Γιώργος Κουτούβελας, Απόσπασμα Δυτικού Πολιτισμού * Κριτική

In Κριτική, Λογοτεχνία by mandragoras

 

 

Έβδομη συλλογή του δραστήριου Γιώργου Κουτούβελα  που προτάσσει, ως μότο των ποιημάτων του, στίχους του Αλέκου Παναγούλη γραμμένους το 1969 κάτω από απάνθρωπες συνθήκες ως έγκλειστος της δικτατορίας: «Πόσο φτωχή του Δάντη η φαντασία/ της κόλασης σαν έπλαθε εικόνες/ εμείς ξέρουμε/ Πιο φοβερές εικόνες στη ζωή/έχουμε ζήσει». Πολλά έχουν από τότε αλλάξει μολονότι τα βασανιστήρια εξακολουθούν απρόσκοπτα να βαραίνουν κράτη και συνειδήσεις. Ο Παναγούλης πέθανε, κάτω από αδιευκρίνιστες ακόμη συνθήκες, ενώ η κυρίαρχη αντίληψη της κοινωνίας –δυστυχώς ακόμη και στον καλλιτεχνικό χώρο– στρέφεται από ετών σε πιο ανάλαφρες εκδοχές με την ποσότητα να μας κατακλύζει και την ποιότητα να δυσανασχετεί.

Η συλλογή του Κ. χωρίζεται σε δυο ενότητες: κόλαση και παράδεισος. Άλλωστε το ένα προϋποθέτει πάντοτε το άλλο. 

Ποίηση οργισμένη –σημάδι νεότητας. Βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν ψυχραιμότεροι στίχοι. Άλλωστε η ποίηση δεν εξαγριώνεται μήτε εξαγριώνει. Λειτουργεί νηφάλια και διαλέγεται ήρεμα. Ακόμη κι όταν τη στέλνουν στην πυρά. Ιεροεξεταστές και μη. Αυτή η δύναμη και υπεροχή της. Δεν ξέρω αν οι σπουδές στη Θεολογία, που παρά τις λιγοστές εξαιρέσεις της [βλ. Σάββας Αγουρίδης], παραμένει πιστή σε εμμονές και θέσεις αξιωματικές, έχει βαρύνει στην πορεία του Γ.Κ. πάντως στην ποίησή του οι αναφορές στο θείο, έστω και εξανθρωπίζοντας το, επανέρχονται με συχνότητα: «Πίστεψε στον Θεό κι έμαθε να παίζει πόκερ», «Μόνο ένας μικρός πάνινος θεάνθρωπος, σταυρωμένος πάνω της,/ θα εξύψωνε την όλη συγκίνηση», «Όταν προσευχόμασταν, ο Θεός είχε στη διαπασών/ σκυλάδικα και δεν μας άκουγε», «για καθεμία εκκλησία του Άη Γιώργη… ».

Ποίηση κοινωνικής ευαισθησίας και πολιτικής πράξης. Με ζωντανά δείγματα μιας ρεαλιστικής, κάποτε επαναστατημένης γραφής.

Ο Χριστός αναζητείται σχεδόν σε ολόκληρο το βιβλίο. Σημάδι εσώτερης πίστης; Κάθε πιστεύω παραμένει σεβαστό. Ιδίως όταν αφορά απτά και όχι άυλα. Πάντως [θεωρητικά] η χριστιανική θρησκεία διακρίνεται για τη μεγαθυμία της. Ας το δούμε και στην ποίηση. Ίσως ποιήματα όπως αυτό της σελίδας 45 «Συμβουλή», να περιττεύουν. Μακριά από μας η καθοδήγηση. Αρκετούς ινστρούχτορες, από τη γαλλική instructeur = καθοδηγητές, συμβουλάτορες, παράγει το μιντιακό και πολιτικό σύστημα εσχάτως. Και μάλιστα εν μέσω καπιταλισμού. Κι ας μάθαμε από το ΚΚΣΕ τον όρο. Έγραφα τα παραπάνω πριν διαβάσω και το ποίημα για τη συμβολή του Μαξ Βέμπερ στον δυτικό πολιτισμό.

Κώστας Κρεμμύδας

(Γιώργος Κουτούβελας, Απόσπασμα Δυτικού Πολιτισμού, Ποίηση, σκίτσο εξωφύλλου Κωστής Γκιμοσούλης, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2018, σελ. 56)