Η Μεταφυσική ως πατερίτσα στα κατάγματα
Το Alkavit[1] ζεσταίνει τις φωνητικές χορδές των συνδαιτυμόνων
ανήμερα του Αγίου Νικολάου, γιορτή του πατέρα, τραγούδια
Να κατάφερνε να φτάσει σε φήμη τον διάσημο γείτονά του όταν μεγάλωνε
Θεατρικός συγγραφέας, σημαίνον πρόσωπο της πόλης,
άμαξα θα τον πήγαινε και θα τον έφερνε
Τις φράσεις του θα χάραζαν εργάτες στον λιθόκτιστο δρόμο της Drottninggatan[2]
«Εν αρχή είναι οι Πράξεις», μας λέει ο Γιώργος Χαντζής (γεν. Αθήνα 1972, ζει και εργάζεται στις Βρυξέλες) μεταφέροντας τη φράση του Γκαίτε στον Φάουστ, σε αντιδιαστολή με τη Γένεση και το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο «Εν αρχή ην ο Λόγος»: «Στον μεγάλο χρόνοη δυτική φιλοσοφία έμοιαζε πρόσφορη οδός έχοντας απαντήσεις/ να τον ωθήσει σα τον κατηγορούμενο για λογοκλοπή στα νερά του Σηκουάνα (σ.σ. αναφορά στον Paul Celan;)/ και η ανατολική εάν επέμενε σε ερωτήσεις που αποσυντονίζουν τις σταθερές// Στον μικρό χρόνο θα διασωθεί από το πυκνό πολιτισμικό δίχτυ ασφαλείας/ Μετά τη σιωπή: τοξοβολία, όπερα, τρέξιμο στους δρόμους της πόλης/ Μετά την κίνηση: ενδοσκόπηση, διαγωνισμό αισθήσεων, διαλογισμό [ ]» («Οικογενειακό τραπέζι»).
Τυπογραφικά αρτιότατη έκδοση! Σπάνιο και γι’ αυτό καλοδεχούμενη έκπληξη. Τέσσερις ενότητες «Αγορά, «Τορόι», «Homo Aestheticus» (που με παραπέμπει Στην επινόηση της καλαισθησίας στη Δημοκρατική εποχή, από το ομώνυμο έργο του Luc Ferry σε μετάφραση Χαράς Μπακονικόλα-Γεωργοπούλου και Φώτη Σιατίτσα), «Μονοπλάνο» και «Της μη πληρότητας».
Στη 2η ενότητα ξεχωρίζει η Μαύρη Τουλίπα ως μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Δουμά που εξελίσσεται στην Ολλανδία του 17ου αιώνα με πάθη, πολιτικές έριδες, δολοπλοκίες, μίση, συνωμοσίες. Αλλά και ως σχέδιο της το σχέδιο της ολλανδικής κυβέρνησης να απελάσει περίπου χιλιάδες γερμανούς υπηκόους, συνεργάτες του φιλοναζιστικού καθεστώτος: «Σε μία ώρα όλοι οι εχθροί του ολλανδικού έθνους, βάσει του σχεδίου Μαύρη Τουλίπα/ θα έπρεπε να είναι έτοιμοι στο κατώφλι των σπιτιών τους/ Φορτηγά θα τους οδηγούσαν σε σημεία συγκέντρωσης / και κατόπιν στην κεντρική αποβάθρα [ ]».
Το βιβλίο του Γ.Χ. βρίθει στοιχείων, αναφορών, παραπομπών, ονομάτων, γεγονότων. Προσωπικά δυσκολεύτηκα στην ανάγνωση καθώς πολλές αναγωγές του ποιητή τις αγνοούσα με αποτέλεσμα να χάσω ενδεχομένως το νόημα των υπαινιγμών και των ερεισμάτων του. Ίσως και να παρερμήνευσα πολλά από τα ποιήματά του. Θεωρώ άκρως σοβαρή αλλά και εγκεφαλική την κατασκευή του. Οι 29 σημειώσεις –σαφώς χρειάζονταν πολλές περισσότερες για διευκόλυνση του αναγνώστη– αποδεικνύουν το σύνθετο του εγχειρήματος. Δεν είναι έκδηλο το αναγκαίο πάντα συναίσθημα που οφείλει να προκύπτει μέσα από μια ποιητική σύνθεση που εντέλει, περισσότερο, με παραπέμπει σε δοκιμιακό παρά σε ποιητικό έργο. Αναμφίβολα καλογραμμένη και εμπεριστατωμένη προσπάθεια. Γνώστης πολλών και διάφορων ο συγγραφέας. Ίσως όμως εδώ να εστιάζεται και το πρόβλημα: στα πραγματολογικά περιστατικά, στα ονόματα ποιητών, φιλοσόφων, συγγραφέων, σε όλα όσα παρελαύνουν στο βιβλίο. Η αγωνία της κατανόησης σου στερεί τη δυνατότητα απόλαυσης του έργου. Πάντως υπάρχουν πολλά δείγματα καλής γραφής. Μένει να σταθεί στο μέλλον στη ροή των στίχων στο συναίσθημα και τη μουσικότητα των στροφών. Η πεζόμορφη ποιητική φόρμα κάθε άλλο παρά στερεί στον συγγραφέατη δυνατότητα επίτευξης μέτρου, ρυθμού σ’ ένα ποίημα. Αρκεί ό,τι μένει να είναι ποίηση.
Κώστας Α.Κρεμμύδας
[1] Μάλλον πρόκειται για φάρμακο που καταπραΰνει τον λαιμό.
[2] Γνωστός κεντρικός πεζόδρομος στη Στοκχόλμη.
(Γιώργος Χαντζής, Το δέρμα της ειρωνείας, Ποιήματα, εκδ. Περισπωμένη, Αθήνα 2020, σελ. 127)