεις να μιλήσεις.
Και φεύγουνε οι μέρες και οι μήνες
πού πάνε, πόσες έμειναν ακόμα
Άγριες και θυμωμένες είναι οι μνήμες.
Στεργιούδη Αικατερίνη
Απολογισμός.
Όσο και να θέλαμε, δε προλαβαίναμε.
Μα και αν θέλαμε, δε θα το δείχναμε.
Κανείς δε νοιάστηκε, κανείς δε ρώτησε.
Όλοι κλεισμένοι στο καβούκι τους.
Όλοι ξεχασμένοι στα προβλήματα.
Λίγοι είναι οι άνθρωποί σου.
Ελάχιστοι βρίσκονται στην πορεία σου.
Αναρωτήθηκες ποτέ τι κάνεις εσύ για εκείνους
Ή μόνο απλά απολογείσαι;
[ΕΡΓΑΣΙΑ : Ο σκληρός Απρίλης του ’45]
Γκρεμίστηκαν τα όνειρά μας σε μια νύχτα,
Τον καιρό του Εμφυλίου.
Το παιχνίδι ήταν «μακάβριο»
Στο αύριο λέγαμε «αντίο».
Τη φρίκη αυτής της Κατοχής
δεν κάλυπταν οι μουσικές του βινυλίου.
Παρέμενε σαν φλόγα μνήμης σαν καντηλάκι
Το μόνο που μας έσωζε κείνα τα χρόνια,
Ήταν οι νότες της
μουσικής του Χατζιδάκι.
Τσέπερη Αικατερίνη
Απολογισμός
Τρέξιμο, αριστερά και δεξιά
Ευθεία; Ευθεία; Κανείς…
Δουλειές, υποχρεώσεις, ραντεβού ρουτίνας
Πού χρόνος για μια νέα ζωή;
Για γέλια αληθινά, πλατιά και αμήχανα.
Μάτια ανοιγοκλείνουν στο άκουσμα του ξυπνητηριού.
Σχολείο, πανεπιστήμιο, μεταπτυχιακά, εργασίες
Ζητά χρόνο για ταξίδια η ψυχή
Μα το μυαλό αδιάφορα τα προσπερνά.
Το πρόσωπο τού τώρα
Ζητά το παιδικό πρόσωπο τού τότε,
Το πρόσωπο της ξεγνοιασιάς λοιπόν.
Η Κική
Αγαπημένη μας Κική,
Ο χθεσινός άνεμος έφερε άσχημα νέα
Για σένα που αγαπούσαμε
Για σένα που μας αγαπούσες
Για σένα που επαναστατούσες
Και μια γροθιά γινόσουν για όλους.
Πολέμησες, έγραψες μα πάνω απ’ όλα έζησες,
Έζησες δίχως δισταγμούς
Και πρότυπο για πολλούς έγινες.
Ο Φεβρουάριος! Αχ αυτός ο Φεβρουάριος!
Αδειανός, σκοτεινός, μακρινός…
Ήρθε η ώρα αυτή,
Η ψυχή σου να ηρεμήσει
Λυπηρό, στενάχωρο, κανείς μας δεν το ήθελε
Ίσως και δεν το περίμενε.
Ξεκουράσου στη τελευταία σου κουκέτα.